Jednory namjet
Antifa w USA „teroristiska“
Washington (dpa/SN). Knježerstwo prezidenta USA Donalda Trumpa je němsku lěwicarsku ekstremistisku skupinu Antifa-Ost na lisćinu terorowych skupin zapisać dało. Tež tři dalše skupiny z Europy tam přichodnje steja, wonkowne ministerstwo we Washingtonje zdźěla.
Zjednoćenstwo Antifa-Ost je mjez 2018 a 2023 „tójšto nadpadow přećiwo wosobam přewjedło, kotrychž ma za fašistow abo za dźěl prawicarskeje sceny w Němskej“, rěka w stejišću ministerstwa. Tamne skupiny skutkuja w Italskej a Grjekskej. Čłonojo skupiny njesmědźa hižo do USA přijěć a tam konta měć. Kritikarjo warnuja, zo móže Trump wuraz Antifa tež w USA přećiwo swojim kritikarjam znjewužiwać.
Etat 2026 z hišće wyšim zadołženjom
Berlin (dpa/SN). Etat Němskeje za lěto 2026 je zdźěłany. Po poslednich změnach je etatowy wuběrk zwjazkoweho sejma dźensa rano cyłkowny etat 524,5 miliardow eurow schwalił.
Móžno je to jenož z wysokim zadołženjom. Wuběrk je wobzamknył, nimale 98 miliardow eurow nowych kreditow brać, to je wosom miliardow wjace hač w naćisku zwjazkoweho knježerstwa předwidźane. K tomu přińdu kredity z wurjadneho fondsa za infrastrukturu a za zwjazkowu woboru. Tak so nowe zadołženje pod smužku na 180 miliardow zwyši.
Zwjazkowy sejm chce na swojich planowanych posedźenjach w tydźenju wot 25. hač do 28. nowembra doskónčnje wo etaće wothłosować. Etat postaja, kelko pjenjez móža jednotliwe ministerstwa w lěće 2026 wudać a kotre projekty ze srědkami financuja. Zastupnik Zelenych Sebastian Schäfer kritizuje, zo koalicija přemało pjenjez za inwesticije nałožuje. Dietmar Bartsch (Lěwica) skorži, zo z hoberskimi kreditami lědma što wuzbytkuja. Zastupnik SPD Thorsten Rudolph porno tomu mjenuje etat „mudre naprawy za zhromadnosć towaršnosće“.
Najwjetši dźiw w stawiznach
Polacy 107. róčnicu njewotwisnosće po wšěm kraju woswjećili
Waršawa. Z demonstracijemi, koncertami a swjedźenjemi su Polacy minjenu wutoru mjeztym 107. róčnicu njewotwisnosće woswjećili. Po wšěm kraju zmahowachu čerwjeno-běłe chorhoje, kotrež mějachu wobydlerjo tež na zarjadowanjach sobu. Wo wosebity medialny wjeršk je so Robert Lewandowski postarał: Swětosławny kopar zaswěći w New Yorku čerwjeno-běłe wobswětlenje na wjeršku Empire State Buildinga, hoberskeho twarjenja w měšćanskim dźělu Manhattan, kotrež je symbol ameriskeje metropole. Lewandowski je Polakam jara wažny pósłanc kraja.
Pólska bě 11. nowembra 1918 – po skónčenju Prěnjeje swětoweje wójny a rozpadnjenju europskich mócnarstwow – swoju njewotwisnosć wróćo zdobyła. Do toho bě kraj 123 lět mjez Pruskej, Ruskej a Rakusko-Madźarskej dźěleny.
EU přepytuje přećiwo Google
Brüssel (dpa/SN). EU na to tuka, zo zawinuje internetny hober Google ze swojej pytanskej funkciju medijam a nakładnistwam njelěpšiny, štož by zakonje ranjace było. Zamołwita Europska komisija je tohodla přepytowanje přećiwo Google zahajiła. Konkretnje dźe wo směrnicy Google, kotrež wobsahi medijow we wuslědkach pytanja wočiwidnje wothódnoća, jeli su na jich internetnych stronach komercielne wobsahi dalšich předewzaćow zaměstnjene.
Wiceprezidentka komisije Teresa Ribera rjekny: „Nas starosća, zo wjedu směrnicy Google k tomu, zo njewobchadźeja z powěsćowymi nakładnistwami we wuslědkach pytanja fairnje, wotpowědnje a bjez diskriminacije.“ Zamołwići chcedźa hladać, hač Google sprawne směrnicy nałožuje. K tomu je koncern z USA po zakonjach EU nuzowany.
Krabat w načasnym konteksće
To a tamne (14.11.25)
Pjenjezy pokradnył a dźěl zaso wróćił je paduch w hornjofrankskim Wunsiedelu. Dotal njeznaty bě 71lětneho prosył, jemu pjenjezy měnić. Jako muž swoju móšeń wočini, paduch spěšnje do njeje hrabny a 70 eurow wućahny. Starc za nim běžeše a sej pjenjezy wróćo žadaše. Na to paduch pozasta, jemu 20 eurow do ruki stłóči a so zminy. Policija za skućićelom pyta a prosy swědkow wo pomoc.
Na wšěch 500 kilogramow kokaina w kistach bananow je policija w Lübecku a susodnych wokrjesach namakała. Drogi běchu mjez bananami schowane, kotrež mějachu wjacore wobchody wulkeho wikowarja žiwidłow dóstać. Prěnje pakćiki přistajeni wuhladachu, jako jim spedicija banany přiwjeze. Minjeny čas běchu stajnje zaso wulke mnóstwa drogow namakali, kotrež wikowarjo z łaćonskeje Ameriki po tutym puću do Europy pašuja.
Shutdown w USA skónčeny
Washington (dpa/SN). Najdlěša blokada dźěła ministerstwow USA je nimo. Prezident USA Donald Trump je ze swojim podpismom wot parlamenta wobzamknjeny přechodny etat zeskutkownił a tak po 43 dnjach tak mjenowany shutdown skónčił. USA wot 1. oktobra žadyn płaćiwy etat wjace njemějachu. Ministerstwa dźěłachu jenož hišće zdźěla. Statysacy přistajenych wostachu bjez mzdy, tysacy lětow dyrbjachu šmórnyć, dokelž tež lotsojo na lětanišćach mzdu njedóstachu.
Israel: Embargo zběhnyć
Berlin (dpa/SN). Wjace hač měsac po dojednanju nastupajo přiměr w Gazaskim pasmje so Israel za to zasadźuje, zo Němska swoju blokadu eksporta brónjow do Israela zaso zběhnje. Su to „rjane słowa“, hdyž Němska praji, zo ma Israel prawo, so zakitować, praji israelski wulkopósłanc w Němskej Ron Prosor. „Hdyž pak Israel srědki nima, je to problematiske.“ Přiměr je „dobra składnosć“, embargo zběhnyć, je sej wón wěsty. Brutalnosće Israela přećiwo Palestinjanam dla bě Němska 8. awgusta embargo postajiła.
Rekord škódnych płunow
Njewšědne jaskrawe pokazuje so njebjo tuchwilu w někotrych ...
Lětnik 2008 k mustrowanju
Berlin (dpa/SN). W dołho trajacej zwadźe wo nowy zakoń nastupajo wobornu winowatosć stej so unija CDU/CSU a SPD na nowy model woborneje winowatosće dojednali. Tole rozprawja redakcija sćelaka ARD w Berlinje.
Nowa woborna słužba zepěra so najprjedy raz dale na dobrowólnosć. Runočasnje wšitkich woborneje słužby kmanych zaso registruja. Za to chcedźa wot lěta 2026 wšitkim 18lětnym naprašnik pósłać, kiž dyrbja mužojo wotmołwić. Nimo toho klětu zaso započinaja, młodych muži mustrować, jako prěnich wšěch, kotřiž su so lěta 2008 narodźili. Zawjazowacy awtomatizm k zwołanju do wójska pak z tym zwjazany njeje, zamołwići dotal twjerdźa.
