Belem (dpa/SN). Jednu miliardu eurow přewostaji Němska w běhu přichodnych dźesać lět nowemu fondsej za škit tropiskich lěsow. Tole staj minister za wobswět Carsten Schneider a ministerka za wuwiće Reem Alabali Radovan na swětowej klimowej konferency w brazilskim Belémje zdźěliłoj. „Dźe wo škit tropiskich dešćowych lěsow, wo płuca našeho swěta“, rjeknyštaj politikarjej SPD. Wobdźělnicy konferency běchu napjeći na to čakali, z kelko pjenjezami Němska k nowemu fondsej přinošuje. Zwjazkowy kancler bě na swojim wopyće na konferency „wuznamnu sumu“ připowědźił, bjez toho zo by ličbu mjenował. Nowy fonds ma něhdźe sto miliardow eurow wob­jimować. Kóžde lěto chcedźa z toho pjeć miliardow eurow za škit lěsow wudać.

Belém (dpa/SN). Politikarka Zelenych ­Lisa Badum je so na swětowej klimowej konferency w brazilskim Belémje wot zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza (CDU) distancowała. Jako němska zapósłanča na wjeršku COP30 hańbuje so za jeho słowa a dyrbješe so w rozmołwach z ludźimi z Pará wospjet za to zamołwić, wona w lisće kanclerej Merzej piše. „To njeje Němska, kotruž chcu reprezentować.“ Pará je brazilski region, w kotrymž so konferenca wotměwa.

Merz bě po swojim wopyće na konferency w Belemje na wikowanskim kongresu w Berlinje wo swojich zaćišćach wo chudej kónčinje w Amazonasu rozprawjał. Jeho přewodźacych žurnalistow je so pječa prašał, štó z nich chcył tam wostać. „To njeje nichtó ruku zběhnył. Wšitcy běchu wjeseli, zo smědźachu tute městno wopušćić a so do Němskeje nawróćić.“ Wón rjekny: „Smy w jednym z najrjeńšich krajow swěta žiwi.“

Badum Merza namołwja, so pola Brazilčanow zamołwić a radšo k wuspěchej konferency přinošować. „Klimowa kriza trjeba solidaritu a zhromadnosć – nic pak wuskomyslnu arogancu.“

Zo załožba spěchowansku próstwu wotpokaza, w kotrejž próstwustajer jasnje jeje status do prašenja staja, to njeje jenož na prawniskej, ale tež na emocionalnej runinje zrozumliwe. Wšako nochceš nikomu pjenjezy přewostajić, kotryž chce će na kóncu wotstronić. Dalši dypk, kotryž je so w sudniskim jednanju wutoru wujewił, je dwójny status Domowiny. Na jednym ­boku je wona třěšny zwjazk na dobro serbskeje kultury a rěče skutkowacych towarstwow – jako tajki smě so po směrnicach Załožby spěchować. Na druhim boku pak zastupuje Domowina zajimy Serbow na politiskej runinje, tak to zamołwići sami formuluja a tak steji to tež w Serbskim ­zakonju Sakskeje. Tuta jasna politiska dimensija spěchowanskim směrnicam njewotpowěduje. Tež Serbski sejm ma cil, politisce na dobro serbskeje kultury a rěče skutkować. Zrozumju, zo sej wón hladajo na princip jenakeho wobchadźenja přepruwowanje wotpokazanja spěchowanskeje próstwy žada. Milan Pawlik

Chemiski srědk přećiwo šćónam je smjerć Hamburgskeje swójby w dowolu w Turkowskej zawinował. Toho su sej ­fachowcy wěsći. Swójba bě so při recep­ciji hotela w Istanbulu šćónow we łožach dla hóršiła. Na to běchu sobudźěłaćerjo w stwě swójby chemiske srědki přećiwo škódnikam zasadźili. Čehodla je so swójba hižo po dobrej hodźinje do hotela ­nawróćiła, byrnjež cyły dźeń čakać dyrbjała, njeje znate. Smjerć swójby drje je aluminijowy fosfit zawinował.

Na wšěch 236,4 miliony dolarow je mólba rakuskeho molerja Gustava Klimta při přesadźowanju w New Yorku wunjesła. Mólba „Portrait of Elisabeth Lederer“ je druhi najdróši wobraz scyła, kiž su hdy při awkciji předali. Najdróša twórba je wobraz Leonarda da Vincija „Salvator Mundi“, kotryž bě lěta 2017 nic mjenje hač 450,3 miliony dolarow wunjesł.