Myto za wunošny zapal

Montag, 20. Oktober 2025 geschrieben von:
Wuznamjenjenje awtodidaktow z Mytom Ćišinskeho Załožby za serbski lud a Spěchowanskim mytom Ćišinskeho je jasny signal wusyłało: Rěčne rumy njetworiš prěnjotnje ze zjawnymi srědkami a z programami dalekubłanja, ale ze zapalom jednotliwcow. A tući angažowani „na­tykuja“ dale a wjac druhich, kotřiž potom sami něšto z toho do swojeho wobswěta wuprudźeja, z čimž buchu „natyknjeni“. Bohudźak je po cyłej Łužicy a zwonka jeje hranicow wjele entuziastow, a tež lětušej mytowanaj njebyštaj swój skutk zdokonjałoj, njebychu-li jimaj tajcy ludźo po­boku byli. Wonaj z tym měritka za přichod postajataj. Hdźež je wola, tam so tež puć jewi. Z toho njech załožba konkluzije sćehnje a spěchowanje tam koncentruje, hdźež je dosć tajkeje wole za wutworjenje přirodnych žiwych rěčnych rumow. W institucijach, w kotrychž samo ze zwólni­wosću zaměrneho wuknjenja serbšćiny klaca, su „serbske pjenjezy“ deplacěro­wane. Marcel Brauman

Direktor MDR pola Serbow

Montag, 20. Oktober 2025 geschrieben von:
Na přeprošenje předsydy Domowiny Dawida Statnika je Andreas Fritsch, nowy ­direktor MDR Sakskeje, pjatk Serbski dom w Budyšinje wopytał. Na rozmołwje ­wobdźělichu so tež hłowna jednaćelka Domowiny, Judit Šołćina, nawodnica studija MDR Budyšin Bogna Korjeńkowa a čłon rozhłosoweje rady MDR Bjarnat Cyž ­(wotlěwa). W srjedźišću zetkanja stejachu mjezsobne zeznaće a aktualne wužadanja Serbow, wosebje hladajo na medije a rólu zjawnoprawniskeho sćelaka MDR, kotryž ze swojim regionalnym studijom Budyšin wšědnje program w hornjoserbskej rěči wusyła. Foto: Domowina/Božena Šimanec

To a tamne (20.10.25)

Montag, 20. Oktober 2025 geschrieben von:

Při wotlěće bě nakładne lětadło w nocy wot njedźele na póndźelu na lětanišću w Hongkongu ze startowanskeje čary zjěło a do morja zrazyło. Po puću bě hišće do awta wěstotneje firmy storčiło. Dwě wosobje w awće při tym zemrěštej. Crew lětadła wosta njezranjena. Detaile njezboža hišće znate njejsu, za přičinami nětko intensiwnje pytaja.

Na hermanku w městačku Wyk na kupje Föhr je muž wo žiwjenje přišoł. Sobotu wječor bě so wón tam z třomi sobudźěłaćerjemi wěstotneje firmy wadźił, informuje policija. Sćěhi rozestajenja běchu za muža smjertne, přičiny dotal znate njejsu. Hišće na městnje běchu sanitetarjo spytali žiwjenje muža wuchować. Komisija za mordarstwo je přepytowanje pada přewzała a přičiny a motiwy wuswětluje.

Popděruja brónjeske zawody

Freitag, 17. Oktober 2025 geschrieben von:

Brüssel (dpa/SN). Po tydźenje trajacych wobćežnych wuradźowanjach su so we wobłuku Europskeje unije na miliardy eurow wopřijacy program k sylnjenju zakitowanskeje industrije dojednali. Zastupnicy čłonskich statow a Europskeho parlamenta su so na to dorozumili, hač do kónca 2027 pomocne srědki EU 1,5 miliardow eurow k dispoziciji stajić. Z pjenjezami chcedźa wobstejace brónjenske kapacity wutwarić a brónje kupować.

Marina dale łódźe škita

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa wobora wobdźěli so dale na misiji EU „Aspides“ w Čerwjenym morju, z kotrejž wikowanske łódźe před nadpadami milicow Huthijow z Jemena škitaja. Zwjazkowy sejm je mandat mariny wo dalše lěto podlěšił. Čerwjene morjo mjez sewjerowuchodnym pobrjohom Afriki a arabskej połkupu je jedne z najwažnišich wikowanskich čarow swěta. Jemenska milica tam stajnje zaso wikowanske łódźe nadpaduje, wosebje tajke po puću do Israela.

Flacowstwa wotnětka dróše

Protestujo přećiwo nowym prawidłam je nimale cyły nowinarski korps zakitowanskeho ministerstwa USA Pentagon wopušćił. Ministerstwo bě nowe předpisy wukazało. Mjez druhim njesmědźa žurnalisća hižo žane informacije bjez wosebiteje dowolnosće wozjewjeć. Wukaz dyrbjachu wšitcy podpisać – abo swoje pisanske blido zrumować a woteńć. Foto: dpa/Kevin Wolf

Kritikar Trumpa wobskorženy

Freitag, 17. Oktober 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Johna Boltona, jednoho z najwótrišich kritikarjow prezidenta USA Donalda Trumpa, su wobskoržili. Bywšemu narodnemu wěstotnemu poradźowarjej Trumpa wumjetuja, zo je sensibelne informacije narodneho zakitowanja dale dawał a tajke dokumenty ilegalnje składował, justicne ministerstwo we Washingtonje zdźěla.

Ze 76lětnym Boltonom wobskorža dalšeho prominentneho přećiwnika Trumpa. Před tydźenjemi bě bywši direktor zwjazkoweje policije FBI sudnisku skóržbu dóstał, kotruž běchu na ćišć Trumpa zestajeli. Trump twjerdźi, zo wojuje jenož wo sprawnosć. Jeho běchu swój čas wobskoržili, dokelž bě tajne dokumenty w swojej garaži chował.

Trump hrozy Hamas ze smjerću

Freitag, 17. Oktober 2025 geschrieben von:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je islamistiskej Hamas ze smjerću hrozył. Hdyž terorowa organizacija dale ludźi w Gazaskim pasmje mori, „nam ničo njezwostanje, hač tam hić a jich morić“, piše republikan na swojej internetnej platformje Truth Social. Pozdźišo wón doda, zo žanych wojakow USA do Gazaskeho pasma njesćele. „Cyle blisko“ je ludźi, kotřiž móhli to činić. Z tym drje měni wón israelske wójsko. Wone to bjeze wšeho zamóže, wězo pod patronatom USA, Trump potwjerdźi. W interneće jewi so widejo, kiž pokazuje pječa wotprawjenje wosom ludźi južnje města Gazy. Swědkojo rozprawjeja, zo je Hamas morjenym wumjetowała, zo su z israelskim wójskom hromadźe dźěłali. Rěčnik wonkowneho ministerstwa w Berlinje bě wotprawjenje z wótrymi słowami kritizował. Tež palestinski awtonomny zarjad pozdatnu eksekuciju wótrje zasudźuje. Mjezynarodna zjawnosć je tohorunja zludana.

Wadephul w Turkowskej

Freitag, 17. Oktober 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Wonkowny minister Johann Wadephul (CDU) žada sej wot Turkowskeje hladajo na chabłacy přiměr w Gazaskim pasmje wjace ćišća na islamistisku Hamas. „Turkowska ma jako podpěraćelka měroweho plana zamołwitu rólu“, rjekny Wadephul do wotlěta na nastupny wopyt do Turkowskeje. Wadephul chce w Ankarje mjez druhim ze swojim turkowskim kolegu Hakanom Fidanom rěčeć. Wón chwaleše rólu Turkowskeje při „historiskim přiměrje“ mjez Israelom a Hamas. Němski wonkowny minister pokazuje pak tež na wažnu rólu Ankary w měrowym procesu w Syriskej. Tón je wažny, zo móhli so syriscy ćěkancy zaso do swojeje domizny nawróćić. Turkowska je direktny susod Syriskeje.

Kretschmer: Takle to njeńdźe!

Freitag, 17. Oktober 2025 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) je w debaće wo nowu wobornu słužbu namjet kritizował, w nuzy wojakow po puću wulosowanja do wójska zwołać. „Takle to njeńdźe“, wón nowinarjam časopisa Spiegel w rozmołwje rjekny. W debaće wo nawrót k wobornej winowatosći su wot wšeho spočatka „knefle wopaki začinjeli“. „Helmut Kohl je něhdy rjekł: hdyž su knefle laca deleka wopaki začinjene, njemóže horjeka žadyn porjadny wuslědk nastać“, Kretschmer rjekny.

W diskusiji měło wo to hić, zo so wjace młodych ludźi na słužbje na dobro swojeho kraja wobdźěli. Tole so nětko pozhubi. Zwjazkowy zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) ze swojim ministerstwom je skomdźił, wobydlerjow do tuteje debaty zapřijeć. „Trjebamy towaršnostny konsens. To njeńdźe wot horjeka.“ Kretsch­mer namjetuje w tym zwisku ludowe wothłosowanje wo nowej wobornej winowatosći.

Němska bě zakonsku wobornu winowatosć lěta 2011 zběhnyła.

Trump a Putin telefonowałoj

Freitag, 17. Oktober 2025 geschrieben von:

Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj dźensa we Washingtonje

Washington (dpa/SN). Po tym zo je přiměr na Bliskim wuchodźe wuspěšnje zrjadował, přiwobroća so prezident USA Donald Trump nětko zaso sylnišo wójnje Ruskeje přećiwo Ukrainje. Wón chce so „najskerje přichodnej tydźenjej“ w Budapesće z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom zetkać. Tole rjekny Trump nowinarjam, po tym zo bě wčera wječor z Putinom telefonował. Hižo w awgusće běštaj so statnikaj w Alasce zetkałoj – bjez ukrainskeho prezidenta Wolodymyra Zelenskeho a bjez konkretnych wuslědkow. Tež tónkróć njeje róla Zelenskeho jasna.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND