Orban Trumpa přeswědči
Washington (dpa/SN). Madźarskeho ministerskeho prezidenta Viktora Orbana wočakuja dźensa wječor w Běłym domje we Washingtonje na zetkanje z prezidentom USA Donaldom Trumpom. Rěčeć chcyštaj wobaj statnikaj wo wójnje Ruskeje přećiwo Ukrainje.
Orban chce z Trumpom wo importach ruskeho wolija a płuna rěčeć. Madźarska je sylnje wot ruskeho wolija a płuna wotwisna. USA chcedźa tomu zadźěwać, zo Ruska druhim krajam dale energiju předawa a tak wójnu přećiwo Ukrainje financuje. Bjez tutych dochodow móhła Moskwa nuzowana być, wójnu skónčić. Nic naposledk móža USA po tutym swójski płun do Europa předawać, štož tuchwilu hižo we wulkim měrje činja.
Přiwisnicy Orbana su sej wěsći, zo Orban Trumpa wo tym přeswědči, Madźarsku z lisćiny krajow šmórnyć, kotrež dyrbja ze sankcijemi ličić, dokelž dale ruski wolij a płun kupuja. Trump je hakle njedawno žurnalistam rjekł, zo njebudźe Orbanej žane wuwzaćne rjadowanje dowolić, chiba jenož přechodneho razu.
Wusłuženy wagon zešrotowali
To a tamne (07.11.25)
Drohotne debjenki Habsburgow zjawnosći zaso spřistupnja, po tym zo su je lětdźesatki w składach chowali. Čłonojo bywšeje awstriskeje kejžorskeje dynastije běchu historisce wuznamne juwele 1940 na ćěkańcy před němskimi nacionalsocialistami do kanadskeho Québeca wuchowali, Habsburgska swójba zdźěla. K debjenkam słušeja „Florentiski diamant“ a dalše wosobinske wěcy kejžorki Marije Theresije (1717–1780) a kralowny Marie-Antoinette (1755–1793).
Zelene awtowe papjery móža šoferojo přichodnje doma wostajić. Wotnětka je móžno, dokument přez app na mobilnym telefonje składować a tak digitalnje při sebi měć. Při kontrolach tole akceptuja. Zwjazkowy minister za wobchad Patrick Schnieder (SPD) je nowostku dźensa oficialnje zahajił, kiž ma žiwjenje ludźi polěpšić a zarjadnistwam dźěło wolóžić.
Njeboh čěski kardinal Dominik Duka Serbow cyle přirodnje zapřijał
Je lěto 1985. Do somoćaneje rewolucije w Praze je hišće dołho, a poprawom nichtó žanu njewočakuje. Wupada za tym, zo komunizm wěčnje wostanje. Na Morawje pak so tehdom wotmě swjatočnosć na česć swjateju Cyrila a Metoda, a we Velehradźe zeńdźe so w ateistiskim kraju na nihdy njewidźane wašnje tak wjele čěskich, morawskich a słowakskich katolikow, zo politiski režim powěsć zrozumi: Z tutej ćěrjacej mocu dyrbimy ličić. Někotři katolscy intelektualcy tuž hnydom za politiskim přewrótom wołaja. Za Dominikom Duku, kotremuž je stat 1975 zakazał, jako duchowny skutkować a kiž je pjeć lět do toho połdra lěta skutkowanja přećiwo statej dla w jastwje sedźał, přichadźeja wěriwi a so hórša: „Woni chcedźa, zo bychmy mječ do ruki wzali a wojowali!“ Što Duka wotmołwi? „To chcedźa? Tuž budu ja waše mječe žohnować!“
Tuta anekdota bě něhdy popularna a derje pokazuje, kajki charakter Dominik Duka bě. Běše duchowny, kiž by so hodźał do zašłych lětstotkow, dokelž njeby wahał, w křižowych wójnach přećiwo Saracenam wojować. Ale jeho nadawk bě, so z komunistami duelěrować.
Mamdani mustwo zestaja
New York (dpa/SN). Po wólbach měšćanosty w New Yorku so politiske połoženje w USA poněčim přeměni. Prezident USA pyta zhromadnje z republikanami za přičinami najnowšich wólbnych poražkow – tež w dalšimaj zwjazkowymaj krajomaj, a wólbnemu dobyćerjej Zohranej Mamdanijej w New Yorku wumjetuje. Lěwicarski demokrat samsny čas nowe měšćanske knježerstwo zestaja. Tež we statomaj New Jersey a Virginia staj so kandidataj demokratow přesadźiłoj.
Klimowy plan wobkrućili
Berlin (dpa/SN). Krótko do zahajenja swětoweje klimoweje konferency je zwjazkowy sejm zaměr wobkrućił, Němsku hač do lěta 2045 klimje napřećo neutralnu sčinić. W zhromadnym naćisku koaliciskeju frakcijow CDU/CSU a SPD zwjazkowe knježerstwo namołwjeja, so w brazilskim Belémje za globalnu energijowu změnu, za dekarbonizaciju industrije a za kónc zničenja lěsow zasadźować. Klimowu konferencu z dźesaćitysacami wobdźělnikow zahaja póndźelu.
Trut lětanišćo zlemił
Najswětliši měsačk lěta, tak mjenowany superměsačk, móžemy ...
NATO dóstanje měrowe myto
Münster (dpa/SN). Wojersku aliancu NATO počesća 2026 z mjezynarodnym mytom Westfalskeho měra. Generalny sekretar NATO Mark Rutte ma myto w radnicy Münstera přijeć, hospodarska towaršnosć Westfalska-Lippe zdźěla, kotraž myto po dwěmaj lětomaj spožča. Z wuznamjenjenjom mytuja „kontinuowace měrowe dźěło“ wojerskeho zwjazka.
W časach globalneje njewěstosće zaruča NATO spušćomnosć, spěchuje partnerstwo a zmóžnja měr přez stabilitu, předsyda towaršnosće Reinhard Zinkann wuzběhny. „Pod nawodom Marka Rutteho so pokazuje, zo njejstej wojerska sylnosć a zawěsćenje měra žadyn přećiwk, ale zo so mjez sobu wudospołnjatej.
Z Westfalskim měrom běchu 1648 surowu 30lětnu wójnu skónčili.
Akciski plan Ruskeje dla
Woclowy wjeršk pola kanclera
Berlin (dpa/SN). Na tak mjenowanym „woclowym wjeršku“ je zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) dźensa ze zastupnikami branše z wjacorych zwjazkowych krajow wuradźował, kak móhło zwjazkowe knježerstwo w krizy tčacu industriju podpěrować. Na zetkanju wobdźělichu so tež financny minister Lars Klingbeil (SPD), ministerka za hospodarstwo Katherina Reiche (CDU) kaž tež ministerka za dźěło Bärbel Bas (SPD). Nimo ministerskich prezidentow zwjazkowych krajow z woclowej industriju běchu tež šefojo předewzaćow a zastupnicy dźěłarnistwo do kanclerskeho zarjada w Berlinje přichwatali.
Němska woclowa industrija bědźi so hižo dlěši čas z wulkimi problemami. Jako dodawaćelka krizojteje awtoweje industrije nima hižo dosć woteběraćelow za swoje produkty. Wysoke cła USA importy němskeho wocla nimo toho masiwnje haća. Wysoke płaćizny energije produkciju raznje podróša. Hospodarske ministerstwo připowědźa industrijnu płaćiznu miliny wot lěta 2026.
Merz zakituje Wadephula
Zeleni žadaja sej w debaće wo syriskich ćěkancach wjace wěcownosće
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz je w debaće wo syriskich ćěkancach wonkowneho ministra Johanna Wadephula (wobaj CDU) zakitował. „Wězo zwjazkowy kancler swojeho wonkowneho ministra podpěruje“, rjekny rěčnik knježerstwa Stefan Kornelius. Merz je jara spokojom, kak je frakcija CDU/CSU wutoru z temu wobchadźała. Wonkowny minister je runja druhim zamołwitym zastupnikam zwjazkoweho knježerstwa swoju poziciju w tymle prašenju rozłožił.
Wadephul bě minjeny tydźeń z wuprajenjemi wo wobydlerskej wójnje w Syriskej tójšto diskusijow w rjadach unije zbudźił. Pobywši w ćežko wobškodźenym měsće w Syriskej minister na tym nětko dwěluje, zo móža so syriscy ćěkancam hladajo na masiwne zničenja do swojeje domizny nawróćić. Merz runočasnje rjekny: „Wójna w Syriskej je nimo. Njeje žanych přičinow wjace za azyl w Němskej. Tuž móže so nawrót ćěkancow zahajić.“, wón rjekny.
