Zaso ruski płun kupować?

Montag, 17. November 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer so za to zasadźuje, po skónčenju wójny w Ukrainje zaso energiju w Ruskej kupować. „Ruska dyrbjała perspektiwisce zaso naš wikowanski partner być – bjez toho, zo poda­my so do noweje wotwisnosće“, rjekny politikar CDU nowinarjam. Hospodarske poćahi polěpšuja tež wěstotu Němskeje, Kretschmer rjekny.

Kretschmer bě so wospjet za to wuprajił, zo kupuje Němska zaso ruski zemski płun. Za to bě tež w swójskich rjadach kritiku žnjał. Po nadpadźe Ruskeje na susodnu Ukrainu běchu zapadne kraje sankcije přećiwo Ruskej wobzamknyli.

Ruska bě tute sankcije tež jako hospodarsku wójnu zapada kritizowała a na to pokazała, zo sej zapadne kraje same zeškodźa. Ruske hospodarstwo bě z toho tohorunja potrjechene, je pak sej mjeztym nowych partnerow namakało. Kretsch­mer rjekny: „Dyrbimy sankcije přećiwo Ruskej tež w swójskim hospodarskim zajimje wobhladować.“ Energijowa politika Němskeje wjedźe k deindustrializaciji.

Cwólbam zakład dźěła wzać

Montag, 17. November 2025 geschrieben von:

Berlinska CDU plan za bój přećiwo organizowanej kriminaliće schwaliła

Berlin (dpa/SN). Bój přećiwo organizowanej kriminaliće słuša dale k ćežišćam Berlinskeje CDU. Krajne předsydstwo strony je na klawsurnym posedźenju w Magdeburgu předwčerawšim, sobotu, z dźesać dypkow wobstejacy program wobzamknyło, rěčnica zdźěli. „Smy rozsudźeni, syć organizowaneje kriminality w našim měsće rozbić“, generalna sekretarka Ottilie Klein powěsćerni dpa po wuradźowanjach rjekny.

Hnydomny program strony złožuje so na předłohu justicneje senatorki Felor ­Badenberg (CDU). Zaměr je, kriminelnym syćam pjenježny zakład wzać, přepytowanja pospěšić a tomu zadźěwać, zo cwólby wliw na sudniske jednanja a wobdźělenych ludźi wukonjeja.

Při tym njeměrja so jenož na skućićelow, ale tež na struktury a na syće, kiž w pozadku kriminelne njeskutki zmóžnjeja, w dokumenće rěka. „To rěka, zo ­dyrbimy kriminalitu tam nadběhować, hdźež wona nastawa – w młowojtym ­pasmje hospodarstwa a w sćinojtym ­swěće financnych prudow.“

Perfektne potajnstwo

Montag, 17. November 2025 geschrieben von:
Někotrežkuli potajnstwo ani tak wulke njeje, kaž so wone připowědźa. Dźěći rady wučušla, štož ma hodowna překwapjenka być. A hdyž so kruh politikarjow za zawrjenymi durjemi zetka, to medije spěšnje zhonja, wo čim so rěči. Potajnstwo noweho princa Serbskopazličanskeho karnewaloweho towarstwa je hinaše. Hač do poslednjeho wokomika jenož dwě wosobje wěstej, štó na čole přichodneje sezony steji. Wšitcy druzy hódaja a tukaja, štó drje móhł to być. Tež sobotu w Njebjelčicach bě to mjez wopytowarjemi wólbow noweho princa jedna z hłownych temow. A jako napjatosć swój wjeršk docpě a rěčnik na jewišću noweho princa připowědźi, so mi zdaše, jako by kuzłar běłeho nukla z cylindra skuzłał, jako Metod Šołta zeza zawěška stupi a wćipne nory skónčnje zhonichu, zo je wón nowy princ. Kak móžeš w Serbach, hdźež hewak kóždy wo druhim wjele wě, tajkule „personaliju“ tak dołho potajnu dźeržeć, to je mi woprawdźe hódančko. Marian Wjeńka

Železnisku čaru nětko wutwarja

Montag, 17. November 2025 geschrieben von:

Bayreuth/Drježdźany (dpa/SN). Po lětdźesatki trajacej ćahańcy wo moderny železniski zwisk mjez Nürnbergom a Sakskej so w tymle prašenju skónčnje něšto hiba. Etatowy wuběrk zwjazkoweho sejma je puć runał, zo móhli elektrifikowanje wotrězka mjez Nürnbergom a Schnabelwaidom w Bayreuthskim wokrjesu planować. Tole zdźěleja wjacori zapósłancy regiona. Tak móža nětko dalši dźěl tak mjenowaneje magistrale mjez Frankskej a Sakskej elektrifikować.

„To je rozsudna kročel doprědka“, rjekny zapósłanc CSU Jonas Geisler. Wón je etatowemu wuběrkej dźakowny, zo je „gordiski suk“ za jedyn z najwažnišich železniskich projektow Bayerskeje skónčnje rozsukał.

Wo projekt běchu dołho wojowali, dokelž je knježerstwo w Berlinje na tym dwělowało, zo je elektrifikowanje hospodarsce trěbne. Po tym zo su minjeny čas wjacore železniske mosty w tutej kónčinje zawrěć dyrbjeli, je diskusija wo ponowjenju železniskeje čary a z tym wo elektrifikowanju znowa wudyriła. Frankska magistrala zwjazuje Nürnberg a Drježdźany kaž tež Bayersku a Čěsku.

Delnjoserbska schadowanka z nowostkami

Montag, 17. November 2025 geschrieben von:
Choćebuz (NC/KP). Lětušu delnjoserbsku Schadowanku su zašłu sobotu na nowym městnje, mjenujcy w Choćebuskim Gladhouse, a z nowo wuhotowanym programom woswjećili. Hižo popołdnju běchu zamołwići wšelke aktiwity poskićili, na přikład wodźenje po měsće, serbsko-němski program krótkofilmow a diskusije wo domiznje a kumštnej inteligency. Wječorny program zahaji chór delnjoserbskeho gymnazija pod nawodom Geralda Šejna. Spěw „Ancycka šarparjowa“ sej zhromadnje z publikumom za­spěwachu. Po tym prošeše Michael Apel na žurli do rejki. Na foyeru spěwachu čłonki a čłonojo Spiwneje kupki z přewodom Mareka Slodički na akordeonje delnjo- a hornjoserbske kaž tež pólske, słowakske a ukrainske ludowe spěwy. Jedyn z wjerškow wječora bě bjezdwěla wustup Błośańskich gitarow na žurli. Hudźbnicy zaspě­wachu někotryžkuli znaty němski spěw, kotryž běchu do delnjoserbšćiny přełožili. Składnostnje schadowanki běchu spěwaj „Lubše luźe, witajśo“ a „Ty, Łužyca Dolna“ do swojeho repertoira přewzali.

To a tamne (17.11.25)

Montag, 17. November 2025 geschrieben von:

Po tym zo su mać a jeje dźěsći z Hamburga w dowolu w Turkowskej zemrěli, bu nětko w Istanbulu tež pjekar zajaty, kotryž je we wobchodźe njedaloko hotela swójby dźěłał. Z tym je ličba zajatych na wosom stupała. Po informacijach justicneho ministerstwa jedna so wo wikowarjow ze słódkosćemi, z pjelnjenymi zakłapnicami a z jědźemi z črjewa ćelatow. Zamołwići z toho wuchadźeja, zo běchu so turisća z Němskeje z jědźu zajědojćili. Nan swójby je hišće w chorowni.

Smjertnych nadpadow mjedwjedźow dla je Japanska hońtwu na tute rubježne zwěrjata zahajiła. Dokelž dosć nazhonitych hajnikow nimaja, chcedźa bywšich policistow a powołanskich wojakow pohnuć, hońtwjerske pruwowanje złožić. Mjeztym su samo kruty zakoń wo brónjach změnili. Wot apryla su mjedwjedźe znajmjeńša 13 ludźi morili.

Za serbsku kulturu w stolicy wabili

Freitag, 14. November 2025 geschrieben von:

Berlin (SN/MiP). Na wječor ze serbskej literaturu a hudźbu staj wčera społnomócnjeny Swobodneho stata Sakskeje Markus Franke a społnomócnjena sakskeho statneho knježerstwa za naležnosće Serbow Franciska Brechowa do sakskeho zastupnistwa pola Zwjazka w Berlinje přeprosyłoj. Naposledk mjenowana wjedźeše po programje wječora, kotryž wuhotowaštaj dźiwadźelnik a moderator Axel Thielmann a Lipšćanski jazzowy trijo Sotry wjesela.

Naprawy na dobro industrije

Freitag, 14. November 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Koalicija CDU/CSU a SPD chce z nišimi płaćiznami miliny industriji pomhać. Nimo toho zniža dawki na tikety za lětanje a planuja twar nowych płunowych milinarjow. Na tute naprawy su so wodźacy zastupnicy unije a SPD wčera wječor dojednali. Planowany je tež tak mjenowany fonds Němskeje, kotryž ma wjace priwatnych inwesticijow mobilizować. Bjez wuslědka pak wostachu nastupajo wjele diskutowany zakaz bencinowych a dieselowych awtow.

Pentagon připowědźa operaciju

Washington (dpa/SN). Po tym zo je najwjetša wójnska łódź swěta do kónčiny łaćonskeje Ameriki dojěła, planuja USA tam wojersku operaciju přećiwo cwólbam pašowarjow drogow. Tole je nawoda zakitowanskeho ministerstwa Pete Hegseth připowědźił. Misija zakituje domiznu a škita USA před drogami, piše Hegseth w interneće. Wójsko USA bě minjeny čas wjacore čołmy drogowych kurěrow zničiło a dźesatki ludźi moriło. We Venezueli přihotuja so na móžnu wójnu.

BBC prosy Trumpa wo wodaće

Kretschmer: Ludźi njepřiwzać

Freitag, 14. November 2025 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) chce ličbu nowych ćěkancow z Ukrainy w swobodnym staće wobmjezować. „Ličby su minjene měsacy drastisce stupali“, rjekny Kretschmer nowinarjam. „Tole wuwiwa so na wulki prud. Njeje prosće móžno, zo dale a wjace ludźi přiwzamy.“

Hłowna přičina stupaceje ličby ćěkancow su nowe postajenja w Ukrainje, kiž nětko tež mužam w starobje mjez 18 a 22 lětami dowoleja, swój kraj wopušćić. Wotpowědujo tomu ličby za škitom pytacych z Ukrainy spochi přiběraja: W juliju bě 35 muži do Sakskeje přišło, w awgusće bě jich sto. W septembru přińdźe 1 253 Ukrainjanow do swobodneho stata, to je nowy rekord po awgusće 2022.

Jednory namjet

Freitag, 14. November 2025 geschrieben von:
Serbšćina dyrbi samozrozumliwje widźomna a słyšomna być, to je wažne wuměnjenje za to, zo so jeje prestiž zwyši. Na pućach a we wobchodach w Budyšinje abo Kamjencu – jadrowej kónčinje – pak je žiwa, wšědna serbšćina lědma słyšeć. Jako pobych před lětami na rěčnym kursu čěšćiny w Praze, dósta kóždy wobdźělnik, wšojedne kak derje čěšćinu hižo wobknježeše, přitykačk, na kotrymž steješe „Mluvím česky“ (Rěču čěsce). Samozrozumliwje sej jón při swojej tobole přityknych a tam wón tež wosta, jako běch dawno doma. Kak so zwjeselich, jako mje předawarka we wulkej Budyskej kniharni při kasy njejapcy čěsce narěča, dokelž bě přitykačk widźała. Njeby tajka jednora pokazka tež za Serbow wu­žitna była? Běrowy serbskich institucijow su personalnje derje pjelnjene. Namaka so ně­chtó, kiž by raz po hasach šoł a serbskim předawarjam, lěkarjam, hladarjam, mechanikarjam a dalšim posłužbarjam z přećel­nym słowčkom přitykačk (na př. lipowe­ łopješko) přepodał? Wěrju, zo by tole k słyšom­nosći serbšćiny přinošowało. Weronika Žurowa

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND