Wuměłstwo w najstaršim twarjenju Lessingoweho města
Lětni serial SN 1. dźěl
Rězbarsku dźěłarničku zaso z kwalitu přihotować
Njebjelčanske towarstwo Kamjenjak z.t. chce w Miłočanskej skale wospjet Mjezynarodnu wuměłsku dźěłarničku přewjesć. Andreas Kirschke je so ze 56lětnym předsydu towarstwa Wielandom Schildom rozmołwjał.
Što Was jako noweho předsydu do tohole skutkowanja motiwuje?
W. Schild: Naš zaměr je a wostanje, łužiski zornowc wuměłsce wobdźěłać. Rězbarska dźěłarnička so tež lětsa zaso wotměje. To je ćežišćo skutkowanja tohole towarstwa. Sym wot lěta 2009 jeho čłon a stajnje zaso zahorjeny wo krasnej přirodźe při skale. Mje zajimuja stawizny towarstwa kaž tež jeho dźěło z tu- a wukrajnymi wuměłcami. Mam jich za dobrych a trajnych partnerow.
Kak sće přistup k towarstwu namakał?
Wutrobu wokřewjacy koncert na hrodźe dožiwili
Worcyn (LTh/SN). W času swětowych mišterstwow kopańcy skorži mnoho organizatorow, zo njezamóža sej za kulturne zarjadowanja dosć ludźi z křesła před telewizorom zwabić. Cyle hinak hibićiwa Róža Pinkawina, předsydka Worcynskeje Domowinskeje skupiny, kotraž kóžde lěto ludźi z bliskeje a dalšeje wokoliny do tamnišeho hrodu na nalětni koncert přeprošuje a hač na poslednje městno žurlu pjelni. Na lětuši koncert minjeny pjatk přijědźechu Rowniske glosy, dźewjeć žonow z Rownoho, kotrež so jako projektny chór znowa zhromadźichu. Woblečene běchu žony „běly šorcuch,cernu jaku a ten pćeslujucny šantk z kwětkami“. Rjany to napohlad.
Stawizny Miłočanskeje skały:
⋆ Wokoło 1900 bu skała wotkryta. Je to skała granodiorita, dźěl sewjerneho pasma zapadołužiskeho granodiorita.
⋆ Mějachu tam kablowu kranowu připrawu, kotruž mějachu w lěće 1970 za njedosahacu, dalšu technologiju pak njezatwarichu.
⋆ Geologiski posudk z lěta 1970 rěči wo składach 900 000 tonow zornowca, z nich hodźało so 500 000 wudobywać.
⋆ Skała wopřiješe dwě jamje, dźěłarnje, składy, připrawy za předźěłanje, přebywanišća, rampu za nakładowanje a nuzniki.
⋆ 30. junija 2000 přestachu w skale zornowc wudobywać.
⋆ Lěta 2001 je gmejna Njebjelčicy skału kupiła.
⋆ W lěće 2006 ABMnicy něštožkuli zwottorhachu, zawěsćichu wodo- a milinowody a připrawichu je zaso za dalše wužiwanje.
Dotalni wobsedźerjo skały
hač do lěta 1957 Firma Carsten Claussen, Wojerecy
wot lěta 1957 Firma Granitwerke Opitz und Sohn, Biskopicy
wot 1988 VEB Lausitzer Granit Demitz-Thumitz
potym Haniel-Granitwerke (wot lěta 1994 Boral Granit)
wot lěta 2000 Kamenzer Granitwerke
wot lěta 2001 gmejna Njebjelčicy
Wuměłske a kulturne towarstwo Kamjenjak z.t.
› załožene: lěta 2009
› čłonojo: tuchwilu 20 ludźi w starobje 25 do 60 lět
Gundermannowe pěsnje zdobywaja sej Europu
Wojerecy (KD/SN). Minjeny kónc tydźenja su na wosebite wašnje we Wojerecach před 20 lětami zemrěteho ludoweho pěsnjerja Gerharda Gundermanna wopominali. Hižo dlěši čas přełožuje nižozemski spěwytwórc Johan Meijer kruchi Wojerowskeho rockoweho poeta a bagrownika w brunicowej jamje, „Gundija“ Gundermanna, do swojeje maćeršćiny. Nětko je diskusiju pod hesłom „Gundermannowe pěsnje w Europje“ sobu organizował a tohorunja dźěłarničku k přełožowanju jeho twórbow za europskich hudźbnikow a přełožowarjow. Tak su Gundermannowe pěsnje w Ranju (Großräschen) do cyłkownje jědnaće rěčow přenjesli, mjez druhim do delnjoserbšćiny, čěšćiny, šwedšćiny a jendźelšćiny.
Wubědźowanje LND za dźěći
Budyšin (SN). Składnostnje planowaneho wudaća noweje antologije „Hura, prózdniny!“ namołwja Ludowe nakładnistwo Domowina wšitke serbske dźěći – šulerjow, skupinki abo rjadowniske cyłki wot 2. do 4. lětnika – do kreatiwneho dźěła. Wobdźělnicy njech zapodadźa nakładnistwu hač do 7. septembra swoje ideje na temu „Hura, prózdniny!“, a to na přikład jako widejo, spěw, skeč, powědančko, baseń abo wobrazowu stawiznu w serbskej rěči. Tři najoriginelniše přinoški budu we wobłuku programa 24. literarneje kermuše njedźelu, 30. septembra, w Radworju předstajene. Dobyćerjam wubědźowanja kiwaja nimo toho awtorske čitanja po jich přeću a wěcne myta. W srjedźišću lětušeje kermuše za cyłu swójbu steji nowa antologija za dźěći „Hura, prózdniny!“. Čitanka, kotraž wopřijima powědančka mjez druhim Dorotheje Šołćineje, Štefana Paški, Andreje Chěžcyneje, Annamarije Hadankec a Jurja Kocha, ma nazymu we wjazanej formje kaž tež jako słuchokniha wuńć.
Najrjeńši čas lěta so bliži, tuž njeměło dźěćom na lóštnych idejach falować. LND wjeseli so nad kóždym přinoškom.
Klasika před kulisu twjerdźizny
Witaja kulturne inwesticije
Sakske statne ministerswo za wědomosć a wuměłstwo (SMWK) je připowědźiło, kulturnym rumam 40 milionow eurow přidatnje přewostajić. 28 milionow eurow je myslenych za wyše mzdy.
Drježdźany (SN/bn). Zwjazk orchestrow Němskeje (DOV) wita planowane zwyšenje statnych přiražkow za komunalne dźiwadła a orchestry Sakskeje. „Najebać po wšej Němskej jónkrótny zakoń wo kulturnych rumach je Swobodny stat Sakska dotal tón kraj z najwjace orchestrami a dźiwadłami w nuzowym połoženju“, rěka w zdźělence jednaćela DOV Geralda Mertensa. „Wuměłski personal, jewišćowi technikarjo a sobudźěłaćerjo zarjadnistwow su so lěta dołho dźěla swojeje mzdy wzdali, zo bychu institucije a dźěłowe městna zachowali. Je derje, zo krajne knježerstwo to nětko skónčnje změni. Nadźijamy so, zo tež komunalni nošerjo wudawki za sylnjenje kulturneje infrastruktury zwyša.“ Potom móhli dźěłaćerjo kulturnych institucijow mzdy kaž w starych zwjazkowych krajach dóstać. „Nimale 30 lět po přewróće měło to samozrozumliwe być.“
Nimo Lubija je Kamjenc jeničke hornjołužiske město, kotrež so ...
Wo knihach a kniharni (22.06.18)
Prózdniny steja před durjemi, čas wodychnjenja a wočerstwjenja, čas pućowanja a nadźijomnje tež čas čitanja. W LND je dypkownje k spočatkej prózdnin nowa kniha za čitarjow wot 14 lět wušła: „Łójerjo sonow“ rěka fantastiska stawizna z pjera Jěwy-Marje Čornakec. Awtorka je sej tak tež sama són wo swójskej knize za dorosćacych čitarjow spjelniła. Štóž jeje tworjenje sćěhuje, wě, zo je rozestajenje z dóńtom čłowjeka, z jeho duchom a dušu tema, kotraž ju zaběra a so w jeje tworićelskim dźěle wotbłyšćuje. W nowej stawiznje chce Čornakec předewšěm čitarjow narěčeć, kotřiž maja žiwjenje před sobu, a jim nastorki k rozmyslowanju wo tym dać, kak wowliwujomny čłowjek je a kotre wuskutki jeho jednanje ma. Za to je sej napjatu stawiznu wumysliła. Figurje Krabata a Čorneho młynka, kotrejž spisowaćelku wot dźěćacych lět přewodźatej a fascinujetej, zbudźa wona na přewšo wušikne wašnje k nowemu žiwjenju.
