Zastupjer bóle „naiwneje hudźby“
Detlefa Kobjelu zeznach wosobinsce kónc šěsćdźesatych/spočatk sydomdźesatych lět minjeneho lětstotka přez posrědnistwo Jana Rawpa (1928–2007), kiž bě mi hižo to abo tamne wo nim a jeho hudźbnym tworjenju powědał. Běše to w času, w kotrymž přesydli so Kobjela z Delnjeje Łužicy do Budyšina, zo by tam w Serbskim ludowym ansamblu swoje skutkowanje jako hudźbny dramaturg zahajił.
Mój wosebity zajim płaćeše kompozitoriskemu dźěłu nětko zemrěteho. Spó- znach w nim kolegu, kotryž je so mjez druhim tež z wažnymi prudami klasiskeje moderny rozestajał a je spytał wuwiće serbskeje hudźby z progresiwnymi impulsami ponowjeć. W pozdźišim tworjenju kładźeše akcenty komponowanja skerje na folklorne hudźbne elementy a je so sam rady jako zastupjer bóle „naiwneje hudźby“ přirunał, pokazujo při tym stajnje na metody tak mjenowaneho „naiwneho molerstwa“.
Pódla Jana Rawpa (1928–2007) a Jana Pawoła Nagela (1934–1999) mam Detlefa Kobjelu za třećeho wažneho reprezentanta powójnskeje, nowšeje hudźby w Serbach, předewšěm druheje połojcy zašłeho a spočatka noweho lětstotka. Njech je mištrej serbska zemja lochka.
Wědu wulkomyslnje dale dawał
Kaž to druhdy tak je w žiwjenju: Nawróćiwši so njedawno domoj z koncertoweje jězby, mějach powěsć Detlefa Kobjele na wotmołwjaku. Wón prošeše mje wróćo wołać, chcyše mi něšto wo Dieteru Nowce powědać.
Bohužel njeje k rozmołwje hižo dóšło, epizodka pak wjele wo Kobjeli powěda. Wón to bě, kiž je moje kompozitoriske a hudźbnohistoriske zajimy zahe ze zaměrnymi impulsami nastorčił. Běchu to často temy zwonka diskursa k serbskej hudźbje. Kaž Dieter Nowka na přikład, abo Kurt Karnauke, kotrajž staj po jeho zrozumjenju runje tak samozrozumliwje wobstatk serbskich hudźbnych stawiznow kaž komponowacy multitalent Heinrich Steffen z Bórkowow.
Swój njezamylomny puć wuspěšnje kročił
Z Detlefom Kobjelu zhubimy wuměłca a kolegu, kiž je směrodajnje zańdźene lětdźesatki serbskeho kulturneho žiwjenja wobwliwował a aktiwnje postajał.
Hižo wot młodych lět je jeho njezachodna móc hudźby zahorjała a zmocowała a jeho pohnuła sej swět wuměłstwa wotkryć. Ze swojeho wosobinskeho, cyle intimneho składa kreatiwnych mysličkow, runje tak z rozestajenjow a – z chwilemi bolostnych – wojowanjow wo wuměłsku wuzrawjenosć čerpa kóždy wuměłc nowu tworićelsku móc, dowěru na wobkrućenje a nadźiju na wuspěch. Detlefa Kobjelowy njezamylomny puć jako hudźbnik, komponist, awtor, prócowar a organizator bě wuspěšny a zdobom serbskemu kulturnemu žiwjenju wulke wobohaćenje!
Debata wo wustawkach MIDAS
Pólski dźenik w Čěskej Głos ludu steji lětsa w srjedźišću hłowneje zhromadźizny Europskeho zjednoćenstwa dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach (MIDAS), kotraž wotměwa so hač do njedźele w čěskej Ostravje.
Ostrava (SN/JaW). Wuměna nazhonjenjow, aktualne połoženje mjeńšinowych dźenikow w Europje kaž tež wustawki Europskeho zjednoćenstwa dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach (MIDAS) tworja lětsa ćežišća wuradźowanja zastupnikow čłonskich nowin MIDAS w čěskim měsće Ostrava. Serbske Nowiny, kotrež su wot załoženja w lěće 2001 z čłonom zwjazka MIDAS, zastupuje šefredaktor Janek Wowčer.
Znate hity na CD
Dźesaty raz wotměje so sobotu, 26. meje, wot 18 do 24 hodź. ...
Praski zběžk spočatk Třicećilětneje wójny był
Na Praskich Hradčanach dóńdźe 23. meje 1618 k podawkej, kotryž bě spočatk Třicećilětneje wójny. Čěske stawy, předewšěm protestantiscy zemjenjo, wobarachu so krutym naprawym kejžora Matthiasa, kiž chcyše jich wot kejžora Rudolfa II. lěta 1609 spožčene priwilegije za škit ewangelskeje wěry wotstronić a ludnosć kraja k nawrótej ke katolskej wěrje nuzować. Hospodarstwo zemjanow bě so zesłabiło, a Němcy jich ze zastojnstwow wutłóčichu. Čěscy byrgarjo pak stonachu wysokich dawkow dla, a burja žadachu sej wuswojenje z robotow. Rozhorjeni čěscy zemjenjo zhromadźichu so tuž 23. meje 1618 před kencliju na Praskim hrodźe a ćisnychu kejžorskeho naměstnika Jaroslawa von Martineca, hrabju Wilhelma von Slavatu a tajneho pisarja Philippa Fabriciusa ze 17 metrow wysokim woknom. Podobne bě so hižo 200 lět do toho w radnicy stało, jako běchu přiwisnicy Jana Husa pod nawodom Jana Želivskeho 30. septembra 1419 němskich radźićelow z woknom ćisnyli, štož bě spočatk wojowanja husitow. Druhe Praske z-woknom-ćisnjenje 1618 je tak Třicećilětnu wójnu zawiniło.
Wuskutki lisćiny njepřećelow
Wo Madźarskej chcedźa na zeńdźenju MIDAS inoficialnje rěčeć
Bratislava/Ostrava (SN/MiR). Oficialnje nimaja represalije nutřkokrajnych a wukrajnych žurnalistow, zaběrace so z Madźarskej, na lětušej generalnej zhromadźiznje MIDAS tema diskusije być. Schadźowanje w čěskim měsće Ostrava traje wot jutřišeho hač do njedźele. „Zboka zarjadowanjow pak bjezdwěla wo tym rěčimy“, wobkrući na naprašowanje SN Edita Slezáková, prezidentka Europskeho zjednoćenstwa dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach (MIDAS), „wšako potrjechi postupowanje Madźarskeje wjacorych našich čłonow. Oficialnje pak stejišćo njezabjerjemy, dokelž njejsmy politiska organizacija, ale škitamy prawa mjeńšinowych nowin.“
Filmowy festiwal Nysa ze serbskej premjeru
Zgorzelec/Žitawa (SN/bn). Lětuši 15. filmowy festiwal Nysa (NFF) je zakónčeny. Minjenu sobotu spožčichu čěsko-słowakskej koprodukciji „Nina“ hłowne myto sakskeho ministerstwa za wědomosć a wuměłstwo. Němku Barbaru Auer wuznamjenichu jako najlěpšu hrajerku za wukon w filmje „Vakuum“. Publikumowe myto přizwolichu přihladowarjo israelsko-němskej dokumentaciji „Muhi – Generally temporary“.
Bajowe nocy SLA wuspěšne
Serbski ludowy ansambl je lětsa znowa wulki wuspěch ze swojimi Błótowskimi powěsćowymi nocami w Bórkowach žnjał. Něhdźe 5 000 ludźi je sej tam tři předstajenja inscenacije „Kwas“ pod hołym njebjom při Bismarckowej wěži w delnjołužiskej wsy wosrjedź Błótow wobhladało. Kaž nowinski rěčnik Serbskeho ludoweho ansambla Stefan Cuška zdźěli, bě publikum na wšěch třoch předstajenskich dnjach zahorjeny. Ansamblowcy z Budyšina so nětko nadźijeja, zo tež klětu znowa Błótowske bajowe nocy w Bórkowach při Bismarckowej wěži wuhotuja.
Foto: Michael Helbig
