Pólsko-němski tango w Budyšinje
Prapremjera 6. sinfonije Roja
Budyšin (SN/bn). Serbski ludowy ansambl hotuje so na swój prěni lětuši sinfoniski koncert. Přichodny štwórtk předstaji orchester SLA pod nawodom Andreasa Pabsta „Allegretto“, sławnu 1. sadźbu z concerto grosso „Palladio“ Waliza Karla Jenkinsa a „Simple symphony“ za smyčkowy orchester Jendźelčana Benjamina Brittena. Byrnjež titul jednoru kompoziciju lubił, jedna so wo naročny kruch, při čimž je hłownje 2. sadźba z předpisanym picikatom njewšědne wužadanje. Chór SLA zesylni instrumentalistow při duchownej twórbje „Dixit Dominus“ Georga Friedricha Händela.
Wosebity wjeršk koncerta budźe prapremjera 6. sinfonije Hinca Roja. Poprawom jako suita koncipowany naslědnik twórby „Stalingrad“, kotruž su před lětomaj w Berlinskim wulkopósłanstwje Ruskeje federacije z přidatnymi hudźbnikami z Jelenjeje Góry prěni raz předstajili, je w přirunanju skerje radostna kompozicija. Roj bě jednotliwe sadźby minjenej lěće dotworił a sinfoniju, tónraz bjez nadrjadowaneje temy, zestajał.
Koncert budźe na hłownym jewišću Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła.
Managerowa maneža
Jurij Ryćer
7. apryla 1928 narodźi so w Jaseńcy Jurij Ryćer. Po wuchodźenju ludoweje šule w Chrósćicach a Bóšicach wuknješe wón po lěće 1945 dale w Českej Lípje a Varnsdorfje. 1947 wopyta wučerski kurs w Radworju, po tym bu wučer respektiwnje šulski nawoda w Bolborcach, Dobrošicach a Klukšu. Wot lěta 1952 bě Budyski Serbski zarjad jeho dźěłowe městno. Powołachu Ryćerja na načolnika wotrjada za wučbu a kubłanje. Rozestajenjow wo puću serbskeho šulstwa dla (w jednym posudku jemu „nadhódnoćenje narodneho momenta“ wumjetowachu) wón zarjad wopušći, wot septembra 1957 bě direktor Šule Ćišinskeho w Pančicach-Kukowje. Nic ze strowotnych přičin – kaž w spisu šulskeho radźićela steješe –, ale nabožneho zmyslenja dla su Jurja Ryćerja 1960 jako direktora wotwołali. Tak steješe to samo w lisće statneje wěstoty: „R. wotpokazuje młodźinsku swjećbu, dokelž so to z jeho křesćanskim zmyslenjom njeznjese. Tohodla bu jako direktor šule wotwołany.“ Nic mjenje hač 40 lět nawjedowaše horliwy Serb wjesnu Domowinsku skupinu. Jurij Ryćer zemrě 79lětny 14. awgusta 2007.
Mikławš Krawc
Jutta Kaiserowa swoju nowu zběrku předstajiła
Budyšin (SN/bn). W Budyskej Smolerjec kniharni je Jutta Kaiserowa wčera swoju zběrku „Ducy pó domowni – Spomnjeńki reportarki“ předstajiła. Kniha wobsahuje cyłkownje 30 tekstow, kotrež zdźěla anekdotisce dožiwjenja awtorki jako rozhłosownicy wosebje w Delnjej Łužicy wopisuja. Su pak to tež krótke portrety wusahowacych wosobinow, kaž na přikład Miny Witkojc, Jurja Kocha a Margity Heinrichoweje. Nimo toho je „nam tule skerje tak njeznatym prócowarjam kaž Hansej Kullingej abo Frycej Kitlarjej z přinoškami pomnik stajiła“, rjekny Annett Šołćic, kotraž móžeše něhdźe 20 zajimcow w „swójbnym kole“ witać.
Lektorka nowostki Janka Pěčkec de Lévano, wona wječor moderěrowaše, poda biografiske noticki k awtorce. 38 lět bě jako žurnalistka a reporterka mjez druhim jako nawodnica Choćebuskeho studija Serbskeho rozhłosa kaž tež jako wudawaćelka skutkowała.
Inspiracija mytowanju
Karlowa uniwersita wobsteji 670 lět
Praska Karlowa uniwersita, najwjetše a najstarše kubłanišćo Čěskeje republiki, swjeći jutře, 7. apryla, 670. róčnicu wobstaća. Lěta 1348 bě kral Korla IV. w Praze wysoku šulu załožił. Składnostnje wurjadneho podawka wotměje so w Narodnym dźiwadle swjedźenske zarjadowanje, na kotrymž wobdźěla so nawodne wosobiny politiskeho a kulturneho žiwjenja kraja. Tohorunja přewjedu so mnohe diskusije a seminary z wědomostnikami a studentami. Pod hesłom „Uniwersita republice, republika uniwersiće“ zarjaduje so načolna wysoka šula zdobom do cyłostatnych woswjećenjow 100. róčnicy załoženja Čěskosłowakskeje. „Jedna so wo cyłu paletu z wjace hač 30 wšelakorymi akcijemi, kotrež přewjedu uniwersita a jeje jednotliwe fakulty jako naš specifiski přinošk k róčnicy“, rjekny rektor Karloweje uniwersity Tomáš Zima. W twarjenju Karolina je zarjadowana stajna ekspozicija wo historiji uniwersity. Runočasnje pokazuja tam trajnu wustajeńcu wo stawiznach Čěskosłowakskeje, w kotrejž „dopomina něhdźe 100 předmjetow na stawizny našeho stata“, rektor Zima zwurazni.
Tu haja žiwe serbske tradicije
Rozmołwa z wjesnjanostu delnjołužiskeje gmejny Hochoza
Dwurěčna delnjołužiska gmejna Hochoza z 850 wobydlerjemi je ze serbskej kulturu wusce zwjazana. Wo to stara so tež 77lětny wjesnjanosta Fryco Wojto. Alfons Wićaz je so z nim rozmołwjał.
Sće hižo 25. lěto wjesnjanosta. Što Wam to woznamjenja?
F. Wojto: Mi je wažne, zo staraš so jako wjesnjanosta we wšitkich wobłukach wo zajimy wobydlerjow cyłeje gmejny a zo sy přeco k dispoziciji. Wjesnjanosta dyrbi wšudźe přitomny być.
Sće so w Hochozy narodźił, wuznawaće so jako Delnjoserb a maćeršćinu wšědnje nałožujeće. Kak pak wupada ze serbskosću we wsy?
F. Wojto: Haj, sym tu dwurěčnje wotrostł. Staršej kaž tež dźěd a wowka su serbsce rěčeli. Sym sej swoju maćeršćinu wot nich přiswojił. Dokelž pak staj staršej wjele negatiwneho w žiwjenju nazhoniłoj – dóstaštaj sej w šuli puki, hdyž serbowaštaj –, staj ze mnu němsce rěčałoj. Dokelž pak dźěd a wowka němsce njemóžeštaj, narěčeštaj mje serbsce. Ja wšak počach hakle pozdźišo serbować.
Mały muzej z lubosću wuhotowany
Přijědźeš-li do Hochozy, pokazuje při hłownej dróze taflička puć k domizniskemu muzejej „Kólasko“. Z bywšeje wjesneje korčmy nasta 2003 kulturny centrum, w kotrymž su zaměstnjene młodźinski klub, sportownja, rumnosć za posedźenja a muzej.
Muzej je za Hochozu atraktiwita. W nim wopytowarjow nazornje wo žiwjenju w dwurěčnej wsy něhdy a dźensa informuja. Wo wuhotowanje je so hłownje wjesnjanosta Fryco Wojto starał. Wón chowaše doma na łubi graty, meble a sudobja a w bróžni tež ratarske graty z 19. lětstotka. Te maja nětko městno w muzeju a su němsce a delnjoserbsce pomjenowane.
