„Zo bychu serbsce prědowali“
Serbska rěč jako lěpšina w zažnonowočasnym lutherstwje
Reformacija w Hornjej Łužicy je so na wosebite wašnje na Serbow wuskutkowała. Tak běchu prěnje spisy, kotrež w serbskej rěči nastachu, rukopisne přełožki Noweho zakonja do delnjoserbšćiny přez Mikławša Jakubicu z lěta 1548, Albina Mollerowy přełožk Lutheroweho Małeho katechizma (1574) a přestajenje samsneje knihi přez Wjacsława Warichiusa z lěta 1595. Tež wjetši wuznam, kotryž běchu wobchadnej rěči po reformaciji připóznali, tole zmóžni. Po prěnjej fazy přełožkow pak dalše tajke lědma běchu. Tak hóršeše so na přikład 1627 serbski farar w Poršicach Gregorius Martini, zo dyrbja serbscy diakonojo liturgiske pisma sami přełožić, a tohodla mnohe wšelake warianty předleža. Wón konstatowaše: „Der schade [...] der aus solcher ungleichen interpretation, bey dem gemeinen Man und einfeltigen Hauffen sich ereignet ist mehr zu beklagen als weitleuffig zuerzehlen“. Druhe liturgiske elementy, kaž na přikład spěwy, bě serbska wosada z hłowy wuknyła. Hakle w lětach 1680 do 1720 dóńdźe k prěnjemu, sylnemu postupej nastupajo sorabiku.
Basnikaj tworitaj móst na wuchod Europy
Składnostnje lětušich Čěsko-němskich kulturnych dnjow wotmě so w Měšćanskim muzeju Drježdźany čitanje basnika Milana Hrabala z čěskeho Varnsdorfa a z Drježdźan pochadźaceho basnika Petera Gehrischa. Přeprosyło na zarjadowanje bě towarstwo Literarna arena, a to z podpěru załožby Brücke/Most.
Z rěčanym spěwom na wotbagrowane wsy dopominali
Wojerecy (KD/SN). Hdźež chór Lipa z Pančic-Kukowa ze swojej wuměłskej nawodnicu Jadwigu Kaulfürstowej spěwa wuprudźa wón ryzy žiwjensku radosć. Wo tym móžeše so minjenu njedźelu we Wojerowskim wobydlerskim centrumje Piwarska hasa 1 něhdźe 160 wopytowarjow wšěch starobnych skupin přeswědčić. Nimo připosłucharjow z hosćićelskeho města běchu tež zajimcy z Pančic-Kukowa, Radworja, Nuknicy, Konjec a wot druhdźe přijěli, tak zo dyrbjachu na žurli wjacore rynki stólcow přistajić.
Nowina Naš puć
Přehladka wysoki narok stajiła
Prěnja zhromadna akcija Załožby za serbski lud, zwjazka „My – serbske młodźinske dźěło“ a Domowiny na nakupowanskej nocy Romantica zańdźenu sobotu w Budyšinje je přewšo dobry wothłós žnjała. Zamołwići rozmysluja hižo wo pokročowanju.
Na nazymskim koncerće tež hymna chóra zaklinčała
Budyšin (Łu/SN). Ze swojej hymnu „To je ta Meja Radworska“ je chór Meja minjenu sobotu nazymski koncert na žurli Budyskeho Serbskeho domu před něhdźe 50 připosłucharjemi zakónčił. Z wuznaćom „Maćernu rěč lubuju“ Gustawa Wowčerja a ze spěwom wšitkich nazymskich koncertow „Ha widźu-li ptačata ćahnyć“ Handrija Zejlerja je ćěleso pod wěcywustojnym nawodom Pětra Cyža spěwny wječor zahajiło. Lydija Zopina a Beno Bělk wjedźeštaj zabawnje po programje, kotryž bě do temow kaž tradicija, lubosć, domizna, přećelstwo a wukraj rozrjadowany. Z oratorija „Nazyma“ zanjese chór někotre mjenje znate spěwy w najwšelakorišich wobsadkach, někotre wot Jana Brězana při klawěrje derje přewodźane. Wotměnjace so po teksće, melodiji a rytmusu zaklinčachu serbske ludowe pěsnje, ale mjez nimi tež nowy lóštny spěw Fabiana Kaulfürsta „Pójće wšitcy do čołma“ w načasnym wobdźěłanju dirigenta Pětra Cyža.
Oktoberska rewolucija staru Rusku powaliła
Dźensa před sto lětami wudyri w Ruskej druha rewolucija lěta 1917 – Oktoberska rewolucija, kotraž je kraj a swět přeměniła. Po starym ruskim julijanskim kalendru bě to 25. oktober. Februarska rewolucija započa so 12. měrca 1917 (po ruskim kalendru 27. februar). W Moskwje a Pětrohrodźe zběžkowachu dźěłaćerjo přećiwo carjej Mikławšej II. a za kónc wójny. Zběžkarjo wuzwolichu sowjety (rady) dźěłaćerjow a wojakow, a te so 15. měrca z Dumu (parlament) dojednachu, zo wutworja prowizoriske knježerstwo, zo zwołaja konstituowacu narodnu zhromadźiznu a zo dyrbi car wotstupić (hlej SN z 10. měrca). Z Februarskej rewoluciju nasta dwójne knjejstwo w Ruskej – sowjetow a narodneje zhromadźizny.
Literarna kermuša z młodym wobličom
Chrósćicy (SN/CoR). Tajka čiła drje tradicionalna literarna kermuša Ludoweho nakładnistwa Domowiny w minjenych lětach njebě kaž wčerawša 23. w Chrósćicach. A to zaležeše předewšěm na wulkim podźělu młodych připosłucharjow, kotřiž su hibićiwje, druhdy samo po wšěch štyrjoch łažo, k lochkej atmosferje na tamnišej derje pjelnjenej Krawčikec žurli přinošowali. Po temperamentnym zahajenju přez Annu-Mariju Brankačkec a Měrka Brankačka z hudźbnej skupinu NSLDź Floppy dolls witaše jednaćelka LND Marka Maćijowa wšě generacije přesahowacy publikum na swójbne popołdnjo, w kotrehož srjedźišću stejachu tři knihi za čitanski dorost.
Čiła literatura
„Serbski són“ na festiwalu
„Serbski són – Sich sorbisch trauen“ rěka kulturnowědomostny projekt, kotryž staj Edmund Ballhaus a jeho mandźelska Cornelia před 17 lětami jako widejo w Serbach natočiłoj. Film nětko znowa pokazaja.
Budyšin (SN/mwe). Přez lěta je so 72- mjeńšinski dokumentarny film wo serbskej identiće w Hornjej Łužicy w archiwach „chował“. 9. nowembra budźe „Serbski són – Sich sorbisch trauen“ na Choćebuskim filmowym festiwalu w tamnišim Hornim kinje znowa předstajeny. W Serbskim instituće maja dokumentaciju tohorunja archiwowanu. Kaž nam jeho bywši direktor Dietrich Šołta njedawno rjekny, wobhladuja němskorěčny pask tam jako ludowědny a dźěłowy film, „kotryž njebě za zjawnosć mysleny“.
