Na hoberskej mašinje mału nowinu ćišća
Nimale měsacaj je tomu, zo njećišća wječornik Serbske Nowiny hižo na Hornčerskej w Budyšinje, ale na Lejnjanskej na Horach blisko Wojerec w gmejnje Halštrowska Hola. Insolwenca Łužiskeje ćišćernje bě po něšto wjace hač 70 lětach zhromadne dźěło z redakciju SN zakónčiła. Skoro přez nóc stej Ludowe nakładnistwo Domowina a redakcija noweho partnera našłoj, předewzaće DVH Weiss-Druck GmbH & Co. KG. Što pak so pod tymle mjenom chowa?
Přemóžaca kumulacija wědy
Serbski institut zhladuje na 25lětne wobstaće. Z přechodnym direktorom a rěčespytnikom dr. Hauku Bartelsom je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.
Što sće po 40 lětach Instituta za serbski ludospyt a 25 lět Serbskeho instituta?
H. Bartels: Bytostne je, zo je w tutej dołhej dobje přemóžaca – druhdy wot Serbow podhódnoćena – kumulacijao wědy nastała. Hač do lěta 1991 je 58 zwjazkow w rjedźe spisow a w nowym rjedźe nětko hižo 62 knihow wušło, plus Lětopis plus pódlanske rjady plus wosebite publikacije kaž rěčny atlas plus publikacije w druhich nakładnistwach plus online-publikacije – předstajiš-li sej, zo njebychmy to wšitko měli, potom zapřimnješ, kajki njesměrny wuznam institut za wědu wo Serbach ma. Nastate wulke mnóstwo a kwalita wědomostnych wuslědkow je, při wšej móžnej kritice, kedźbyhódne a za mjeńšinu tuteje wulkosće nimale dźiw.
Kajku rólu hraje institut w towaršnosći?
Serbski institut po politiskim přewróće
Akademija wědomosćow Němskeje demokratiskeje republiki w Berlinje, moja dołholětna dźěłodawarka, bu po politiskim přewróće, w lětomaj 1990/1991, skoro dospołnje „wotwita“ – hač na sorabistiski institut w Budyšinje.
Pohnuty wot někotrych tudyšich kolegow započach so za wupisane městna w swojim ródnym měsće zajimować, při tym myslach na literarno- abo kulturnostawizniski wotrjad. Dokelž płaćachu wědomostne stopnje z prjedawšeho časa dale, poruči mi předsyda institutneje přirady, prof. Konrad Köstlin z Tübingena, tež jako direktor kandidować. A dokelž njebě so žadyn zapadoněmski slawist požadał, wukonjach tele zastojnstwo wot septembra 1992. Budyski Institut za serbski ludospyt skutkowaše na wysokim, stabilnym niwowje. Wo to starali běchu so wuspěšnje dotalni nawodźa Pawoł Nowotny, Měrćin Kasper a Helmut Faska.
Pišćele a saksofon z reju w fokusu stali
Budyšin (CRM/SN). Druha městnosć koncertneho rjadu „musica nova sorabica“ běše minjenu sobotu Budyska Michałska cyrkej. W fokusu steješe moderna klasiska hudźba Serbow za pišćele, saksofon a klarinetu. Mjez jědnaće programowymi dypkami běchu tři po charakteru jara rozdźělne, a to „Žadanje mam po tebi“ Jana Cyža z Budyšina na kěrluš Juliana Eduarda Wjelana z lěta 1869, „La promesa“ Ulricha Pogody z Choćebuza na citat z 1. lista swj. Jana a „do_z“ Sebastiana Elikowskeho-Winklera z Berlina, kiž wuwza swoje ideje z wopisanja kwasneje hudźby přez Jana Arnošta Smolerja. Zo pak bychu někotre twórby wšěm připosłucharjam wobsahowje dosć zrozumliwe byli, poda pišćelowa šulerka Gloria Žurec z Róžanta krótki zawod.
Cyle w znamjenju Olsenoweje cwólby steješe minjeny kónc tydźenja ...
Wjac pjenjezza hudźbne šule
Wojerecy (SN/CoR). Po lětach lutowanja chce kulturny konwent Hornja Łužica-Delnja Šleska klětu zaso wjac pjenjez wudać. Tak ma minjeny štwórtk wobzamknjeny etat za lěto 2018 z dohromady nimale 18 milionami eurow něhdźe 385 000 eurow wjace hač lětuši. „Ramik je přeco hišće wuski, chcemy pak přichodnje z financneje rezerwy krok po kroku spěchowanje zwyšić“, rozłoži kulturny sekretar Joachim Mühle. Wosebje łužiske hudźbne šule chcedźa bóle podpěrać. Wone dóstanu klětu 200 000 eurow wjace. Tež Wojerowski Kompjuterowy muzej Zuse (ZCOM) profituje z noweje financneje politiki kulturneho konwenta. Instituciju spěchuja wot klětušeho z 65 000 eurami. Čłonojo konwenta běchu sej we wobłuku tam so wotměwaceho posedźenja wustajenišćo ZCOM wobhladali, „a woni běchu zahorjeni, što su tule wot załoženja w lěće 1995 natwarili“, měni Joachim Mühle. Z dalšimi přidatnymi srědkami chce konwent projekty spěchować.
Rozsud wo intendancy njewozjewja
Štó budźe nowy intendant abo intendantka Serbskeho ludoweho ansambla? Tomule prašenju wěnowachu so wčera čłonojo załožboweje rady na wurjadnym posedźenju w Choćebuskim Serbskim domje.
Choćebuz (SN/CoR). „Załožbowa rada je so na swojim dźensnišim wurjadnym posedźenju w Choćebuzu za kandidata k wobsadźenju městna intendancy Serbskeho ludoweho ansambla rozsudźiła“, tak rěka prěnja sada wčera wječor došłeje medijoweje zdźělenki Załožby za serbski lud. Štó pak wosoba je, to z informacije njewuchadźa, dokelž je so gremiji rozsudźił, zjawnosć hakle informować, hdyž je proces wobsadźenja woprawdźe zakónčeny a přez zrěčenje wopodstatnjeny. „Rozsud je hakle prěni krok jednanja“, rožłoži direktor serbskeje załožby Jan Budar. Wón dósta wčera nadawk, po móžnosći hač do nazymskeho posedźenja załožboweje rady 30. nowembra w Budyšinje jednanja k wotzamknjenju wotpowědneho zrěčenja zakónčić. Hakle po tym ma so mjeno noweho abo noweje nawody respektiwnje nawodnicy wozjewić.
Gerat Kašpor
Mjezy přesahowace skutkowanje
Praha/Drježdźany (Łu/SN). W rumnosćach zastupnistwa Swobodneho stata Sakskeje w Praskim Serbskim seminarje su wutoru přehladku molerja Tomášeka Ticheho zakónčili a zdobom zahajichu tam nowu dobu kulturnych stykow a wzajomneho dźěła mjez sakskim běrowom a čěskimi přećelemi Serbow.
Z finisažu zakónčichu wustajeńcu mólbow Tomášeka Ticheho. „Młody čěski wuměłc zastupuje figuralne molerstwo a je ze swojim tworjenjom tež chětro wuspěšny, kaž to přehladka jeho mólbow nazornje pokazuje“, rjekny nawoda Sakskeho kontaktneho běrowa w Praze dr. David Michel. Nimo wustajeńcow w Čěskej a Němskej bě Tichy tež hižo w Londonje a Florencu swoje wuměłske wudźěłki předstajał.
Hódnotne a njeparujomne za předstajenje dialektow
Bratislava/Budyšin (SN). Zastupjerjo 13 narodnych wědomostnych akademijow su so njedawno w Małych Karpatach blisko Bratislavy wo wudaću dalšich zwjazkow Słowjanskeho rěčneho atlasa dorozumili. Budyski Serbski institut zastupowaštaj dr. Sonja Wölkowa a Tomaš Mencl.
Mjezynarodna komisija rozjimowaše nimo wědomostnych tež wšelakore techniske prašenja nastupace kompjuterowe wobdźěłanje rěčneho materiala. Wjacori wobdźělnicy předstajichu swoje najnowše publikacije z wobłuka slawistiskeho dialektneho slědźenja. Na projekće atlasa wobdźěleni wědomostnicy zaběraja so tuchwilu z tym, zjednotnić, rjadować a kartografować wotmołwy na 3 500 prašenjow naprašnika, kotrež su slědźerjo na něhdźe 830 wuzwolenych městnach zezběrali. „To je wulki organizatoriski wukon, na kotrymž je 13 narodnych wědomostnych akademijow wobdźělene, mjez nimi tež Serbski institut“, informuje dr. Wölkowa.
