Nowy prezident Viadriny

Donnerstag, 03. November 2022 geschrieben von:

Frankfurt nad Wódru (dpa/SN). Wu­chodoeuropski historikar prof. Eduard Mühle budźe nowy prezident Europskeje uniwersity Viadrina w Frankfurće nad Wódru. Wólbna zhromadźizna senata a załožboweje rady je wčera za stawiznarja Westfalskeje Wilhelmoweje uniwer­sity Münster hłosowała. Mühle bě jenički kandidat, kotrehož bě namakanska komisija namjetowała, kaž uniwersita wčera zdźěli. Pomjenowanje a zapoka­zanje do zastojnstwa stej za spočatk nalětnjeho semestra 2023 planowanej.

65lětny bě wot 1995 hač do 2005 direktor Leibnizoweho instituta za histo­riske slědźenje wo wuchodosrjedźnej ­Europje w Marburgu a 2008–2013 direktor Němskeho historiskeho instituta we Waršawje. Mühle móhł wosebite styki Viadriny z Pólskej doprědka ćěrić, rjekny předsyda senata prof. Christoph Brömmelmeyer. „Wón rěči pólsce [...] a je so jako historikar intensiwnje z pólskimi stawiznami rozestajał.“ Prof. Mühle je tež wupokazany znajer Ukrainy a Ruskeje.

Nowina Naš Puć

Donnerstag, 03. November 2022 geschrieben von:
1. nazymnika 1947 wuńdźe w čěskim Varnsdorfje prěnje čisło „wěstnika serbskeje młodźiny we Warnoćicach“ Naš puć. Pozdźišo bu podtitl na „w ČSR“ rozšěrjeny. Nowina wuchadźeše hač do apryla 1949 dwutydźensce resp. měsačnje. Čitarjo běchu hłownje šulerjo Serbskeho gymnazija, wuknjacy powołanskeho, hudźbneho a pedagogiskeho směra, ale tež w namjeznym měsće młodźi serbscy dźěłaćerjo, w domjacnosćach dźěłace žony a dalši Serbja. Prěni zamołwity redaktor bě Ben Budar, jeho zastupnik Měrćin Kašpor. Po wotchadźe wobeju do Łužicy w lěće 1948 bu Horst Šewc zamołwity redaktor, w lěće 1949 potom hišće Pawoł Völkel. Nowina wěnowaše so rozdźělnym temam, předewšěm tež politiskim (tež pod wliwom februarskich podawkow 1948 w ČSR). Wučer Jurij Wuješ wozjewješe swoje basnje, Horst Meltka a Gerat Kašpor wobohaćeštaj nowinu z karikaturami. Titulna strona bu ćišćana, dalše strony pak hektografowane. Wo ćišć a wulki dźěl papjery starachu so Warnočanscy dźěłaćerjo. Rudij Tilich a Jan Bart běštaj zamołwitaj za plany, papjeru a ekspediciju. Nakład wučinješe na 230 eksemplarow, kóžde wudaće płaćeše dwě čěskej krónje.

Serbske temy wobstatk wosebiteho zetkanja byli

Mittwoch, 02. November 2022 geschrieben von:

Lipsk (JBo/SN). Z rěčespytom, literaturu a kulturu w keltiskim a słowjanskim rumje so rozestajeć a so při tym mjezu překročacym prašenjam wěnować – to běše zaměr dźesateje konferency „Celto-Slavica“ w Lipsku. Tamniši Institut za sorabistiku bě městnosć za wosebite akademiske zetkanje, kotrež wotmě so minjeny tydźeń, hromadźe z Uniwersitu Szczecin a Institutom za slawistiku Lipšćanskeje uniwersity. Oficialnje zahajena bu konferenca minjenu srjedu z reju a hudźbu skupiny Céilé. Swoje wědomostne temy předstajichu referentki a referenća na naslědnymaj dnjomaj w přednošowanskej rumnosći biblioteki Albertiny.

Komu festiwalne „Lubiny“ lětsa kiwaja?

Dienstag, 01. November 2022 geschrieben von:

Choćebuz (SN/bn). „Łužiska filmowa ­přehladka“ zahaji lětsa hižo 20. raz mjeztym 32. Choćebuski filmowy festiwal (CFF). Póndźelu, 7. nowembra, prezentuja w Choćebuskim filmowym dźiwadle Weltspiegel dohromady 19 paskow we Łužicy skutkowacych filmowčow a filmowcow. Mjez druhim prezentuja Jakub Wowčer trailer „Powerserb 2021“, Tobias Unger a Gregor Kliem hudźbne widejo „Ty Łužyca dolna“, Finn Ole Weigt filmowy esej „Miłoraz – Njedźela na měsačku“ kaž tež Anna Faroqhi a Haim Peretz pask „Wopominanje“. Nimo toho wopřijima program tři dorostowe produkcije, zwoprawdźene lětsa we wobłuku dźěłarničkow Wojerowskeje Kulturneje fabriki „Medijowy lětni camp“ a „Sciencefiction w mikrokosmosu“.

Přihotuja so na premjeru

Dienstag, 01. November 2022 geschrieben von:
Lajska dźiwadłowa skupina Konjecy-Šunow je swoju hłownu fazu probow wuspě­š­nje zakónčiła. Pod wuměłskim nawodom dźiwadźelnicy Petry-Marije Bulankec-Wencloweje (naprawo) hotuja so nětko na premjeru wjeselohry „Mužojo nimaja so lochko“, kotraž budźe sobotu, 5. nowembra, w Šunowskej Fabrikskej hospodźe. ­Dohromady chcedźa dźesać předstajenjow hrać. Foto: Diana Fryčec-Grimmigowa

Čitajće w nowym rozhledźe (28.10.22)

Freitag, 28. Oktober 2022 geschrieben von:

W nowemberskim wudaću serbskeho ­kulturneho časopisa zaběra so Benedikt ­Dyrlich w swojim přinošku z krizu serbskich printmedijow, kotrež w LND wuchadźeja. Zo je tuchwilna situacija nowinarstwa prekerna, zaleži po jeho měnjenju mjez druhim na tym, zo njeje „problem tarifow a z tym přiměrjenych mzdow a honorarow hač do přitomnosće na dobro kwalitatiwneho a njewotwisneho serbskeho nowinarstwa rozrisany“. Zdobom njepředleži „cyłkowny wobsahowy, financny abo tež dorostowy koncept serbskich medijow“. Justyna Michniuk je so z wulkopósłanču Republiki Serbiskeje dr. Snežanu Janković składnostnje wopyta w Choćebuzu wo jeje zajimje za Łužiskich Serbow a impulsow, kotrež z regiona sobu wozmje, rozmołwjała. Michael Meyer wobswětluje w swojim nastawku tak ­mjenowanych rubježnych ryćerjow w Delnjej Łužicy, rozłožuje, kak bu z ryćerja ­rubježny ryćer a hdźe sy tajkich našoł. W Dešnje swjećachu lětsa 300. namšu nowšeho časa.

Isa Bryccyna wustaja w Žitawje

Dienstag, 25. Oktober 2022 geschrieben von:
„Myslowe a słowne wobrazy“ je hesło wosebiteje wustajeńcy akwarelow a grafikow Isy Bryccyneje (2. wotprawa), kotraž bu minjeny pjatk w Žitawskej galeriji Kunstlade wotewrjena. Lawdatorka Róža Domašcyna předstaji něhdźe 40 wopytowarjam mězniki žiwjenja a tworjenja wuměłče. Wo hudźbne wobrubjenje wernisaže postara so gitarist a lawreat zwjazkoweho myta wubědźowanja „Młodźina hudźi“ Paul Leonhard Winter z kompozicijemi Heitora Ville-Lobosa. Přizamkny so čiła rozmołwa mjez hosćemi a wuměłču wo wustajanych wobrazach, wo jeje wuměłskej intenciji kaž tež wo jeje wuměłstwowych nazhonjenjach. Foto: Rollf Matthes

Alfabet raz hinak nawuknyć

Dienstag, 25. Oktober 2022 geschrieben von:
Budyšin (SN/bš). Wosebitu premjeru swjećachu wčera w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle z nowej inscenaciju za dźěći „ABC“. Je to pismikowa keklija, kotraž wjedźe hrajersce přez alfabet a wabi tak hižo najmjeńšich přihladowarjow. Hra bu spisana wot klankodźiwadźelnicy Anny Taraszkiewicz, kotraž běše nimo toho za wuhotowanje a režiju zamołwita. Do premjery witaše něhdźe 55 pěstowarskich a 20 dorosćenych přihladowarjow zastupjerka intendanta za serbske dźiwadło Madleńka Šołćic, kotraž přewza zhromadnje z Karolinu Wernicke dramaturgiju. Mjez publikumom běchu dźěći Malešanskeje Witaj-pěstowarnje „K wódnemu mužej“ a Budyskeje serbskeje pěstowarnje „Jan-Radyserb-Wjela“. Po witanju přińdźeštej hrajerce Anna Marie Lehmann, kotraž jako hósć sobu skutkuje a Marie-Luise Müller, a wuwabještej z wustupowanjom kaž klawnaj hižo prěnje smějkotanja publikuma. Pantomimisce předstajištej po rynku jednotliwe pismiki alfabeta a podkładźeštej tute ze serbskimi a němskimi wurazami. Z jednorymi srědkami sej při tym wupomhaštej.

Ekscelentny koncert młodych pólskich wuměłcow

Dienstag, 25. Oktober 2022 geschrieben von:

Budyšin. Wuběrny koncert dožiwi ně­hdźe 20 serbskich a němskich připosłucharjow a lubowarjow klasiskeje hudźby njedźelu dopołdnja na małej žurli Muzeja Budyšin. Tam wustupi młody pólski smyčkowy trijo, dobyćer lětušeho hudźbneho festiwala Silesia Sonans on tour w Jelenej Górje. Festiwal, kiž so tam k 25. razej wotměwa, chce klasisku hudźbu młodym ludźom spřistupnić a młodych wuměłcow w hraničnej kónčinje přez hudźbu a dźiwadło hromadźe wjesć. K druhemu razej wuhotowa Němsko-serbske ludowe dźiwadło koncert dobyćerjow festiwala a zwjaza jón z tuchwilnej wosebitej wustajeńcu muzeja wo židowskim žiwjenju we Łužicy.

Wopytowarjo Frankfurtskich knižnych wikow wotkrywaja sej čitajo w pawiljonje hóstneho kraja Španiskeje zajimawe poskitki a so do knihow zanurja. Knižne wiki běchu wot minjeneho pjatka hač do wčerawšeho za wšitkich zajimcow přistupne. Wjace hač 180 000 wopytowarjow je lětsa přišło, při tym wučinješe fachowy publikum z 93 000 hosćimi něšto wjace hač połojcu. To zarjadowarjo k zakónčenju wikow wčera zdźělichu. Dohromady prezentowaše 4 000 wustajerjow z 95 krajow swoje nowostki. Foto: pa/Sebastian Gollnow

Neuheiten LND