Z Měranu Cušcynej na „trakTare“
Budyšin (SN/MiR). Jěwa-Marja Čornakec, čłonka předsydstwa Zwjazka serbskich wuměłcow, (ZSW) witaše zašły pjatk šwarnu ličbu hosći na zarjadowanje w rjedźe „trakTare“ do towarstwoweje rumnosće Budyskeje piwarnje. W literarnej rozmołwje zaběrachu so zajimcy tónkróć ze zběrku „Stop a stup“ z pjera Měrany Cušcyneje. Sylwija Šěnowa hódnoćeše z wulkej zahoritosću a sympatiju tworjenje awtorki, kotraž wjedźe čitarjow do rozmyslowanja, sćěhujo situacije, kajkež je žiwjenje rysuje. Kniha je nazymu lěta 2021 wušła. Koronapandemije dla pak njeměješe ZSW składnosć, lubowarjow tekstow wosebje w Serbach znateje Budyšanki na rozjimanje poskitka, kotryž je Ludowe nakładnistwo wudało, přeprosyć. 47 tekstow, kotrež je Cušcyna zhromadnje z lektorku Marku Maćijowej do powědkow, miniaturow a esejow zarjadowała, „njepřeswědča jenož wobsahowje, ale wosebje jich wusahowaceje rěče dla“, rjekny Sylwija Šěnowa. Wona zwurazni, zo awtorka a basnica čitaceho hnydom w prěnich sadach do jednanja sobu bjerje.
Kulturne herbstwo po puću do digitalneho registra
Budyšin (SN/MG). Kak wobchadźeja Serbja ze swojim kulturnym herbstwom? Kak posylnja jeho widźomnosć? Štó ma nadawk, tute herbstwo zběrać a wot koho dóstanje nadawk za to? – To běchu najwažniše prašenja, kotrež spyta wčera wječor digitalne rozmołwne koło z temu „Register za daty serbskeho kulturneho herbstwa“ wotmołwić. Přeprošenju projekta załožby Digiserb, Serbskeho instituta a kulturneho wuběrka Domowiny bě někak 20 wosobow sćěhowało.
Po witanju přez kulturneho referenta Domowiny, Clemensa Škodu, předstaji dr. Robert Lorenc, jedyn ze zamołwitych za digitalny register, dotalny staw planowanja kaž tež fazy přewjedźenja. Po jeho informacijach je projekt tuchwilu hišće w pilotowej fazy. Zaměr je, w jutrowniku 2024 prěni prototyp registra wozjewić. W nim chcedźa wobstejace zběrki kulturneho herbstwa Serbow mjez sobu zwjazać, nic a je na centralnym městnje składować. To su zamołwići jako to najwažniše wuzběhowali.
„Njestanje-li so ničo, dyrbju lětsa insolwencu přizjewić“
Čehodla Zhorjelske dźiwadło w krizy tči, čehodla pak je tak wažne za region
Cyłych 1,6 milionow eurow wulki je problem, před kotrymž intendant Zhorjelsko-Žitawskeho dźiwadła Gerharda Hauptmanna lětsa steji. „Telko pjenjez w běžnym lěće zalutować – to nichtó njezamóže“, je Daniel Morgenroth w interviewje ze sćelakom MDR spočatk apryla prajił. „Njestanje-li so ničo, dyrbju lětsa insolwencu přizjewić.“ Runje zaběra so z naćiskami za lutowanske scenarije – „scenarije horora“, kaž přiznawa. 30 do 40 sobudźěłaćerjow pušćić, chiba rejwanski ansambl abo chór rozpušćić ani dosahało njeby, finančnu dźěru zatykać. „Lutowanske naprawy, wo kotrychž tu rěčimy su: pak dźiwadłowu spartu, pak hudźbne dźiwadło, pak cyły orchester wotstronić“, nam na naše naprašowanje wujasni.
Prosće „pućować“
Serbski zarjad załoženy
3. meje před 75 lětami započa nowy Serbski zarjad kultury a ludoweho kubłanja při Ministerstwje za ludowe kubłanje krajneho knježerstwa Sakskeje w Budyšinje ze swojej dźěławosću. 23. nalětnika 1948 wot Sakskeho krajneho sejma schwaleny Serbski zakoń tworješe zakład za załoženje noweje institucije, kotrejž skrótka Serbski zarjad rěkachu: Nawoda bě dotalny Budyski wokrjesny šulski rada Pawoł Nedo, čestnohamtski předsyda Domowiny. Wotrjadnik za zjawne žiwjenje bu skałar a dotalny politiski sobudźěłaćer za serbske prašenja w Budyskim wokrjesnym předsydstwje SED Kurt Krjeńc z Malešec. Spisowaćel a nawoda Serbskeje młodźiny (SM) Jurij Brězan přewza wotrjad za nowiny, film a rozhłós, a wotrjad za šulstwo měješe komisarisce hišće Pawoł Nedo na starosći.
Druha faza za „digitalnu šulersku nowinu“ zaběžała
Budyšin (SN/bn). Druha faza projekta „Bautzen rocks“ resp. po swójskim wašnju pisanja „BTZN RCKS!“ a přichodnje tež „BDŠN RCKS!“ je zaběžała. Składnostnje wotewrjenja „Studija B“ na Budyskej Hošic hasy wuhotowaše hłowny iniciator Beno Brězan z podpěru towarstwa Dźěłań dźeń zawčerawšim pisany swjedźeń na Póstowym naměsće. Mjez druhim wuhra so tam kickerowy turněr z připadnje zestajenymi mustwami a přewjedźechu so dźěłarnički hudźby a grawury z laserom; DJ T.I.M. postara so wo hodźace so zynki. Wopytowarjo běchu zwjetša z Budyšina a wokoliny, tójšto pak tež na přikład z Drježdźan a Zhorjelca přichwatali.
„Aktualniša dyžli hdy prjedy“
Němska znowa wotstopnjowana
Berlin (dpa/SN). Němsku su w posudźowanju nowinarskeje swobody třeće lěto za sobu wotstopnjowali. Pozadk su nadpady na zastupnikow medijow, kotrychž bě loni telko kaž hišće nihdy do toho. Organizacija za zachowanje čłowjeskich prawow „Reporterojo bjez mjezow“ zastopnjuje Němsku na 21. městnje, za krajemi kaž Słowakskej a Samoa.
W Němskej su loni 103 fyziskich nadpadow na žurnalistow dokumentowali, organizacija zdźěla. To je najwyši staw po zahajenju zapisowanja 2015.
Potłóčowanje njelubeho rozprawnistwa po wšěm swěće přiběra, organizacija zwěsća. „Krizy, wójny a dale trajace rozšěrjenje awtoritarizma su k tomu wjedli, zo je nowinarska swoboda tak wohrožena kaž dołho nic wjace.
Naša swobodna nowina
„Objektiwnu kritisku distancu“ – to sej nimale kóždy wot njewotwisneho nowinarstwa přeje, kotremuž je datum 3. meje jako mjezynarodny dźeń wěnowany. Naš wječornik dawno hižo „organ“ někajkeje organizacije njeje – kaž za čas Marka Smolerja je naša jenička „tendenca“, narodne zajimy serbskeho ludu zastupować. Što pak tomu najbóle tyje, njeje za wěčnosć postajene, ale kaž před sto lětami wuslědk zjawneje diskusije w Serbach. Po cyłym serbskim kraju a nic jenož w někotrych Budyskich serbskich institucijach.
Nowinarska swoboda w Němskej njeje wot zakazow wohrožena, ale druhdy wot sebjecensury wobmjezowana – hdyž so agresiwnych kritikarjow boja. Wostańmy w Serbach přećelni we wuměnje wšelakich nahladow. Do nutřkowneje nowinarskeje swobody redakcije na přikład słuša, zo njetrjeba so kóždy přilopk kóždemu redaktorej jenak spodobać. To je kaž z přispomnjenjom na rańšim piwku. Hewak by wostudłe było! Marcel Brauman
„Šesty stysk“ publikum putał
Budyšin (CRM/SN). Před 16 lětami zrodźi so kolegialne přećelstwo mjez serbskimi a Mecklenburgsko-Předpomorskimi hudźbnikami. „Bjez Jura Mětška by myslička mjezsobneje wuměny jeničce rjany són wostała“, praji Malte Hübner, wiolinist a komponist w Roztoku (Rostock). Wón słuša k hłownym iniciatoram tuteje jara wuspěšneje stawizny a powita w Budyšinje přitomnych z wutrobitymi słowami w našej maćeršćinje.
