Za spěšniši kónc ruskeho płuna
Brüssel (dpa/SN). Prezidentka komisije EU Ursula von der Leyen je po rozmołwje z prezidentom USA Donaldom Trumpom spěšniši kónc wšěch europskich płunowych a wolijowych importow z Ruskeje připowědźiła. Ruska financuje krejpřeliwanje w Ukrainje tež z dochodow předawanja wolija a płuna, piše von der Leyen internetnje. Zo by tomu zadźěwała, chce EU import z Ruskeje hišće spěšnišo hač su to poprawom planowali skónčić.
Podhladny před sudnikom
Spanish Fork (dpa/SN). Po smjertnym wutřělu na prawicarskeho aktiwista Charlieja Kirka su pozdatneho skućićela prěni raz sudnikej předstajili. 22lětny Tyler Robinson sedźi w jastwje w zwjazkowym staće Utah, hdźež bě nadpad minjenu srjedu skućił. Podhladny njeje so kaž wočakowane k wumjetowanjam přećiwo njemu wuprajił. Jemu wumjetuja mordarstwo. Jeli jeho zasudźa, hrozy jemu w Utah chłostanje ze smjerću.
Lěpši škit před sabotažu trěbny
Widejowe wobrazy, kotrež pokazuja prezidenta USA Donalda Trumpa ...
UNO: Połoženje grawoćiwe
Gaza/Tel Aviv (dpa/SN). Generalny sekretar UNO António Guterres je dalšu eskalaciju Gazaskeje wójny ze stron Israela z raznymi słowami zasudźił. „Štož so dźensa w Gazy stawa, je grawoćiwe. Dožiwjamy masiwne zničenje cyłych měšćanskich štwórćow, systematiske zničenje města Gazy“, rjekny Guterres w New Yorku. Tajku namóc njeje wón w swojim hižo dźewjeć lět trajacym zastojnstwje hišće dožiwił. „To je moralisce, politisce a prawnisce njeznjesliwe“, tak Guterres. Israelske wójsko je minjenu nóc wojersku ofensiwu w měsće Gazy zahajiło.
Połoženje w Gazy chcedźa na generalnej debaće UNO tematizować. Israel zastopnjuje Guterresa jeho kritiskeho nastajenja dla jako „njewitanu wosobu“.
Šef Zelenych šwika triksowanje
Weidel Merzej raznje wumjetowała
Berlin (dpa/SN). Z raznymi nadběhami na politiku zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza (CDU) je nawodnica opozicije Alice Weidel dźensa generalnu debatu zwjazkoweho sejma zahajiła. Stronska a frakciska předsydka AfD wumjetowaše předsydźe CDU lěwicarski kurs. Tohorunja kritizuje wona jeho mjelčenje, hladajo na morjenje aktiwista Charlieja Kirka w USA abo na lěwicarske atentaty na objekty železnicy. Migracisku politiku knježerstwa CDU/CSU a SPD mjenowaše Weidel „alibi-naprawy“ a „symbolisku politiku“. Nimo toho wumjetowaše wona Merzej „wójnsku šćuwańcu“ a sabotažu wšěch prócowanjow prezidenta USA Donalda Trumpa za skónčenje wójny w Ukrainje.
Zwjazkowy etat koalicije je po jeje słowach „spraskany njezamołwity etat bjez měry a zaměra, kotryž žadyn problem njerozrisa, za to pak krizu dale přiwótři“.
Debatu wo etaće kanclerskeho zarjada opozicija tradicionalnje za wotličenje z politiku knježerstwa wužiwa.
Talent dopokazał
Železnica prosy na Dźeń kolijow
Lipsk (dpa/SN). Z tójšto zarjadowanjemi swjeći Němska železnica w Sakskej, Saksko-Anhaltskej a Durinskej přichodny kónc tydźenja „Dźeń kolijow“. Dwórnišćowe swjedźenje, wosebite jězby a wodźenja po twarnišćach zmóžnja njewšědne dohlady do swěta železnicy, Němska železnica zdźěla.
Tak poskićuje dwórnišćo w Pirnje přichodnu sobotu mjez druhim wodźenja po wuhibkarni a dwórnišću. Kamjeničanske hłowne dwórnišćo přeměnja za swjedźeń „200 lět železnica w Europje“ na hotowu swjedźensku milu. Tam přewjeduja wšelake wosebite jězby kaž tež železniske čaporowe wiki.
Na Lipšćanskim hłownym dwórnišću wotjědu parne lokomotiwy. Zajimcy móža sej stare lokomotiwy bliže wobhladać. Rudnohórska železnica pojědźe po wjele lětach zaso prěni raz na čarje Schwarzenberg-Annaberg Buchholz. Nakładne dwórnišćo w Halle planuje swjedźeń za swójby, na kotrymž informuja wo železniskich powołanjach. Hosćo zhonja wjace wo dźěle porjedźernjow a modernych wuhibkarnjow. Fachowcy rady na prašenja ludźi wotmołwja.
To a tamne (17.09.25)
25 tonow rězniskich wotpadkow je so po njezbožu nakładneho awta na awtodróze A 391 blisko delnjosakskeho Braunschweiga rozdźěliło. Awtodróha bu wjacore hodźiny zawrjena, wohnjowa wobora zdźěli. Powalene nakładne awto wjacore čary blokowaše. Wozydło bě so z njeznateje přičiny dla suwało, so zawjerćało, na bok padnyło a tak wšitko zhubiło, štož transportowaše. Pomocnicy mějachu tójšto dźěła, material zaso zezběrać.
Sławny dźiwadźelnik a filmowc z USA Robert Redford je njeboh. 89lětny zemrě w swojim domje w zwjazkowym staće Utah, jeho agentura nowinarjam zdźěli. „Wón je tam zemrěł, hdźež najradšo přebywaše, w kruhu tych, kotrychž lubowaše“ w zdźělence rěka. „Wón nam wšěm jara pobrachuje“, dodachu. Redford bě filmowa legenda. Jemu spožčichu dwójce filmowe myto Oscar.
CDU stara so wo rjemjeslnikow
Róčnicu hódnje woswjećili
Velikim Borištof (juny/SN). Ze swjedźenskim aktom we Velikim Borištofje (Großwarasdorf) woswjećichu Chorwaća w Gradišću minjeny pjatk 25. róčnicu nastajenja prěnich dwurěčnych wjesnych taflow w tutym zwjazkowym kraju Awstriskeje. W programje při wjesnej tafli skedźbnichu šulerki a šulerjo lokalneje dwurěčneje šule přitomnych politikarjow a zastupjerjow institucijow na problemy ze zwoprawdźenjom mjeńšinowych prawow z awstriskeho statneho zrěčenja lěta 1955. Přizamkny so přednošk Juliana Nyče, kiž předstaji w nadawku Domowiny aktualne wuwiće zjawneje dwurěčnosće w serbskej Łužicy, kotraž płaći jako pozitiwny přikład.
W podijowej diskusiji zaběrachu so mjez druhim něhdyši zwjazkowy kancler Wolfgang Schüssel (ÖVP) kaž tež předsyda Chorwatskeho kulturneho towarstwa Joži Buranić, něhdyša krajna radźićelka Južneho Tirola Martha Stocker a Julian Nyča jako serbski zastupjer z wužadanjemi.
