Wjace dawkow na rentu
Drježdźany (dpa/SN). Dźeń a wjace ludźi w Sakskej dyrbi za swoju rentu dawki płaćić. Po informacijach financneho ministerstwa su 2024 na wšěch 634 445 wotpowědnych dawkowych žadanjow rozesłali. Lěta 2017 bě jich 1 100 było, pjeć lět pozdźišo hižo 142 000. W lěće 2023 je ličba hišće raz bytostnje na něhdźe 444 000 stupała.
„Njelubozna tema dawkow na renty tež pola nas na wuchodźe dźeń a wjace rentnarjow potrjechi, ličba wotpowědnych zličbowankow raznje přiběra. Potrjecheni su srjedźodobnje wšitcy, kotrychž renta zakładnu bjezdawkowu sumu 12 084 eurow wob lěto přesahuje, rjekny Susanne Schaper, předsydka frakcije Lěwicy w zwjazkowym sejmje. Wona bě so pola krajneho knježerstwa rentu nastupajo wobhoniła.
„Hižo wjacore sta eurow dawkow su mnohim ludźom wulke poćežowanje, wšako dyrbja rentnarjo swój přinošk za chorobnu kasu a hladanske zawěsćenje sami płaćić“, rjekny Schaper powěsćerni dpa. Lěwica žada sej minimalnu rentu 1 400 eurow a wyše dawki za ludźi z mzdu wjace hač 8 000 eurow.
To a tamne (13.10.25)
Wjacorych policistow je 69lětna šoferka sobotu w Berlinskim měšćanskim dźělu Spandau ze swojim awtom zraniła, jako chcyše so wobchadnej kontroli wuwinyć. Zastojnicy běchu ju zadźerželi, dokelž njeběše na wjacorych křižowanišćach čerwjenu amplu wobkedźbowała. Jako chcychu personalije šoferki přepruwować, pak stupi žona znowa na płun. W sćěhowacej přesćěhanskej jězbje zrazy wona na kóncu do awta policije, kotryž běše jej puć zaraćiło. Při tym wjacorych policistow zrani.
Nadpada Orca-rybow dla je so 84 kilometrow před pobrjohom Portugalskeje płachtak francoskeje swójby podnurił. Po informacijach nowiny Correio da Manhã su staršej a jeju tři dźowki w starobje wosom, dźesać a dwanaće lět „nadpad ze stróželemi přetrali“ a njebuchu zranjeni.
USA sćelu wojakow za Gazu
Washington (dpa/SN). USA chcedźa ze swójskimi wojerskimi jednotkami zaručić, zo je přiměr mjez Israelom a Hamas stabilny. Za kónčinu Bliskeho wuchoda zamołwita komandowa centrala wójska USA chce 200 wojakow sylnu jednotku zestajeć. Wojacy pak njebudu w Gazaskim pasmje zasadźeni, rjekny wysoki zastupnik knježerstwa USA w telefoniskej rozmołwje ze žurnalistami we Washingtonje.
Israel „wjeseli so na Trumpa“
Tel Aviv (dpa/SN). Předsyda israelskeho parlamenta Amir Ohana je prezidenta USA Donalda Trumpa oficialnje přeprosył, we wobłuku swojeho wopyta w Israelu před parlamentom kraja rěčeć. Narěč Trumpa by była „wusahowace znamjo našeje wěčneje dźakownosće za wašu jónkrótnu sylnosć nawjedowanja a njerozłamajomneho zwjazka“ wobeju krajow, rěka w přeprošenju. Trump je „najwjetši přećel židowskeho naroda w modernych stawiznach“, Ohana piše. Israel wjeseli so na „prezidenta měra“. Trump chce so zajutřišim, njedźelu, směr Bliski wuchod podać.
Sudnistwo zakazuje gardu
Nobelowe myto zmužitej žonje
Oslo (dpa/SN). Měrowe Nobelowe myto dóstanje lětsa politikarka María Corina Machado z Venezuele. Ju počesća za „njesprócniwy a zmužity bój za demokratiske prawa a za sprawny a měrniwy přechod wot diktatury do demokratije“, norwegski Nobelowy komitej w Oslu zdźěla. Nawodnica opozicije we Venezueli Machado je najzasakliša přećiwnica awtoritarneho prezidenta Nicolása Madura.
Čłonojo komiteja su so přećiwo prezidentej USA Donaldej Trumpej rozsudźili, kiž bě minjeny čas wospjet twjerdźił, zo je sej myto zasłužił. Na hłownej zhromadźiznje UNO bě Trump njedawno rjeknył, zo je w běhu sydom měsacow sydom wójnow na swěće skónčił. „Wšitcy praja, zo sym sej Nobelowe myto zasłužił.“
Dorost SPD dojednanje šwika
Posmjertne wopomnjeće
Z wulkej zrudobu rozžohnujemy so z Marekom Marju Chełchowskim, kotryž bě 9. awgusta 2025 we Wrócławju 68lětny zemrěł. Njesprócniwje je so čas žiwjenja za prawa Serbow w Němskej a Pólskej zasadźował. Rodźeny 1957 bě naposledk w delnjołužiskej wsy Feliksowy jazor žiwy. Marek Chełchowski bě samostatny předewzaćel a zasadźowaše so ze wšěmi mocami za kulturne a politiske spěchowanje serbskeje zhromadnosće.
20 lět bě njeboćički w serbskim hibanju aktiwny. Jeho skutkowanje je so w Serbskej ludowej stronje započało, hdźež iniciěrowaše mjez druhim peticije Europskemu parlamentej. Jako čłon Łužiskeje aliancy a prezident Unije Łužičanow w Pólskej (Łużycki Alians) je so za připóznaće Serbow jako mjeńšina tež w Pólskej zasadźował. Prócowaše so předewšěm wo financielne zakłady za wozrodźace a wuwiwace so serbske organizacije a z tym zdobom wo zachowanje kulturneje identity Serbow. Z wulkej sympatiju běše ze Serbskim sejmom zwjazany. Jeho mjezynarodny angažement za serbske naležnosće wostanje njezapomnity.
W mjenje Serbskeho sejma
Tomaš Čornak, rěčnik
Israel a Hamas měrej přihłosujetej
Tel Aviv/Gaza (dpa/SN). Israelske knježerstwo je wujednanemu zrěčenju z islamistiskej Hamas přihłosowało a tak puć k hnydomnemu skónčenju wojowanjow w Gazaskim pasmje runało. Po w medijach wozjewjenym zrěčenju su wojerske zasadźenja israelskeho wójska zakónčene a pomocne posyłki do Gazaskeho pasma zaso móžne. Dojednanje předwidźi, w běhu 72 hodźin wšitkich zastajencow z rukow Hamas Israelej přepodać.
Wjacori prawicarskoekstremni ministrojo israelskeho knježerstwa su po informacijach medijow přećiwo dojednanju hłosowali, mjez nimi minister za wěstotu Itamar Ben-Gvir a financny minister Bezalel Smotrich.
Hamas wčera wječor zdźěli, zo ma wójnu w Gazaskim pasmje za skónčenu. „Smy garantije ze stron USA dóstali, zo je wójna doskónčnje nimo“, rjekny najwyši nawoda Hamas Chalil al-Haja.
„Superkokot“ tysac eurow hódny
Boji so wo swobodu měnjenja
Lipsk (dpa/SN). Spisowaćelka Nino Haratischwili (42) wobkedźbuje, zo swoboda měnjenja poněčim rozpaduje. „Nochcu zadwělować, a tola zadwěluju, dokelž napołožamy w našim demokratiskim swěće jednomu z najwjetšich wudobyćow, mjenujcy swobodźe měnjenja, cyle ćicho censuru“, rjekny Haratischwili w narěči wo połoženju demokratije, kotruž je wčera składnostnje róčnicy měrniweje rewolucije 1989 w Lipsku dźeržała.
Je to censura derje měnjeneho, politisce korektneho wašnja myslenja, kotraž hižo žane znapřećiwjenje njedopušći, rjekny w Georgiskej rodźena awtorka a dźiwadłowa režiserka. „Censurujemy rěč a censurujemy stawizny. Z dobrym wotpohladom spytamy zło wuzamknyć, jako bychmy stawizny tak porjeńšić móhli.“
Wšitcy „skakotaja kaž na palcach wokoło problema, bojo so, zo móhł něchtó zranjeny być. Wšo to stawa so wězo z najlěpšim wotpohladom. Ale njeje na kóncu wšojedne, što je censuru motiwowało? Hač je awtokrat něšto zakazał abo liberalna towaršnosć – njeje wuslědk na kóncu samsny?“ Wona so nadźija, zo ludźo tole spóznawaja.
To a tamne (10.10.25)
„Epidemija wocuzbnjenja“: Britiska princesna Kate (43) je před wliwom smartphonow a druhich nastrojow na poćahi w swójbach a mjez přećelemi warnowała. „Digitalne nastroje lubja, zo nas zwjazuja. Častodosć pak wuskutkuja runje to nawopačne“, rozpomina Kate w přinošku zhromadnje z profesorom Robertom Waldingerom, direktorom uniwersity Harvard za wuwiće dorosćenych. Při wšěch lěpšinach noweje techniki dyrbjało so spóznać, zo hraje „w epidemiji wocuzbnjenja kompleksnu a zahubnu rólu“, Kate piše.
Na wšěch 600 000 ilegalnych cigaretow su cłownicy we wačokach mandźelskeju na Mnichowskim lětanišću našli. Wobaj chcyštaj lětanišćo přez zeleny wuchod za bjezcłowne wěcy wopušćić, jako cłownicy jeju na kontrolu prošachu. Cłowna škoda wučinja něhdźe 100 000 eurow.
