Zabytu mólbu restawruja

Freitag, 09. Februar 2024 geschrieben von:
Na schodźišćach hygienoweho muzeja w Drježdźanach su restawratorojo spočinali dołho zabyty nasćěnowy wobraz molerja Gerharda Richtera wotkrywać. Mólba bě jako diplomowe dźěło tehdy 24lětneho nastała. Dohromady dźesać barbnych worštow maja eksperća nětko wotnjesć, zo by wobraz zaso dospołnje widźeć był. 1956 bě mólba nastała, kotraž bě wotzamknjenje studija Richtera na wysokej šuli za tworjace wuměłstwo w Drježdźanach. 1979 běchu twórbu potom přemolowali a wona bu zabyta. W přichodnych měsacach chcedźa mólbu zjawnje wotkryć. Zajimcy móža sebi to wobhladać. Foto: Jürgen Männel

Januar rekordy łamał

Freitag, 09. Februar 2024 geschrieben von:
Reading/Bonn (dpa/SN). Globalne temperatury su w januarje 2024 tak wysoke kaž hišće ženje do toho. Tole zdźěli štwórtk posłužba Europskeje Unije Copernicus, kotraž zaběra so ze změnu klimy. Z tym su přerězne temperatury w periodźe dwanaće měsacow w přerězku prěni raz nad 1,5 stopnjemi celsiusa. Tole pak hišće njewoznamjenja, zo je so cil Pariskeje klimoweje konferency misnył. Za to wobhladuja sebi přerězne daty přez dlěšu časowu periodu. Razne zniženje škitnych emisijow je jenički puć stupanje globalnych temperaturow hišće pomjeńšić, namołwješe zastupowaca direktorka posłužby Samantha Burgess. Přerězna temperatura w januarje ležeše lětsa wo 1,66 stopnjow nad trochowanej přerěznej temperaturu mjez 1850 a 1900. Fachowcy su sebi toho wěsći, zo móhło cyłe lěto 2024 bjezdwěla w přerězku jara ćopłe być a tak hranicu 1,5 stopnjow prěni raz překročić. 2023 bě po informacijach Copernikusa wo 1,48 stopnjow ćopliše hač w předindustrijelnym času a z tym najćopliše hdy měrjene lěto wot 1850. Europa dožiwješe z tym druhe najćopliše lěto wot spočatka měrjenja.

To a tamne (09.02.24)

Freitag, 09. Februar 2024 geschrieben von:

Hołbika su podhlada spionaže dla wosom měsacow dołho w Indiskej dźerželi. Nětko je wón zaso swobodny, rozprawjeja indiske medije. Policija je hołbika zašłu meju blisko finančneho centruma Mumbai popadnyła. Na křidłach bě policija pječa pismowe znamješka namakała a tute za chinske měła. Přepytowanja policije wudachu, zo njejedna so wo chinskeho ale taiwanskeho hołbja. Dokelž su hołbja zabyli, dyrbješe měsacy dołho w jatbje wostać.

Dźiwadźelnik Ryan Gosling, kotryž hraješe we woblubowanym filmje Barbie rólu Kena je so tež wot telewizijneho formata Bachelorette inspirěrować dał. Dokelž so w tutych formatach mužojo často na stereotypy a jednotliwe charakterne kajkosće redukuja, je sebi Gosling, kotryž tež hewak mnoho reality-tv hlada, tójšto wot nich wothladał.

Stawk zakónčeny

Donnerstag, 08. Februar 2024 geschrieben von:

Frankobrod nad Mohanom (dpa/SN). Dźěłarnistwo ver.di je swój 27 hodźin trajacy warnowanski stawk pola personala na zemi zakónčiło. Srjedu wupadny na wšelakorych lětanišćach po cyłym kraju dohromady 900 lětow. Štwórtk běchu něhdźe 30 wotprajili. Wot pjatka ma wšitko zaso po planje běžeć. Na pjeć lětanišćach wobdźěli so 7 000 ludźi na stawku. Woni žadaja sebi wyšu mzdu w běhu jednoho lěta.

Steinmeier styki pohłubšił

Ulan Bator (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier zakónči štwórtk swoju dwudnjowsku jězbu do Mongolskeje. Na planje stejachu nimo wšelakich wopytow kulturnych zarjad­nišćow tež jednanja wo zesylnjenju ­němsko-mongolskich poćahow. Wosebje młodźi ludźo maja wot toho profitować. Diplomatiske poćahi mjez Němskej a Mongolskej wobsteja lětsa nimale dokładnje 50 lět.

Zasadźenje přećiwo rebelam

„Łožo z lodu“ je titul lětušeho dobyćerskeho fota wubědźowanja Wildlife photografer of the year. Mjez 25 wobrazami je so ­wjetšina 75 000 ludźi, kiž su so na online-wothłosowanju wobdźělili, za tutón rozsudźili. Fotograf je Nima Sarikhani. Wobraz ma rjanosć a fragilitu našeho swěta zwuraznić. Foto: pa/Nima Sarikhani

Nadeždina wotpokazali

Donnerstag, 08. Februar 2024 geschrieben von:
Moskwa (dpa/SN). Centralna wólbna komisija Ruskeje njeda přećiwnemu kandidatej Wladimira Putina, Borisej Nadeždinej, při prezidentskich wólbach w měrcu nastupić. Komisija pod nawodom Elle Pamfiloweje wopodstatni swój rozsud z pozdatnje wulkej ličbu njepłaćiwych podpismom, kiž je Nadeždin nahromadźił. Z tym nastupja nimo Putina, kotryž chce so pjaty raz na prezidenta wuzwolić dać, třo dalši kandidaća, kotřiž pak objektiwnje žanu šansu nimaja. Woni Putina chiba direktnje podpěruja abo swójski politiski profil nimaja. 60lětny Nadeždin bě nadźija opozicije jako alternatiwa Putina. Wón chce rozsud wólbneje komisije nětko před najwyšim sudnistwom wotprěć. Swoje zajimy chce dale zastupować, dokelž „njejsym z rozsudom komisije přezjedny“, wón praji. W Ruskej wola 15.–17. měrca prezidenta.

Město blokadow nětko parlament

Donnerstag, 08. Februar 2024 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Protestna skupina Poslednja generacija chce při wólbach parlamenta EU kandidować. Tole zdźěli wčera rěčnica skupiny Carla Hinrichs. „Nětko chcemy naše spjećowanje z dróhi do parlamenta nosyć“, wona na onlinowej konferency wozjewi. Skupina je znata jako tajka, kotraž sej hubu njeda zakazać. Nětko póńdźe wo to w parlamenće skutkować.

Za kandidaturu wólbow parlamenta EU w juniju je chětro pozdźe. Hladajo na wólby pak dosahaja 0,5 procentow hłosow wólbokmanych, to su něhdźe 250 000 ludźi. Nětko chcedźa w skupinje wubědźowanje přewjesć, zo móhli 100 wosobow za akciju nańć, wuswětli čłon Posledneje generacije Henning Jeschke. Tohorunja je za kandidaturu 50 000 eurow trěbnych, kotrež maja nětko najprjedy raz hromadźić.

Dźěło jako srědk integracije

Donnerstag, 08. Februar 2024 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Sakska chce ćěkancow spěšnišo do dźěłowych wikow integrować. Tole ma so tež poradźić, jeli njejsu znajomosće němčiny hišće perfektne, praji socialna ministerka Petra Köpping (SPD) srjedu. „Tole přinošuje k spěšnišej integraciji.“ Nadźiju ma ministerka wosebje do nowych poskitkow zwjazkoweho knježerstwa kaž na přikład rěčne kursy paralelnje k dźěłu. Po informacijach dźěłoweje agentury je w Sakskej tuchwilu dohromady něhdźe 22 500 wukrajnikow bjezdźěłnych. Na wšěch 9 800 je so na integraciskich kursach wobdźěliło. Woni za čas kursa jako bjezdźěłni njeliča.

Dohromady je w Sakskej ­tuchwilu 28 000 ćěkancow přistajenych. Tole je derje tak, ale nětko měli so wosebje absolwenća integraciskich kursow spěšnišo do dźěła wabić. Dohromady 36 800 swobodnych dźěłowych městnow tuchwilu je. Michaela Ungethüm wot dźěłoweje agentury měni, zo je potrjeba za dźěłowe mocy dosć wulka. Tute móhli ćěkancy zdźěla wobsadźić a sej tak tež rěčne kmanosće polěpšić.

Mjaso móhło dróše być

Donnerstag, 08. Februar 2024 geschrieben von:

„Cent na dobro zwěrjećeho derjeměća“ ma ratarstwu pomhać

Berlin (dpa/SN). Plany za tak mjenowany „cent na dobro zwěrjećeho derjeměća“ jako popłatk na mjaso w kupnicach bywaja konkretniše. Agrarne ministerstwo je na próstwu frakcijow ample koncept nadźěłało. Tutón je zakład za zawjedźenje přetrjebarskeho zakonja za mjaso a mjasne produkty, rěka w dokumenće ministerstwa.

Wučerjo serbšćiny so dale kubłali

Donnerstag, 08. Februar 2024 geschrieben von:
Wučerjo serbšćiny na serbskich wyšich šulach a serbskim gymnaziju schadźowachu so minjeny tydźeń na dalekubłanje w Mišnju. Pod nawodom fachoweju poradźowarkow Katki Bukoweje a Milenki Erteloweje wuwichu wučerjo digitalne nadawki k načasnym twórbam serbskeje dźěćaceje a młodźinskeje literatury. Tomaš Šołta, sobudźěłaćer Rěčneho centruma Witaj, posrědkowaše wědu wo nadźěłanju dźěłowych łopjenow a poda zawod do dźěła z digitalnej platformu Task card, na kotrejž maja so dźěłowe materialije składować. Foto: Tomaš Šołta

Serbska debata

Neuheiten LND