To a tamne (17.09.25)
25 tonow rězniskich wotpadkow je so po njezbožu nakładneho awta na awtodróze A 391 blisko delnjosakskeho Braunschweiga rozdźěliło. Awtodróha bu wjacore hodźiny zawrjena, wohnjowa wobora zdźěli. Powalene nakładne awto wjacore čary blokowaše. Wozydło bě so z njeznateje přičiny dla suwało, so zawjerćało, na bok padnyło a tak wšitko zhubiło, štož transportowaše. Pomocnicy mějachu tójšto dźěła, material zaso zezběrać.
Sławny dźiwadźelnik a filmowc z USA Robert Redford je njeboh. 89lětny zemrě w swojim domje w zwjazkowym staće Utah, jeho agentura nowinarjam zdźěli. „Wón je tam zemrěł, hdźež najradšo přebywaše, w kruhu tych, kotrychž lubowaše“ w zdźělence rěka. „Wón nam wšěm jara pobrachuje“, dodachu. Redford bě filmowa legenda. Jemu spožčichu dwójce filmowe myto Oscar.
CDU stara so wo rjemjeslnikow
Róčnicu hódnje woswjećili
Velikim Borištof (juny/SN). Ze swjedźenskim aktom we Velikim Borištofje (Großwarasdorf) woswjećichu Chorwaća w Gradišću minjeny pjatk 25. róčnicu nastajenja prěnich dwurěčnych wjesnych taflow w tutym zwjazkowym kraju Awstriskeje. W programje při wjesnej tafli skedźbnichu šulerki a šulerjo lokalneje dwurěčneje šule přitomnych politikarjow a zastupjerjow institucijow na problemy ze zwoprawdźenjom mjeńšinowych prawow z awstriskeho statneho zrěčenja lěta 1955. Přizamkny so přednošk Juliana Nyče, kiž předstaji w nadawku Domowiny aktualne wuwiće zjawneje dwurěčnosće w serbskej Łužicy, kotraž płaći jako pozitiwny přikład.
W podijowej diskusiji zaběrachu so mjez druhim něhdyši zwjazkowy kancler Wolfgang Schüssel (ÖVP) kaž tež předsyda Chorwatskeho kulturneho towarstwa Joži Buranić, něhdyša krajna radźićelka Južneho Tirola Martha Stocker a Julian Nyča jako serbski zastupjer z wužadanjemi.
Nadpad na Katar zasudźili
Doha (dpa/SN). Zastupnicy něhdźe 60 arabskich a dalšich islamskich statow su sej na wurjadnym wjeršku w Kataru embargo brónjow přećiwo Israelej žadali. Přičina je njedawny wojerski nadpad Israela na nawodnistwo palestinskeje islamistiskeje Hamas w stolicy Katara Doha. Kraje zasudźa „agresiju přećiwo Katarej“ a chcedźa swój hłós w UNO zjednoćić. Wobdźělnicy konferency sej žadaja, zo kóždužkuli wojersku pomoc na dobro Israela hnydom zakónča.
Trut we Waršawje přepytuja
Waršawa (dpa/SN). Statny škit Pólskeje je po informacijach ministerskeho prezidenta Donalda Tuska trut znješkódnił, kotryž bě nad twarjenjom knježerstwa we Waršawje lećał. Trut bě tež nad hrodom Belvedere, sydłom pólskeho prezidenta, po puću. Policija je dweju staćanow Běłoruskeje zajała. Tuchwilu přepytuja podawk. Dotal njeje znate, kajki typ truta to je a hač bě wón wojersce wužiwajomny.
Streeck za popłatki pacientow
Wjace hač 100 000 ludźi je wčera w Londonje přećiwo migraciskej ...
Merz k sylzam hnuty był
Mnichow (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) je při znowawotewrjenju synagogi na Reichenbachskej w Mnichowje k sylzam hnuty był. Jako w swojej narěči na nječłowjeske złóstnistwa němskich nacionalsocialistow přećiwo Židam dopominaše, jemu wospjet hłós zapraji.
Wón je zludany, zo je antisemitizm w Němskej zaso wotućił. „Tole mje wohańbja, jako zwjazkoweho kanclera, ale tež jako Němca, jako dźěćo powójnskeje generacije, kotrež je z nadawkom pod hesłom ‚ženje wjace‘ wotrostło, štož njeje jenož nadawk, ale winowatosć a přilubjenje.“ Synagogu su nimale 87 lět po jeje zapusćenju wot nacijow po starych planach w skromnym stilu ponowili.
Israelski minister: Gaza so pali
Tel Aviv (dpa/SN). Israelske wójsko je w měsće Gazy „intensiwnu operaciju“ zahajiło. Tole je ministerski prezident Benjamin Netanjahu zdźělił. Israelski zakitowanski minister Israel Katz piše internetnje: „Gaza so pali.“ Hižo wčera běchu palestinskich wobydlerjow namołwjeli, zo město wopušća a so do „huma- nitarneho pasma“ na juhu podadźa. Wobrazy telewizijnych sćelakow pokazaja, kak israelscy wojacy dalši wysokodom w Gazy rozbuchnu. Zaměr předewzaća je, zo poslednich wojowarjow islamistiskeje Hamas zniča a zastajencow wuswobodźa.
Wobkedźbowarjo rozprawjeja wo njepřestajnych nalětach israelskich lětadłow. Potom wočakuja zasadźenje pozemskich wojakow w zničenym měsće.
Pólski prezident Berlin wopytał
Berlin (dpa/SN). Nowy prezident Pólskeje Karol Nawrocki je dźensa na swój nastupny wopyt do Berlina dojěł. Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier witaše swojeho prawicarskeho a konserwatiwneho kolegu z wojerskej ceremoniju před hrodom Bellevue a so po tym jako prěni z nim rozmołwja. W běhu dnja Nawrocki tež zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza zetka.
Jedna z rozmołwnych temow su pólske žadanja za reparacijemi za škody, kotrež su w Druhej swětowej wójnje nadpada hitlerskeje Němskeje dla poćerpili. Rěčnik Nawrockeho bě připowědźił, zo pólski prezident tutón temu „z wěstosću“ narěči. Narodno-konserwatiwna strona PiS bě za čas swojeho knjejstwa komisiju zasadźiła. Ta bě wuličiła, zo wučinja wot Němskeje naparane škody, mjez druhim za zničenje stolicy Waršawy 1944, něhdźe 1,3 biliony eurow.
Němska tajke reparaciske žadanja wotpokazuje. Z wida zwjazkoweho knježerstwa su prašenja reparacijow, w powójnskich zrěčenjach zrjadowali.
Nowe kredity wjele zmóžnjeja
Zwjazkowy sejm poslednje wuradźowanja wo etaće 2025 zahajił
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa dopołdnja poslednje wuradźowanja wo etaće Němskeje za běžne lěto zahajił. Zwrěšćeneho amploweho knježerstwa SPD, FDP a Zelenych kaž tež dočasnych wólbow zwjazkoweho sejma dla etat z wulki zapozdźenjom schwala. Wón je potom jenož hišće tři měsacy płaćiwy.
Do štwórtkowneho wothłosowanja wo etaće 2025 debatuja zapósłancy w tak mjenowanym etatowym tydźenju wo planach jednotliwych ministerstwow. Jutře steji etat kanclerskeho zarjada na dnjowym porjedźe. Tole wužiwa opozicija za tak mjenowanu generalnu debatu wo politice knježerstwa. Nawoda opozicije diskusiju tradicionalnje zahaji. Potom wotmołwi jemu zwjazkowy kancler.
