To a tamne (04.11.25)

Dienstag, 04. November 2025 geschrieben von:

Pačenosć towaršnosće njeje scyła tak wulka, kaž so na prěni napohlad zdawa. Wo tym su wědomostnicy organizacije „Wědomosć w dialogu“ w swojej rozprawje 2025 přeswědčeni. Byrnjež 77 procentow woprašanych ludźi měnjenja było, zo towaršnosć přiběracy rozpaduje a 54 procentow samo znjepřećelenej lěhwje widźało, su sej ludźo w zasadnych prašenjach přezjedni, slědźerjo twjerdźa.

Smjertnje znjezboženi krosnowarjo, kotřiž běchu na swjedźenju wšěch swjatych a južnym Tirolu žiwjenje přisadźili, přińdu wšitcy z Bayerskeje. Tole je italska ­policija w Bozenje powěsćerni dpa wobkrućiła. Krosnowarjo běchu sobotu krótko do 16 hodź. po puću na 3 545 metrow wysoki Cima Vertana w Ortlerowym masiwje, jako jich lawina překwapi. Čehodla běchu woni při ćmičkanju přeco hišće po puću na horu, njeje znate.

Wopominanje zemrětych

Montag, 03. November 2025 geschrieben von:

Hannover (B/SN), Katolikojo wopominaja swojich zemrětych na Wšěch swjatych a Chudych duši, ewangelscy wěriwi smjertnu njedźelu. Smjertnu njedźelu swjeća w Němskej a w Šwicarskej stajnje poslednju njedźelu cyrkwinskeho lěta a do prěnjeje adwentneje njedźele. Je to měrny swjaty dźeń, na kotrymž njejsu wot 3 do 24 hodź. reje a partyje dowolene. Pruski kral Friedrich Wilhelm III. bě tónle swjaty dźeń 1816 zawjedł.

Wěra w hinduizmje

New-Delhi (B/SN). W hinduizmje, kiž je něhdźe 1 200 před Chrystusom w Indiskej nastał, su wšelake nabožne systemy zjednoćene. Wobydlerjo wěrja, zo wobsteji čłowjek z pjeć elementow: wohenja, wody, powětra, zemje a ruma a zo so znowa narodźi. Kóžde stworjenje ma njesmjertnu dušu we wěčnym žiwjenju. Zo by wona z ćěła wustupić móhła, rozbija nop a spala ćěło.

Swoboda wohrožena

Testuja bjez rozbuchnjenjow

Montag, 03. November 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). USA chcedźa připowědźene pospyty z atomowymi brónjemi bjez nuklearnych rozbuchnjenjow přewjesć. Tole je minister za energiju Chris Wright nowinarjam zdźělił. Wójsko chce předewšěm techniske systemy wuspytać. Prezident USA Donald Trump bě před dnjemi připowědźił, zo USA wotnětka zaso atomowe brónje wuspytaja. Dotal bě kraj atomowy moratorij z lěta 1992 dodźeržał a so tajkich testow wzdał.

Israelsku statnu rěčnicu zajeli

Jerusalem (dpa/SN). Israelska policija je najwyšu wojersku statnu rěčnicu kraja ­zajała. Jifat Tomer-Jerushalmi je po dopóznaćach zastojnikow widejo z wuwołaneho israelskeho wojerskeho lěhwa Sde Teiman dale dała, kiž pokazuja pječa krjudowanje palestinskeho jateho. Policija žonje wumjetuje, zo je přepytowanja justicy haćiła. Tomer-Jerushalmi je zamołwitosć přewzała a wo swoje wotwołanje prosyła. Palestinjenjo skorža stajnje zaso čwělowanjow a krjudowanjow dla.

Wuradźuja wo přichodźe Gazy

Protestne zarjadowanje pod hesłom „My smy měšćanski wobraz“ přećiwo wuprajenjam zwjazkoweho kanclera Friedrich Merza (CDU) je lěwicarski zwjazk „Jasne stejišćo“ předwčerawšim, sobotu, w Zhorjelcu organizowało. Na Marijnym naměsće zhromadźichu so zastupnicy wjacorych lěwicarskich wobydlerskich a studentskich skupin. Foto: Matthias Wehnert

Truty nad objektom NATO

Montag, 03. November 2025 geschrieben von:

Brüssel (dpa/SN). Nad belgiskim wojerskim zepěranišćom w Kleine-Brogel, kotrež tež NATO wužiwa, su kónc tydźenja znowa njeznate truty wuhladali. Wčera wječor wobkedźbowaše policija štyri ­truty, kotrež z helikopterom přesćěho­wachu. Lětace objekty zminychu so do směra na Nižozemsku. Njedaloko zepěranišća běchu minjeny čas wospjet truty wobkedźbowali. Spočatnje lećachu bjez orientacije nad objektom, minjeny čas pak zaměrnišo.

Wojerske zepěranišćo w flamskim Kleine-Brogel bě w oktobru dźěl kóždolětneho manewra NATO k zakitowanju teritorija aliancy z pomocu atomowych brónjow. Pječa USA na zepěranišću atomowe brónje składuja.

„Woclowy wjeršk“ wažny signal

Montag, 03. November 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). SPD žada sej do „wocloweho wjerška“ w kanclerskim zarjedźe konkretne a dołho skutkowace naprawy na dobro w krizy tčaceje branše. „Woclowy wjeršk w kanclerskim zarjedźe je wažny signal wšej industriji w Němskej. Wón pak njesmě jónkrótny podawk wostać“, rjekny parlamentariski jednaćel frakcije SPD w zwjazkowym sejmje Dirk Wiese powěsćerni dpa. Tež chemiska industrija ma mjeztym wulke ćeže. Jedyn z najwjetšich problemow su wysoke płaćizny energije w Němskej.

Zwjazkowy kancler Friedrich Merz (CDU) wočakuje štwórtk, 6. nowembra, zastupnikow wocloweje branše a ministerskich prezidentow krajow z woclowej industriju w kanclerskim zarjedźe.

Breuer: Wšitkich muži mustrować

Montag, 03. November 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Generalny inspektor Zwjazkoweje wobory Carsten Breuer ma za trěbne, mustrować wšěch młodych muži, zo njeby Němska w padźe zakitowanja čas zhubiła. „Z wojerskeho wida je rozsudne, zo je cyły lětnik mustrowany. Jenož tak wěmy, štó je k dispoziciji a koho móžemy w padźe zakitowanja – čemuž chcemy zadźěwać – do wójska zwołać“, rjekny Breuer nowinarjam. Zakitowanski minister Boris Pistorius (SPD) bě so njedawno tohorunja za powšitkowne mustrowanje wuprajił.

Nowy zakoń woborneje słužby ma wot 1. januara 2026 płaćiwy być. Woborna słužba ma spočatnje dobrowólna być. Fachowi politikarjo CDU/CSU a SPD běchu namjetowali, młodych muži za mustrowanje za słužbu we wójsku wulosować. W nuzy móhli z losowanjom młodostnych tež do woborneje słužbje nuzować. To bě wulke diskusije zbudźiło.

Carsten Breuer so za to wupraja, sej wšitke móžnosće wobchować. Hač do kónca lětdźesatka chce Němska Zwjazkowu woboru na sylne wójsko wutwarić.

Wadephul w uniji kritizowany

Montag, 03. November 2025 geschrieben von:

Diskusija wo nawrót syriskich ćěkancow do domizny znowa wudyriła

Berlin (dpa/SN). Po swojim posudku nastupajo dobrowólny nawrót syriskich ćěkancow do jich domizny žněje wonkowny minister Johann Wadephul (CDU) w rjadach swojeje strony kritiku. Zastupowacy předsyda frakcije CDU/CSU Günter Krings rjekny nowinarjam: „Spontane wuprajenja zwjazkoweho wonkowneho ministra su wočiwidnje z konteksta wzali, wšako dźe wo trěbny nawrót ludźi do Syriskeje.“ Wobydlerska wójna w Syriskej je nimo a wulke dźěle kraja móžeš ćěkancam za nawrót bjeze wšeho přicpěwać, je sej Krings wěsty. Zničenja kraja so jako argument přećiwo dobrowólnemu nawrótej ćěkancow scyła njehodźa, Krings argumentuje. „Štó dyrbi roztřělany kraj zaso natwarić, hdyž to swójscy staćenjo sami nječinja?“

Witajće k nam!

Montag, 03. November 2025 geschrieben von:
Zo Birkenstock twornju předewzaća Maja w Brěžkach pola Kulowa přewozmje, je přewšo dobra powěsć. Jako bu zawod před lětomaj zawrjeny, drje sej mnozy my­slachu, zo budźe ležownosć wopušćena a twarska ruina. Hladajo na tuchwilne wuwiće hospodarstwa je přewzaće twornje wulka překwapjenka. Město Kulow a wsy dokoławokoło, hdźež su mnozy wobydlerjo z twornju zwjazani, su wolóžene. Wšako skića so ze znatym předewzaćom Birkenstock mnohe šansy na nowe dźěłowe městna. Črije a sandale koncerna su swětoznate a mjeztym luksusowe wudźěłki z wulkim potencialom na wikach. Hinak bě tole pole zawoda Maja, kotryž je meble za IKEA zhotowił. Tole dźě bě přičina, ­čehoždla je zawod w Brěžkach zwrěšćił. IKEA je sej prosće tuńšeho producenta ­na wuchodźe Europy wuzwolił. Koncern Birkenstock je šěroko nastajeny a je so k drohotnej marce wuwił. Wuměnjenja su cyle hinaše a lubja dobry přichod. Tuž ­witajće k nam! Bianka Šeferowa

To a tamne (03.11.25)

Montag, 03. November 2025 geschrieben von:

Z wjerćatym rěblom je wohnjowa wobora ćeknjeneho papagaja z třěchi domu w sewjerorynsko-westfalskim Bocholće wuchowała. Wobydlerjo běchu pisaneho ptačka wuhladali a wohnjowu woboru informowali. Runočasnje prošeše swójba w interneće wo pomoc při pytanju za zhubjenym ptačkom. Wohnjowa wobora so pola swójby přizjewi. Zhromadnje z pomocnikami so skónčnje poradźi, papagaja z mjenom Zazu z dźewjeć metrow wysokeje třěchi wuchować.

Njewšědny nuzowy telefonat je policiju w Erfurće zaběrał. Wobydler domu je so sam z ručnymi putami při tepjenju přiwjazał – njeměješe pak žadyn klučik wjace. Zastojnicy jeho wuswobodźichu, po tym zo bě jim muž kluče z woknom ćisnył. Policisća zwěsćichu, zo njebě to prěni pad tajkeho razu pola wobydlerja a ručne puta z jeho dowolnosću sćazachu.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND