Z kolesom do Fatimy

Freitag, 04. August 2017 geschrieben von:

PUTNIKOWAĆ na kolesu – tutu tradiciju haji hižo lěta Uherskobrodske sportowe towarstwo Orel (Worjoł). Wot zańdźeneje póndźele je 120 kolesowarjow po puću z Uherskeho Broda do dalokeje Fatimy w Portugalskej. Tam swjeći znate hnadowne město jubilej 100. róčnicy zjewjenja Knjenje Marije. Wjetšina wobdźělnikow kolesowarskeje wuprawy pochadźa ze Zlínskeho wobwoda, rjad z nich pak tež z druhich dźělow Čěskeje a někotři samo ze słowakskeho Prešova. Najstaršemu putnikej-kolesowarjej je 78 lět, najmłódšemu hakle dwanaće.

Prěni wotrězk putnikowanja absolwowachu w busach hač do španiskeje wsy Vega de Valcarce, kotraž leži při Jakubowym puću. Wottam wjedźe poprawny procesion nětkole woprawdźe na kolesu we wosom etapach do přibližnje 700 kilometrow zdaleneje Fatimy. Wšědnje zmištruja putnicy něhdźe 70 do 100 kilometrow. „Jědźemy po kolesowarskich šćežkach, asfaltowanych dróhach a šotrowych pućach“, zdźěla hłowny organi- zator tohole wosebiteho putnikowanja Petr Gabriel. Ducy załoža tež do hnadowneho města Santiago de Compostela. Přenocuja w ćěłozwučowarnjach šulow a dalšich halach.

Wjace pasažěrow

Mittwoch, 02. August 2017 geschrieben von:

Praha (ČŽ/K/SN). Při njepřestajnym rósće hospodarstwa w Čěskej republice nječini Praske lětanišćo „Václav Havel“ žane wuwzaće. W prěnim połlěće 2017 je wone nic mjenje hač 5,76 milionow pućowacych registrowało a tak 23 procentow wjace hač loni w samsnym času. Tole wozjewja nowina Mladá fronta dnes.

Na cyłe lěto wočakuje Praske lětanišćo 15 milionow pasažěrow. Za čas lětnich a nazymskich prózdnin w druhim połlěće prawidłownje hišće wjace ludźi zapućuje, tež do wukraja. Kapacita mašinow je přerěznje z 80 procentami wućežena, štož je wulka ličba, praji přisłušny zastupnik lětanišća Václav Řehor. 90 procentow wšěch pasažěrow je na europskich čarach po puću było. Mjez Prahu a Afriku pućowaše 81 procentow wjac hač před lětom, mjez Prahu a Dalokim wuchodom 21 procentow wjac.

Najčasćišo wopytowany stat po ličbje pasažěrow bě Wulka Britaniska, z najwoblubowanišim zapućowanišćom pak sta so Moskwa, kotraž je w tym nastupanju Paris přesćahnyła. Ličba pasažěrow mjez Prahu a Ruskej je jenož w lětušim prěnim połlěće wo 39 procentow přibyła.

Ryzy bratrowstwo

Dienstag, 01. August 2017 geschrieben von:
Zlín (ČŽ/K/SN). Velká Javořina je 960 metrow wysoka hranična hora w Běłych Karpatach, kotraž naby po rozpadźe zhromadneho stata 1992 wosebiteje misije – sta so ze zetkanišćom čěskich a słowakskich ludźi. Minjeny kónc tydźenja wotmě so tam mjeztym 25. tradicionalny Swjedźeń bratrowstwa Čechow a Słowakow. A zešli běchu so znowa tysacy muži a žonow z wobeju stron hranicy. Mysl zhromadneho zetkawanja zrodźi so před štwórćlětstotkom. Tehdy běchu wobdźělnicy w zhromadnosći zwuraznili, zo dźělenju republiki njepřihłosuja. Nětkole wotměwa so swjedźeń přisamom jako swójbny podawk, hdyž so dołholětni stari kaž młódši znaći z wobeju stron hranicy při ludowej hudźbje a bjesadźe zhromadźeja. „Narodnje smy sebi bliscy, nic jenož w nowodobnych 25 lětach. Na Velkej Javořinje zetkawaja so Češa a Słowakojo hižo wot srjedź 19. lětstotka. A štóž ma to we sebi, tomu je wšojedne, hač smy dźěleni abo nic“, rjekny starosta čěskeje komuny Dolní Němčí František Hajdůch. Starosta słowakskeje wsy Pobedim Martin Ledni­cký chwali sej přećelsku atmosferu, kajkaž na swjedźenjach knježi.

Tusk jako swědk skazany

Dienstag, 01. August 2017 geschrieben von:
Waršawa (dpa/SN). Pólske krajne statne rěčnistwo je prezidenta Rady Europskeje unije Donalda Tuska jako swědka k přesłyšowanju skazało. Jako termin postaji wone 3. awgusta, kaž kónc tydźenja zdźělichu. We woprašowanju póńdźe wo lětadłowe njezbožo pola Smolenska, při kotrymž bě w lěće 2010 tehdyši prezident Lech Kaczyński ze 94 dalšimi wysokimi zastupnikami politiki a towaršnosće žiwjenje přisadźił. Statne rěčnistwo tehdy zamołwitym – Tusk bě swój čas ministerski prezident – wumjetuje, zo njejsu ze Smolenska do Pólskeje přiwjezene ćěła hnydom ekshuměrować dali. Znjezboženy prezident bě dwójnik Jarosława Kaczyńskeho, dźensnišeho předsydy knježaceje strony Prawo a sprawnosć (PiS). Loni w nowembru běchu w dwělomnej akciji prěnje ćěła znjezboženych ekshuměrowali. Při tym běchu w někotrych kašćach dźěle cuzych ćěłow našli. Knježerstwo PiS chce dopokazać, zo bě lětadłowa katastrofa pola Smolenska atentat. Do toho pak jeničce 14 procentow Polakow wěri. 51 procentow měni, zo bě to njezbožo.

Wołtar w nowym błyšću

Montag, 31. Juli 2017 geschrieben von:

Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny

Prawidłowna połlětna rozprawa Organizacije za wěstotu a zhromadne dźěło w Europje (OECD) wobsahuje wězo tež wotrězk wo tuchwilnym hospodarskim połoženju Słowakskeje, a tón je móhłrjec słódko-kisała lektura. Na jednej stronje so w njej swěru wobkruća, z čimž naši knježacy politikarjo njepřestajnje wikuja, mjenujcy zo naš kraj na zakładźe wote- wrjeneho hospodarstwa we wobłuku wotew­rjenych wikow Europskeje unije spěšnje rosće, njemějo k tomu rěčehódneje zadołženosće.

Zdobom pak OECD kritisce hódnoći, zo so spomóžne wuwiće ekonomije přemało za to wužiwa, kraj přisłušnje přihotować na móžne ćeše časy. Při tym so přiznawa, zo ma Słowakska brěmjo dźědźinstwa ze štyrjoch lětdźesatkow planoweho hospodarstwa w socializmje přewinyć. Na někotrych wažnych polach wšak so to ani z najwjetšimi napinanjemi za štwórć lětstotka njedocpěje. Naš kraj njemóže dźě so na žane wašnje z Němskej přirunować, někotre druhe postkomunistiske staty, kaž na přikład Słowjenska abo Estiska, su přiwšěm hladajcy dale přišli.

Medije: Pólska policija čušli

Freitag, 28. Juli 2017 geschrieben von:

Politikarjow opozicije a wobydlerskich aktiwistow wobkedźbowała

Waršawa (dpa/SN). Pólska policija je po informacijach medijow za čas protestow přećiwo dwělomnej justicnej reformje narodnokonserwatiwneho knježerstwa politikarjow opozicije a aktiwistow wobkedźbowała. Nowina Gazeta Wyborcza wozjewi wčera protokol policajskeho škričkoweho kanala, kotryž bě wot anonymneho informanta dóstała. „Knjez Petru je runje z hosćenca na hasy Wiejska 13 přišoł. Nětko so prašam, hač mamy jeho dale wobkedźować“, tam mjez druhim rěka. Zapósłanc pólskeho sejma Ryszard­ Petru je jedyn z nawodow opozicije přećiwo knježerstwu strony Prawo a sprawnosć (PiS). Nahrawanje pochadźa z 21. julija, jako debatowaše senat wo zakonju, z kotrymž měješe so najwyše sudnistwo kraja znowa rjadować.

Wobkedźbowała je policija po tutej rozprawje tež Wojciecha Kinasiewicza a Tadeusza Jakrzewskeho wot wobydlerskeho hibanja Obywatele RP. Čušlenje traje hižo wjacore měsacy, wonaj nowinarjam rjeknyštaj.

Wěstotne mocy wulce nahladne

Freitag, 28. Juli 2017 geschrieben von:

POLICIJA w Čěskej smě so zawěrno wjeselić – dobreho mjena mjez ludźimi dla. Wuchadźa dźě z wotpowědneho woprašowanja zwěsćowarnje měnjenjow STEM, zo 65 procentow wobydlerjow policiji dowěrja. Tak wulki njebě podźěl w minjenych 25 lětach hišće nihdy. Lěta 2002, jako je so STEM w tejle naležnosći prěni raz wobhonjała, wučinješe kwota 46 procentow. Najniša bě wona 1997 z jeničce 27 procentami „Daty ze zažnych 90tych lět přeradźeja, zo njeje za policiju po změnje režima 1989 lochko było ludźi wo swojej dowěryhódnosći přeswědčić“, prawiznicy agentury hódnoća. Po jich analyzy je minjeny čas dowěra do policije wosebje mjez ludźimi, staršimi hač 60 lět, a wobydlerjemi z nišim kubłanjom chětro přibyła. Wot poslednjeho zwěsćowanja je nahladnosć policije cyłkownje wo štyri procenty zrostła. „Smě so za to měć, zo tuchwilny staw policije zjawnosć tež tohodla pozitiwnje hódnoći, dokelž njeje mjez njej wuraznych aferow. A najskerje wotbłyšćuje so w tym žedźba za zwyšenej prezencu wěstotnych słužbow dźiwajo na migracisku krizu“ prawiznicy STEM komentuja. Na justicu so porno tomu křiwje hlada.

Čěska chromi dale za zapadom

Montag, 24. Juli 2017 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K/SN). Čěska tež 27 lět po změnje režima za zapadnymi krajemi zawostawa. Tempo rósta jeho hospodarstwa njedosaha­, dosćahnyć niwow wuwitych krajow. Tole zwěsća rozprawa mjezyna­rod­neje syće Social Watch, hódnoćaca ekonomisku situaciju kraja loni. Awtorojo analyzy konkluduja, zo je za dalše rozwiće Čěskeje mjez druhim hišće wjele sylnišo trjeba, zarjadować kraj do mjezynarodneho dźělenja dźěła. Pozitiwnje za lěto 2016 wšak wuswědčeja Čěskej rekordnje mału bjezdźěłnosć, zwyšenje rentoweje staroby na 65 lět, zestopnjowanje minimalneje mzdy a powyšenje mzdow w zjawnym sektorje. Za kritikihódnu maja pak wobstejnosć, zo je Čěska w Europskej uniji kraj, kotryž ma najwjetši rozdźěl mjez zasłužbami žonow a muži. Žony maja přerěznje pjećinu mjenje hač mužojo. To wuskutkuje nišu rentu, z čimž jim w starobje chudoba hrozy. „Čěska republika předstawuje dale druhi swět. Po 27 lětach smy w situaciji, kotraž je chětro wot toho zdalena, štož běchmy sej 1990 předstajeli“, rjekny předsyda čěskeje koalicije Tomáš Tožíčka.

„Wobraz Europy změnili“

Freitag, 21. Juli 2017 geschrieben von:

Wopyt princowskeho porika z Londona w Pólskej wulki podawk był

Waršawa. Z wulkim zajimom a jara na- drobnje su w Pólskej wopyt princowskeho porika z Wulkeje Britaniskeje sćěhowali. Wšako bě wizita princa Williama a jeho mandźelskeje Kate spočatk tydźenja po prezidenće USA Donaldźe Trumpje hižo druha politiska atrakcija w běhu krótkeho časa. Krajanam je wopyt tež politisce wulce wuznamny: We Wulkej Britaniskej bydlitej a dźěłatej mjeztym dwaj milionaj Polakow, najwjetša skupina wukrajnikow to na kupje. Tući so hladajo na planowany wustup kraja z Europskeje unije starosća, hač móža tam wostać. Bjezposrědnje po ludowym rozsudźe wo brexiće bě w Jendźelskej k wjacorym njeluboznym nacionalistiskim akcijam a k antipólskim móranjam dóšło. Wšo to bě w Pólskej starosće zbudźiło.

Wo młodych a wo starych

Freitag, 21. Juli 2017 geschrieben von:

NJEDOWĚRA staršich ludźi napřećo młodej generaciji je w Čěskej přeco hišće wulka. Něhdźe połojca dorosćenych nad 30 sej mysli, zo młodźi ludźo jeno za lěpšinami hladaja. Přibližnje połojca staršich dorosćenych drje młodej generaciji tež dobroćelske skutkowanje přicpěwa, ale jeničce swójskeho wužitka dla a skerje njedobrowólnje. Tajke nahlady zwěsći přepytowanje agentury Ipsos za młodźinu podpěracu Załožbu 02. Tak nic mjenje hač 79 procentow respondentow nad 30 lětami měni, zo młodźi najradšo w kompjuteru surfuja a z hrami so zabawjeja resp. w socialnych syćach za něčim rozbudźacym pytaja.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND