Wrócław (dpa/SN). Napjatosć a wočakowanja běchu wulke, jako započachu před dwěmaj tydźenjomaj bagry blisko delnjošleskeho Wałbrzycha za tak mjenowanym nacijowym ćahom pytać. Tón, tak znajmjeńša tukachu, dyrbješe w podzemskim tunlu schowany być. Bagry dźěłachu so šěsć metrow hłuboko do zemje, hač na hromady pódy pak ničo njenańdźechu. „Skrótka prajene: Na tymle městnje, na kolijowym kilometrje 65 njeje žadyn tunl a njeje tež žadyn ćah“, zdźěli rěčnik hobbyjowych pytarjow za pokładom Andrzej Gaik, po tym zo běchu dźěry zaso zamjetali. „To pak njerěka, zo ćah njeeksistuje. Njepopušćimy.“
Politisku scenu kraja rozbudźi w awgusće wězo překwapjacy rozpad knježerstwoweje koalicije štyrjoch stron, ale jeno chwilku. Tak spěšnje kaž bě kriza přišła, bě tež zaso nimo. Dokelž su SN wo tymle podawku nadrobnišo rozprawjeli (hlej SN čo. 162) inkl. jeho wuslědka, zo předsyduje premier Robert Fico nětko koaliciji třoch stron, móžu sej dalše wuwjedźenja k temje zalutować.
W minjenym měsacu bě so zwěsćowarnja měnjenjow Stem/Mark mjez słowakskimi ludźimi wobhonjała, čeho so najbóle boja. Při tym so wukopa, zo maja před financnymi ćežemi a chudobu wjetši strach hač před terorizmom, sćěhami migraciskeje krizy abo ćežkim schorjenjom. W tymle zmysle je so nic mjenje hač 69 procentow woprašanych wuprajiło. Chudoby so předewšěm ludźo z nišim zdzěłowanjom kaž tež žony bóle strachuja hač mužojo. Dobra třećina słowakskich wobydlerjow – konkretnje 37,5 procentow a mjez nimi hłownje młodźi ludźo do 29 lět – wšak wěri, zo so jim financna situacija polěpši.
PŁONINA, na kotrejž w Čěskej chmjel plahuja, je so po dwěmaj lětdźesatkomaj prěni raz powjetšiła, a to porno lońšemu hnydom wo 161 hektarow. Tomule witanemu spomóžnemu wuwiću je přiběracy zajim wukraja wo čěski chmjel polěkował. Tak je wuwoz do Japanskeje nahladnje přibył, ale tež do Němskeje, Chiny, Ruskeje a Vietnama. Chmjel susodneho kraja, woznamjenjeny tež jako „čěske złoto“, je swojorazny swojeje mjechkosće a aromatiskosće dla. Wo njón so nimo čěskich tež prěnjorjadne wukrajne piwarnje přisamom torhaja, rozprawja předsyda Zwjazka plahowarjow chmjela w Čěskej republice Luboš Hejda. „Wonjacy“ chmjel je po jeho słowach „monopolny“ produkt Čěskeje, plahowany jenož na sewjeru kraja wokoło Žateca a Ústíja a k tomu pola Tršic na Morawje. Hejdu tuž chětro mjerza, zo je so „němskim plahowarjam chmjela poradźiło, wokoło Łobja naš chmjel wuplahować“. A z hłowu wijo wón dodawa: „Kak je so tam dóstał, je hódančko. Wot časa Korle IV. so oficialnje žane symjo njewuwožuje, dokelž bě wón to zakazał.“
Praha (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) njeje na wčerawšim wopyće w Praze čěske knježerstwo za swoju politiku ćěkancam napřećo zdobyć zamóhła. Srjedźo-lěwicarske knježerstwo dale na tym wobstawa, zo so krutym kwotam Europskeje unije, z kotrymiž měli so ćěkancy po EU rozdźělić, spjećuje. „Njemóžemy systemej zawjazowacych kwotow přihłosować“, rjekny ministerski prezident Bohuslav Sobotka wčera w stolicy. Zwjazkowa kanclerka wšak podšmórny: „Myslu sej, zo wostanjemy dale w rozmołwje.“ Před sydłom knježerstwa w Praze su dźesatki ludźi z hwižkami a parolemi kaž „Merkel dyrbi preč“ přećiwo witanskej politice kanclerki ćěkancam napřećo protestowali. Přećiwnicy migracije a prawicarscy populisća běchu k demonstraciji namołwjeli.
Angela Merkel bě w Praze tež wo druhich prašenjach w zwisku z přichodom Europy rěčała, po tym zo běchu wobydlerjo Wulkeje Britaniskeje rozsudźili Europsku uniju wopušćić. Wčera wječor zetka so z čěskim prezidentom Milošom Zemanom. Tón je jeje politiku ćěkancam napřećo „njezmysł“ mjenował.
Waršawa. Čehodla je pólske narodne mustwo na olympiskich hrach w Rio de Janeiru takle słabe było? Tole je něšto dnjow po zakónčenju hrow tema w pólskich medijach. Sportowcy běchu runje jědnaće medaljow dobyli – dwě złotej, tři slěborne a šěsć bronzowych. „Móhło wjace być“, tituluje Rzeczpospolita na prěnjej stronje, zwuraznjejo tak powšitkownu naladu w kraju.
W čisle 6/2016 Praskeho časopisa Česko-lužický věstník chwali Milan Hrabal literarne dźěło Bena Budarja składnostnje 70. narodnin tohole „bjez přehnawanja ludoweho ‚spěwarja‘“. Čěski přećel našeho ludu wuzběhuje, zo „wšitke woršty jeho basnje a powědki čitaja“, zo twori Budar „jadriwe linki – žiwjensku serbsku bajku“. Hrabal tež pisa, zo wuńdźechu w Čěskej wjacore přełožki Budarjowych knihow.
Waršawa. Dospołnje přepjelnjene su lětsa přibrjohi pólskeho Baltiskeho morja w hišće trajacych prózdninach. Štóž chce mjez Szczecinom na zapadźe a Władysławowom na wuchodźe kraja městno na přibrjohu měć, trjeba tójšto wutrajnosće a sćerpnosće. Je to widźomny dopokaz, zo su Polacy jako turisća swoje zadźerženje w běhu jeničkeho lěta zasadnje změnili. Kaž turistiski zwjazk zwěsća, je lětsa 360 000 Polakow mjenje do wukraja jěło hač hišće loni. Do muslimskich krajow kaž Egyptowskeje, Tuneziskeje a Turkowskeje so dźeń a wjace ludźi wohlada. We wukraju jězdźa hišće do Chorwatskeje a Bołharskeje, dokelž stej to ćopłej krajej. Nimale dwaj milionaj Polakow pak přežiwjatej swój dowol nětko w domiznje.