„Njedamy sej mozy wubrać“
Demonstracije přećiwo knježerstwu a za nje k róčnicy wójnskeho stawa
Waršawa. Njedawna 35. róčnica wukazanja wójnskeho stawa w Pólskej je zaso raz pokazała, zo je kraj politisce do dweju lěhwow pačeny.
W cyłkownje 70 městach dźěchu ludźo na dróhu, zo bychu přećiwo narodnokonserwatiwnemu knježerstwu strony Prawo a sprawnosć (PiS) demonstrowali. K tomu namołwjał bě Komitej k zachowanju demokratije (KOD). Jeničce we Waršawje zhromadźi so 25 000 ludźi.
Na druhim boku tež přiwisnicy knježerstwa demonstrowachu. Něhdźe 3 000 ludźi so na zarjadowanja na Waršawskim Naměsće Třoch křižow z předsydu PiS Jarosławom Kaczyńskim a ministerskej prezidentku Beatu Szydło zhromadźi. Tam wopominachu něhdźe sto smjertnych woporow wójnskeho stawa, kiž traješe wot 13. decembra 1981 hač do 22. julija 1983.
Kaczyński wuži składnosć, zo by so knježerstwu za dobre dźěło a „dobre změny“ dźakował, kaž nowe naprawy oficialnje mjenuja. Samsny čas sej demonstranća KOD wotstup knježerstwa Beaty Szydło žadachu. Někotři mějachu plakaty sobu, na kotrychž steješe „Je dosć z ‚dobrymi změnami’“ abo „Njedamy sej mozy wubrać“.
Energijowje so polěpšiła
Praha (ČŽ/K). W energijowej politice je Čěska republika w lětach 2010 do 2015 nahladne postupy docpěła. To wuswědča jej Mjezynarodna energijowa agentura (IEA) jako wuslědk wot njeje přewjedźeneho hlubokopřepruwowanja na tymle polu. W tym zwisku słušeja k najwuznamnišim wuspěcham nahladne rozwiće wobnowjomnych žorłow energije, zawjedźenje modernych technologijow we wuhlowych milinarnjach kaž tež zdźěłanje statneho energijoweho koncepta. Kritisce ma mjenowana agentura Čěskej mjez duhim to wustajeć, zo je so kwalita powětra w kraju pohubjeńšiła a zo njedodźerža so limity wudobywanja brunicy. Wona naspomnja tež njewěstosć w Čěskej nastupajo dalše rozwiće atomoweje energije. IEA je awtonomna organizacija, kotraž prócuje so wo spušćomnu, plaćiznowje zapłaćomnu a čistu energiju we swojich 29 čłonskich a někotrych dalšich statach. Jeje skutkowanje je zaměrjene hłownje na energijowu wěstotu a nic naposledk na spomóžne hospodarske rozwiće.
Japanjenjo Prazdroj kupili
Małe hosćency dale a bóle hinu
Spřećiwjeja so knježerstwu
Waršawa (dpa/SN). Tysacy Polakow su wčera znowa přećiwo narodnokonserwatiwnemu knježerstwu swojeho kraja demonstrowali. K wšopólskim protestam pod hesłom „Wobydlerski stawk“ bě opozicionelny zwjazk Komitej za škit demokratije (KOD) namołwjał. „Naš zaměr je, škódne knježerstwo strony Prawo a sprawnosć (PiS) při demokratiskich wólbach za něšto lět wotsadźić“, rjekny organizator a čłon KOD Radomir Szumełda powěsćerni PAP. Tež přiwisnicy knježerstwa su wčera demonstrowali. Mjez woběmaj lěhwomaj dóńdźe k jednotliwym werbalnym rozestajenjam.
Mjeztym je předsyda knježaceje PiS Jarosław Kaczyński připowědźił, zo chcył „porjad do opozicije“ přinjesć. Kóžda opozicija ma prawo demonstrować, rjekny wón w rozhłosu. Něšto druhe pak je, k njeposłušnosći a „krawalam“ naškarać. Po swojim nastupje w nowembru 2015 je knježerstwo PiS z ministerskej prezidentku Beatu Szydło na čole dwělomnu justicnu a medijowu reformu přesadźiło a wulke protesty zbudźiło.
Zakaz kurjenja w hosćencach
Praha (ČŽ/K). Po tři lěta trajacych horcych diskusijach z pro a kontra je minjeny kónc tydźenja 118 zapósłancow sejma a tak wjetšina ze 163 přitomnych schwaliła zakoń wo zakazu kurjenja w hosćencach a zdobom wo wotstronjenju kurjernjow w kulturnych a sportowych zarjadnišćach. 23 je so přećiwo njemu wuprajiło. Płaćić ma zakoń, za kotryž je njena- dźicy tež tójšto zapósłancow opozicije hłosowało, wot 31. meje přichodneho lěta. Ministerski prezident Bohuslav Sobotka k tomu rjekny, hdyž tež senat antikurjenski zakoń schwali a prezident jón podpiše, budźe Čěska republika 19. europski kraj z dospołnym zakazom kurjenja w hosćencach.
Na kurjakow přińdu hišće dalše wobmjezowanja. Kurić mjenujcy njebudu tež hižo směć w dotalnych wosebitych rumnosćach kinow, dźiwadłow, koncertownjow, wustajenišćow abo sportownjow. Dodatny namjet, do woneho zakonja přiwzać tež zakaz kurjenja tohorunja na zahrodach hosćencow a korčmow, wjetšina zapósłancow njepodpěruje.
„Katolski hłós w twojim domje“
25. róčnicu załoženja sćelaka Radio Maryja wulce swjećili
Waršawa. Z wulkim swjedźenskim zarjadowanjom zhladowachu minjeny kónc tydźenja w pólskim Torunju na 25. róčnicu załoženja katolskeho sćelaka Radio Maryja. Mjez něhdźe 3 000 hosćimi ze wšeho swěta běchu tež statny prezident Andrzej Duda a wjacori ministrojo knježerstwa. Duda wuzběhny w swojej narěči wulki wuznam sćelaka, kotryž dźěła pod hesłom „Katolski hłós w twojim domje“. Ministerska prezidentka Beata Szydło a šef knježaceje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć Jarosław Kaczyński běštaj postrowny list do Torunja pósłałoj.
Pater Tadeusz Rydzyk, mnich rjadu redemptoristow, załoži nabožny sćelak lěta 1991, po tym zo bě so w Němskej ze sćelakom Radio Maria International zeznajomił. Spočatnje wusyłachu 14 hodźin wšědnje. Mjeztym je Radio Maryja wodnjo a w nocy po wšej Pólskej a we wjacorych druhich krajach słyšeć. Něhdźe milion słucharjow sćelak ma.
Situacija Romow alarmowaca
Praha (ČŽ/K). Agentura Europskeje unije za zakładne prawa FRA je w dźewjeć krajach z najwjetšim podźělom romaskich mjeńšin přewjedła woprašowanje wo jich žiwjenskich poměrach. 34 000 z nich w Čěskej, Słowakskej, Madźarskej, Rumunskej, Bołharskej, Chorwatskej, Grjekskej, Portugalskej kaž tež Španiskej wobswědči za něhdźe dźesać milionow Romow wobstejnosće jich byća we wotpowědnym kraju. Wuslědk je alarmowacy. Nic tohodla, dokelž je situacija Romow w EU dale špatna, ale wosebje z teje přičiny, zo so wjele lět njeje ničo polěpšiło. Při tym EU za integraciju Romow wob lěto dwě miliardźe eurow nałoži.
Zwyša mzdu
MINIMALNU MZDU k 1. januarej 2017 w Čěskej republice zwyša. Po wobzamknjenju koaliciskeho knježerstwa třoch stron postupi wona z dotal 9 000 krónow (něhdźe 330 eurow) na 11 000 krónow (407 eurow). Ministerski prezident Bohuslav Sobotka bě k tomu rjekł, „dźěło dyrbi so wupłaćić. Na dobro je zwyšenje předewšěm njekubłanym dźěłowym mocam, zdźěla pak tež předawarkam, pinčnikam a dalšim. Minimalna mzda njewučinja wšak w susodnym kraju wjace hač dobru třećinu přerězneje mzdy. Fachowi dźěłaćerjo wažnych hałzow industrije zasłužeja měsačnje bjeze wšeho 20 000 do 28 000 krónow (750 do 1 100 eurow).
Za wyšu minimalnu mzdu nimo socialdemokratow tež dźěłarnistwa naležnje wustupuja. Wone běchu sej samo na sebi hišće 500 krónow wjace žadali. Jeje postupny róst je dźě njezbytny za to, zo móhł so docpěć žiwjenski niwow srjedźoeuropskich partnerow EU, kaž Awstriskeje abo Francoskeje. Dotal wšak tomu dawno hišće tak njeje. Nišu minimalnu mzdu hač w Čěskej maja jeničce w Litawskej, Madźarskej, Rumunskej a Bołharskej. Po čěskich žórłach K
Statnikaj so wzajomnje přeprosyłoj
Praha (ČŽ/K). Přichodny prezident USA Donald Trump je wčera z hłowu Čěskeje Milošom Zemanom telefonował. Wysokaj statnikaj staj so dorěčałoj wo wzajomnych poćahach, hospodarskim zhromadnym dźěle, wo boju přećiwo terorizmej a dalšich wažnych wzajomnych naležnosćach. Trump přeprosy při tej składnosći Zemana na wopyt Běłeho domu. Wo terminje so wonaj na to dojednaštaj, zo by idealna přiležnosć klětu w aprylu była hdyž budźe Zeman bjeztoho w USA. Tam přijmje wón wuznamjenjenje, kotrež spožča jemu židowske organizacije. „Přeprošenje Zemana do Běłeho domu je wulkotna powěsć. Su dźě USA klučowy partner a zwjazkar Čěskeje“, rjekny wonkowny minister Lubomír Zaorálek. Zeman je ze swojeje strony Trumpa zdobom na wopyt Prahi přeprosył, štož tón po zdźělenju rěčnika prezidenta přiwza. Čěski prezident bě Trumpa na wizitu Prahi tež hižo njeposrědnje po tym přeprosył, zo bě jeho dobyće nad kandidatku demokratow Hillary Clinton wěste było.
