Skoro 10 milionow hosći z wukraja
NJEMANDŹELSKICH dźěći je so w Čěskej loni telko narodźiło kaž nihdy do toho. Njewoženjenym poram resp. samostejacym maćerjam je dobrych 54 700 nowonarodźenych z cyłkownje 112 700 – tohorunja najwjac w minjenych šěsć lětach – na swět přišło, tuž bjezmała 49 procentow dźiwajo na 57 900 porodow wudatych maćerjow. Tole wuchadźa z najnowšeho wozjewjenja Čěskeho statistiskeho zarjada (ČSÚ), publikowaneho w medijach kraja. Statistika zdobom wupoka- zuje, zo podźěl dźěći njewudatych maćerjow z kóždym lětom přiběra. Lěta 1990 bě so zwonka mandźelstwa 11 200 dźěći narodźiło, dwaj lětdźesatkaj pozdźišo hižo 47 200. „Za čas socializma njeje jich podźěl nihdy wosom procentow přesahował“, konstatuje ČSÚ we wozjewjenju. Předsydka knježerstwoweho wuběrka za prawa dźěći Klára Šimáčková-Laurenčiková wustupuje za to, zo měł stat w swojej swójbnej politice wšitke dźěći podpěrować, nic jenož te z mandźelstwow. „Dźěći njewoženjenych maja samsne prawa kaž dźěći woženjenych. Wšitke naprawy bychu dyrbjeli na runosć prawow dźěći dźiwać“, sej wona žada.
Myto stawizniskej wučbnicy
Uniwersita Viadrina počesći němsko-pólsku knižnu komisiju
Frankfurt n. W. (RD/SN). Myto Viadriny Europskeje uniwersity w Frankfurće nad Wódru spožča lětsa němsko-pólskej komisiji za šulske knihi.
Gremij mytuja po tymle puću „za dlěje hač 40 lět trajace zasadźenje, wučbnicu za Němsku a Pólsku zdźěłać, kotraž stawizny wobeju krajow zwobraznja. Lěta 1972 załožena komisija je hač do dźensnišeho centralna platforma kooperacije za stawiznarjow a zemjepisnych fachowcow wobeju krajow. Wona ze swojim dźěłom k tomu přinošuje, šulerjam susodny kraj z jeho stawizniskimi nazhonjenjemi zbližić.“ Tole piše prezident Viadriny prof. dr. Alexander Wöll we wopodstatnjenju mytowanja.
Prěnja kniha zwjazka „Europa – Naše stawizny“ bě loni wušła. Wona je za sekundarny schodźenk I myslena. Cyłkownje štyri zwjazki stawizniskich wučbnicow chcedźa šulam w Němskej a Pólskej přewostajić a je hač do lěta 2020 přepo-dać. Šulske knihi wopřijimaja pra- a zažne stawizny runje tak kaž načasne hač do spočatka 21. lětstotka.
Dźěła je nadosć
Piwowy rekord
Čěski prezident hišće waha
Praha (dpa/SN). Knježerstwowa kriza w Čěskej dale traje. Prezident Miloš Zeman je wčera swoje wobmyslenja nastupajo próstwu ministerskeho prezidenta Bohuslava Sobotki zwuraznił, financneho ministra Andreja Babiša wot liberalnopopulistiskeje strony ANO wotwołać. Socialdemokratiski knježerstwowy šef bě jeho wo to prosył, dokelž miliardarej wumjetuje, zo je so z dubioznymi financnymi transakcijemi płaćenju dawkow wuwinył. Próstwa wo toho pušćenje so koaliciskemu zrěčenju spřećiwja, Zeman po zetkanju z Babišom w Praze kritizowaše.
Wustawa Čěskeje republiki předwidźi, zo njemóže prezident próstwu wotpokazać. Přiwšěm njeje zapisane, hdy dyrbi wón jednać. Afery wokoło Babiša dla bě Sobotka minjeny tydźeń wotstup knježerstwa připowědźił, pozdźišo pak zaso cofnył. Mjeztym jewja so nowe wumjetowanja přećiwo Babišej: Pječa bě wón z redaktorom swojeje nowiny MF Dnes artikl přećiwo druhim politikarjam wotrěčał. W Čěskej wola kónc oktobra nowy parlament, ANO je jasny faworit.
Šmjatk wotstupa Sobotki dla
Praha (ČŽ/K). Wjetšeho politiskeho šmjatka hač do toho drje njeje nětko w Čěskej. Premier Bohuslav Sobotka (ČSSD) je so – kaž bě připowědźił – wčera popołdnju w sydle hłowy stata na Hradčanach zjewił, njemějo pak hižo wotpohlad, prezidentej přepodać pisomnu demisiju knježerstwa. Město toho chcyše z nim rozjimać nastatu situaciju. Dokelž pak bě wšo přihotowane za obligatoriski protokolariski akt na swjedźenskej žurli w přitomnosći rjada wuznamnych wosobinow a syły nowinarjow, bě prezident Miloš Zeman njemało zadźiwany a reagowaše distancowany. Sobotce prajiwši, zo bě wotstup wočakował, so wón jemu za wukonjane dźěło podźakowa, žadaše pak sej zdobom, zo knježerstwo dale swoje nadawki spjelnja, doniž njebudźe nowe pomjenowane. A njezaby Sobotce wutyknyć, zo je wón krizu zawinił. Premier so zamołwi, zo njebě do toho informowany był, kajki ceremoniel je přihotowany. Tuž překwapi jeho wašnje, na kotrež bu na hrodźe přijaty. Powšitkownje mějachu za to, zo Sobotka demisiju srjedź meje, w kóždym padźe pak hakle po nawróće prezidenta Zemana z jeho wopyta Chiny poda.
Nowy njepřećel Pólskeje?
Francoski prezidentski kandidat připowědźa sankcije
Waršawa. Polacy su telewizijny duel francoskeju kandidatow na zastojnstwo prezidenta zawčerawšim, srjedu, jara dokładnje sćěhowali a wotpowědnje wuhódnoćili. W debaće bě njestronski kandidat Emmanuel Macron prawicowopopulistiskej kandidatce Marine Le Pen wumjetował, zo dźerži z europskimi awtokratami. Při tym staji wón ruskeho prezidenta Wladimira Putina, madźarskeho ministerskeho prezidenta Viktora Orbána a šefa pólskeje narodnokonserwatiwneje strony Prawo a sprawnosć Jarosława Kaczyńskeho na samsnu runinu. W běhu třoch měsacow po swojim wólbnym dobyću chcył Macron sankcije přećiwo Pólskej wukazać, dokelž Waršawske knježerstwo ze swojimi nowymi zakonjemi w zwisku z wustawowym sudnistwom a medijemi demokratiju rani. Tak chcył wón wobstejace dawkowe priwilegije za pólske firmy w Francoskej wotstronić. „Rodźi so tule nowy njepřećel Pólskeje?“, praša so Jerzy Haszczyński w swojim komentarje w Rzeczpospoliće.
Ukrainjenjo w Pólskej witani
Post festum hišće wjeršk był
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Byrnjež Słowakska stafetu nawjedowanja krajow Europskeje unije hižo w januaru Malće přepodała, čakaše na nju přiwšěm hišće wulki nadawk: Wona měješe wjeršk načolnych ludźi parlamentow čłonskich statow zhromadźenstwa wuhotować. A na nim schadźowaše so 24. apryla w stolicy kraja Bratislavje 45 delegacijow. Nimo 29 předsydow parlamentow wobdźěli so na wuradźowanjach tež nowowuzwoleny šef Europskeho parlamenta Antonio Tajani, kiž zastawa swoju funkciju hakle tři měsacy. Přitomni běchu tohorunja zastupnicy statow, kotrež uniji hišće njepřisłušeja, wo čłonstwo pak so prócuja.
