Politiski system přemjetany
ANO sylna dobyćerka, tamne strony w změnjenym rjedźe mjenje bóle słabe
Praha (ČŽ/K/SN). Wólby sejma su Čěskej republice něšto podobne kaž politiske zemjerženje wobradźili. Parlamentna krajina ma wot najnowšeho napohlad areala z jednej horu a wosom wjetšimi abo mjeńšimi kopcam. Hač na přemóžace dobyće strony ANO so žane druhe wěšćenja z woprašowanjow njejsu spjelnili, za to dochadźeše k dospołnje njewočakowanym wuslědkam. Tak je dotal w pincy drěmaca ODS na 2. městno „skočiła“, lěta njepřitomni Piraća su třeći a cyle młoda SPD štwórta. Donětka knježaca ČSSD „zleća“ na 6. městno, hišće za KSČM. Lěwica nachadźa so nadobo zhromadnje na historiskej nižinje. A tež něhdy wliwna TOP 09 móžeše so runje hišće do sejma sunyć.
„Hwězda“ nastupi
Njerunosć
Brüssel (ČŽ/K/SN). Po cyłej Europskej uniji zasłužeja žony na hodźinu mjenje hač mužojo. Přerěznje wučinja tónle rozdźěl 16,3 procenty. Najhórje wjedźe so Čechowkam a Estowkam, kiž maja 22,5 procentow na hodźinu mjenje hač jich muscy kolegojo. Najmjeńši je rozdźěl w Italskej, hdźež dóstanje žona jeno 5,5 procentow mjenje hač muž. Tole wuchadźa ze studije europskeho statitiskeho zarjada Eurostat, z kotrejež publikowachu čěske medije nadrobnosće.
Rozdźěle dadźa so zdźěla z „indiwidualnych charakteristikow“ wotwodźować, ke kotrymž słušeja nazhonitosć, niwow zdźěłanosće kaž tež fakt, zo sej mužojo často lěpje płaćene městna a profesije wuzwoleja. Rozdźěle zwisuja tuž z kulturnymi, prawniskimi, socialnymi a ekonomiskimi faktorami.
W managemenće wučinja rozdźěl w mzdźě 28 procentow. Manager zasłuža 31,96 eurow na hodźinu, managerka jenož 22,87 eurow. Najmjeńši je rozdźěl w špatnišo płaćenych sektorach, kaž na př. w zarjadnistwje, posłužbach abo we wikowanju. W nich zasłužeja žony jenož wosom procentow mjenje hač mužojo.
Horceho železa so přimał
Čěski prezident Miloš Zeman so wo połkupje Krim wuprajił
Praha (ČŽ/K/SN). Čěski prezident Miloš Zeman je tydźenja něšto wótře wuprajił, štož někotři druzy jeho razu snano skradźu mysla, z erta pak božedla njepušća. Na zeńdźenju parlamentariskeje zhromadźizny Rady Europy měješe wón za přitomnych – a wězo nic jenož za nich – namjet, pod naležnosć połkupy Krim sćahnyć kónčnu smuhu, dokelž je to fait accompli, potajkim hotowy fakt. Za narunanje Krimy móhła Ruska Ukrainje pjenjezy płaćić abo někajki druhi teritorij wotstupić. Njesłyšany nahlad Zemana bu wšo druhe hač witany. Kijewska Ukraina so přisamom rozhori a surowje so do Zemana da. Medije kidachu na njeho hnój a błóto, titulujo jeho notoriskeho pička a błudneho slěpca. Ministerski prezident Wolodymyr Hrojsman atestowaše hłowje Čěskeje psychisku chorosć, a prezident Petro Porošenko wustaješe na samsnym městnje kaž Zeman Krim jako wobstatk Ukrainy. USA a Němska wobkrućichu – k změrowanju Ukrainy – zo je Ruska Krim anektowała.
Narodne mjeńšiny zdobom rostli
NOVÁK je najbóle rozšěrjene swójbne mjeno w Čěskej. Tuchwilu je tam wjace hač 68 000 ludźi mjena Novák resp. Nováková registrowanych. Dalše typiske mjena su Svoboda, Novotný, Dvořák a Černý. Tole wuchadźa z projekta Česko v datech, z kotrymž buchu wotpowědne zwěsćowanja přewjedźene. W dźesać ze štyrnaće wobwodow bywa Novák najčasćiše swójbne mjeno. Wuwzaća su Južnomorawski wobwod, w kotrymž dominuje mjeno Svoboda, Plzeňski wobwod, hdźež je najwjace Černých doma, Vysočina, kiž ma zboha Dvořakow, a Olomoucski region, w kotrymž bydli najwjace Pospíšilow.
Julija chce znowa kandidować
Ruba Pólska puć?
V4 z wjerškomaj
Budapest/Bratislava (ČŽ/K/SN). Najwyši statnicy tak mjenowaneje Visegrádskeje štyrki (V4) su so w minjenych dnjach schadźowali. Prezidenća Čěskeje, Słowakskeje, Pólskeje a Madźarskeje wuprajichu so na swojim wjeršku w Szekszárdźe za to, zapadny Balkan integrować do Europskeje unije. Po słowach čěskeho prezidenta Miloša Zemana su sej přitomni wo tym přezjedni byli, zo wuchadźa hłownje z Bosniskeje strach dalšeho šěrjenja radikalneho islamizma. Słowakski prezident Andrej Kiska rjekny, zo kraje zapadneho Balkana hospodarsce kromja a zo su mjez nimi z dawna wadźency, „ludźo žedźa pak so za tym, być w EU“. Wuradźowali su hłowy statow V4 tež wo ekologiji a trěbnosći digitalizacije.
W Bratislavje běchu so ministerscy prezidenća Visegrádskeje štyrki zhromadźili. Na jich wjeršku wuprajichu so premierojo wuraznje za to, zo měli na wuradźowanjach wo přichodźe Europskeje unije wšitke čłonske staty wobdźělene być. „Njeńdźe, zo so staty z eurom separatnje rozmołwjeja a tamnych wonka wostaja“, praji słowakski premier Robert Fico.
Drezina dwě kruwje hódna była
KOLESO a jeho stawizny su předmjet unikatneje wustajeńcy, kotruž je Sewjeročěski muzej w njedalokim Liberecu zarjadował. Ekspozicija znazornja wuwiće dźensa drje najbóle wužiwaneho jězdźidła wot jeho zrodźenja z tak mjenowanej drezinu přez němskeho wunamakarja Karla von Draisa hač k nětčišemu luksusowemu eksemplarej. „Dźensa zdawa so nam to skoro primitiwne być – dwoje koło, stelaža, rjećaz, pedalej – prjed hač tak daloko bě, je nimale sto lět zašło“, praji direktor muzeja Jiří Křížek. Nimo přikładoweho „modela“ po Draisu, z nohomaj pohibowaneje dreziny Olomoucskeho kowarja Schigarta z lěta 1820, pokazuja we wustajeńcy hłownje typy kolesow, zwuraznjace zasadny postup. Wobdźiwać móže zajimc tak mjez druhimi jednore „wotstorkowadło“ z kowowymi wobručemi, cyłokowowe koleso z wulkim prědnim kołom z pedalomaj, koleso z drjewjanymi stpicami abo tež jedne z prěnich wubědźowanskich kolesow „Helvett“ z přesadźenjom (Übersetzung), zhotowjene 1937. Pneumatiku daše sej lěta 1888 John Dunlop spatentować. Wopytowar zhoni tež, kelko su kolesa něhdy płaćili.
