Pólska ma „swojich“ ćěkancow

Freitag, 23. März 2018 geschrieben von:

Němska stejišćo susodneho kraja skónčnje zrozumiła

Waršawa. Hnydom po wólbach do zastojnstwa poda so němska zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) minjenu póndźelu do susodneje Pólskeje, po tym zo bě do toho w Francoskej pobyła. Mjeztym zo bě to němskim medijam jenož krótku informaciju hódne, bě wopyt ­Angele Merkel w Pólskej prěnja tema powěsćow a wšitke medijowe wobłuki dominowacy. Njezadźiwa tuž, zo su žurna­lisća na kóždu sadu kanclerki wosebje dokładnje słuchali. Na wulkej konferency po rozmołwje z pólskim premierom ­Mateuszom Morawieckim wužórli so kanclerce wuprajenje, na kotrež běchu Polacy hižo dołho čakali. „Tež Pólska ćěkancow přijimuje“, wona zwurazni. Sada bě nadpismo na nimale wšěch prěnich nowinskich stronach.

Pochod žiwych přewjeduja 30 lět

Donnerstag, 22. März 2018 geschrieben von:

Waršawa (JBR/SN). Wot lěta 1988 přewjeduja w Pólskej Pochod žiwych, na kotrymž zhromadźeja so tysacy młodostnych z Israela, Pólskeje a dalšich krajow, ale tež časowych swědkow holocausta. Wopomnjenski pochod w aprylu wjedźe wot wrotow bywšeho koncentraciskeho lěhwa Ausch­witz z napisom „Arbeit macht frei“ hač do zaničowanskeho lěhwa Birkenau a je tři kilometry dołhi. Při­ rozwalinach krematorija je hłowna swjatočnosć.

Lětsa wšak je dźěl wuchowanych z holocausta wotpokazał přijěć, kaž zdźěli ­to direktor Muzeja Auschwitz-Birkenau Piotr Cywiński. Přičina wotprajenja je ­nowy zakoń wo holocausće, kotryž wot 1. měrca zakazuje, Polakam sobuwinu na němskich złóstnistwach w Druhej swětowej wójnje dawać, hewak hrozy jastwo. Swědcy so nětko boja zjawnje a wote­wrjenje wo swojim dóńće powědać.

Wěste tež njeje, hač budźetaj prezidentaj Pólskeje a Israela zhromadnje pochod přewodźeć – wobaj njejstaj swoje wobdźělenje dotal hišće potwjerdźiłoj. Špatny to přikład, kak so njetrěbny poli- tiski zakoń wuskutkuje, podšmórny Piotr Cywiński w njedawnym interviewje.

Wuswětlowanje z pomocu biblije

Mittwoch, 21. März 2018 geschrieben von:

NJEWĚRJACE dźěći su cilowa skupina knihi z titlom „Biblické příběhy“ (Bibliske podawizny). W prěnim rjedźe za nje mjenujcy je znaty čěski nakładnik-spisowaćel, sam ateist Martin Vopěnka (rodź. 1936), tute literarne dźěło stworił. Z nim chce młodostnym wuwědomić korjenje europskeje ciwilizacije. K tomu přinošuja na swoje wašnje tež ilustracije rysowarja Jiříja Votruby. „Dokelž smy mjenje bóle njewěriwy narod, dyrbimy sej přiwšěm toho wědomi być, zo smy w křesćanskej ciwilizaciji žiwi a zo nas wona njesměrnje wobwliwuje. Tute korjenje su dźens wosebje wažne, hdyž mamy wotwobarać ekstremistiske nahlady na migraciju, Vopěnka rjekny, dodawajo, „wudawamy so za Europjanow, docyła njewědźo, što to woznamjenja.“ Ze swojimi „Bibliskimi podawiznami“ spisowaćel zdobom přitomnosći špihel staja. Čitar měł začuć, zo wone jeho nastupaja a zo wotmołwjeja na prašenja, kotrež wón ma. „Njeje to žana cyle wólna wuměłska twórba. Dźe wo to, dźěsću bibliske podawizny přibližić tak, zo by zrozumiło, što wobrazy kaž Wuhnaće z raja abo Archa Noacha wo­znamjenjeja.

Ćišć na Babiša přiběra

Dienstag, 20. März 2018 geschrieben von:
Praha (ČŽ/K/SN). W Čěskej chce nowozałožena iniciatiwa z mjenom Milion chvilek po demokracii ministerskeho prezidenta w demisiji Andreja Babiša (ANO) z milionom podpismow k wotstupej nuzować. Hač do kónca junija chcedźa telko podpismow nazběrać. Dotal maja wjace hač 160 000. Załožerjo iniciatiwy njedwěluja na wuslědku wólbow, po kotrychž hibanju ANO zastojnstwo premiera při­steji. „To respektujemy. Njeje pak žaneje přičiny, zo by to dyrbjał być čłowjek ze zašłosću agenta čěskeje stasi, wot justicy tohodla přesćěhany. To je njeakceptabelne a wusměšowanje wšěch woporow komunistiskeho režima.“ Nimo skutkowanja za stasi je dalša přičina prócowanja za wotstup Babiša ta, zo njekryja so jeho přilubjenja z woprawdźitosću, rjekny sobuorganizatorka iniciatiwy Barbora Doleželová. Loni bě wón slubił, zo budźe demokratiju podpěrać a rozwiwać, lěto pozdźišo wo prodemokratiskim premieru ničo pytnyć njeje. Peticiju su mjez druhimi podpisali njewuspěšny kandidat na prezidentstwo Marek Hilšer, znaty režiser Jan Svěrak, spěwar Richard Müller a dźiwadźelnik Vojtěch Dyk.

Premier nowy, koalicija stara

Freitag, 16. März 2018 geschrieben von:

Bratislava (SŽ/K). Słowakska ma noweho ministerskeho prezidenta. Hłowa stata Andrej Kiska powoła do zastojnstwa naměstneho předsydu knježaceje strony Smer-Socialna demokratija Petera Pellegrinija. Premier Robert Fico je wčera popołdnju prezidentej přednjesł swój rozsud, zo je zwólniwy wotstupić.

Móžnosć rozrisanja dotal najćešeje politiskeje krizy Słowakskeje po jeje zesamostatnjenju 1993, wuskutkowaneje wot zamordowanja přepytowaceho nowinarja Jana Kuciaka a jeho slubjeneje Martiny Kušníroveje, bě so srjedu wujewiła. To Robert Fico njenadźicy wozjewi wotstupić, pod wuměnjenjom, zo Smer-SD dale premiera staja. Po wuradźowanju z předsydami stronow koalicije prezident to schwali. Wšěm drje je wulce na tym zaležało, wobeńć dočasne wólby. „Te bychu destabizaciju wunjesli, přetož knježerstwo dyrbjało so z pjeć, šěsć stron wutworić.“ To je Fica k demisiji pohnuło, wón hłowje stata rjekny.

Proša wo „wěcownu debatu“

Freitag, 16. März 2018 geschrieben von:

Pólske knježerstwo zakituje napřećo EU dwělomnu justicnu reformu

Waršawa. Zwada mjez pólskim knježerstwom a komisiju Europskeje unije pólskeje justicneje reformy dla nadal traje. Při tym dźe wo zasadnje rozdźělnej po­ziciji: Brüssel ma reformu za škódnu a žada sej korektury. Pólskemu knježerstwu pak je wona přewšo trěbna. Zo by runje tole potwjerdźił, je so ministerski prezident Mateusz Morawiecki minjeny tydźeń do Brüssela podał. Tam zetka so z prezidentom komisije EU Jeanom-Claudeom Junckerom a za Pólsku zamołwitym komisarom Fransom Timmermansom. Woběmaj přepoda Morawiecki zjawny dokument: 94stronsku rozprawu, z kotrejž Waršawa trěbnosć justicneje ­reformy hišće raz potwjerdźa. Samsny spis su mjeztym wšitcy zapósłancy ­Europskeho parlamenta a wšitke čłonske staty EU dóstali.

Prěrězna mzda chětro rosće

Freitag, 16. März 2018 geschrieben von:

Praha (ČŽ/K/SN). W Čěskej wučinješe přerězna mzda kónc minjeneho lěta 31 646 krónow (ca. 1 245 €), z čimž je 2 337 krónow wyša była hač kónc 2016. To wozjewja Čěski statistiski zarjad (ČSÚ) a přispomnja, zo w kraju přerězna mzda hišće ni­hdy njeje tak wysoka była. Scyła prěni raz bywa, zo překroča wona 30 000 krónow, sobudźěłaćerka Komercneja banki Jana Steckerová dodawa. Mjez jednotliwymi regionami maja w Praze dale najwyšu přerěznu mzdu, mjenujcy 39 173 krónow (ca. 1 550 €). W někotrych wobwodach wšak wona njepřesahuje 28 000 krónow (ca. 1 100 €). Powšitkownje pak je tak, zo dwě třećinje dźěławych přerěznu mzdu njedocpěwatej.

W susodnym kraju přerězna mzda wot lěta 2014 nadpřerěznje rosće. Jedna přičina spomóžneho wuwića je wobstejnosć, zo hospodarstwo kraja spochi nadměrnje přibywa (loni přez pjeć procentow). Tamnu přičinu wuskutkuje ču­jomny njedostatk fachowych mocow w mnohich branšach. Dokelž drje situacija dale tajka wostanje, wěšća eksperća, zo přerězna mzda tež lětsa nahladnje ­přiwozmje.

Fico přewostaja zastojnstwo

Donnerstag, 15. März 2018 geschrieben von:
Bratislava (dpa/SN). Słowakski ministerski prezident Robert Fico je swoje zastojnstwo k dispoziciji stajił. Přiwšěm chcył to jenož pod wěstymi wuměnjenjemi činić, wón wčera wječor připowědźi. Tak sej žada, zo dyrbi jeho socialdemokratiska strona Smer prawo měć, noweho premiera namjetować. Nimo toho ma knježerstwowa koalicija třoch stron dale wobstać. Fico reagowaše tak na přiběracy politiski ćišć po přeco hišće nje­wujasnjenym morjenju wotkrywanskeho žurnalista Jana Kuciaka a jeho slubjeneje Martiny Kušníroveje. Minjeny pjatk běchu dźesaćitysacy w Bratislavje a druhich městach přećiwo knježerstwu protestowali. Přichodnu póndźelu chcychu w słowakskim parlamenće na žadanje opozicije wotum njedowěry přewjesć.

Słowjenski premier wotstupi

Donnerstag, 15. März 2018 geschrieben von:
Ljubljana (dpa/SN). Słowjenski ministerski prezident Miro Cerar je njewočakowano připowědźił, zo wotstupi. Hišće dźensa chcyše wón statnemu prezidentej Borutej Pahorej demisiju zapodać, kaž 54lětny politikar wčera wječor rjekny. Pozadk je rozsud Wyšeho sudnistwa kraja, kotrež je wuslědk ludoweho wothłosowanja wo něhdźe miliardu eurow drohim železniskim projekće zběhnyło, dokelž bě knježerstwo po měnjenju sudnikow referendum wobwliwowało. Zaměr železniskeho projekta bě, jenički hospodarski přistaw w Koperu lěpje z krajom zwjazać a tak hospodarstwo spěchować. W juniju wola w Słowjenskej, kiž je wot lěta 2004 čłon EU, nowy parlament.

Gorbačowčestny měšćan

Dienstag, 13. März 2018 geschrieben von:
Košice (SŽ/K/SN). Posledni prezident ZSSR Michail Gorbačow je wot spočatka měrca oficialnje čestny měšćan wuchodosłowakskeje metropole Košic. Dokelž njemóžeše počesćeny strowotnych přičin dla dekret na městnje přijimać, přepoda jón jemu wulkopósłanc Peter Priputen na 83. narodninach w Moskowskim słowakskim wulkopósłanstwje. Čestne měšćanstwo dósta Gorbačow za swoje ideje wo swobodźe a demokratiji, kotrež su zeskutkownjene dowjedli k politiskim a towaršnostnym změnam, kaž tež za swoje poselstwo měra. Košice maja w swójbje Gorbačowa wosebite městno. Jeho nan běše oficěr w tej sowjetskej armeji, kotraž je město 1945 wuswobodźiła.

Serbska debata

Neuheiten LND