All you need is?
25. lětnje dźiwadło na Budyskim hrodźe zahajene
Dyrdomdeje Sherlocka Holmesa a dr. Watsona słušeja ke klasikarjam kriminalkow. Wšako su je hižo na najwšelakoriše wašnja adaptowali – jako hrajne filmy, telewizijne serije, słuchohry a za jewišćo. Tójšto z nich bě drje Lutzej Hillmannej runje tak z inspiraciju za lětuši spektakl pod hołym njebjom na Budyskim hrodźe kaž literarne předłohi Arthura Conana Doylea. Intendantej Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła je so poradźiło, najbóle wusahowace kajkosće mišterskeho detektiwa a jeho přećela kaž tež dalšich figurow takrjec destilować, štož jemu zmóžni, jednanje 25. Budyskeho lětnjeho dźiwadła w 1960tych lětach zapołožić a swojorazny kosmos Doylea přiwšěm njewopušćić.
„Jednota“ ma ludźimjez sobu zwjazować
Wuznaće k žiwjenju a kulturje Serbow w regionje
Wobdźělnicy Wojerowskeje Zjawneje młodźinskeje dźěłarnje su so w minjenych měsacach z wulkej motiwaciju twarej wosebiteje łódźe wěnowali. Mnohim młodostnym bě to zdobom pućowanje k sebi samomu.
Steji-li wulka, impozantnje skutkowaca a přewšo rjana łódź na jednym z parkowanišćow we Wojerecach, da wona tójšto wćipnych přiwabja. Šěsć metrow wysoka, wjac hač pjeć metrow dołha a nimale metraj šěroku łódź z cyłkownej wahu něhdźe 500 kilogramow wšak tak spěšnje njepřewidźiš.
Na bohate stawizny Minakałskeho hrodu njezabyć
Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch.
Alfons Handrik wotkrywa nam swět,
na kotryž smy w minjenych lětach
nimale pozabyli.
Pohladnica z Minakałskim hrodom pochadźa z lěta 1958. Nakładnistwo Bild und Heimat w vogtlandskim Reichenbachu je składnostnje pjećlětneho wobstaća Centralneje serbskeje rěčneje šule Minakał zajimawu pohladnicu wudało. Z hrodowym parkom, pódlanskim hospodarskim twarjenjom a z jónkrótnej parlu mjez zemjanskimi sydłami našeje kónčiny, z Minakałskim hrodom, je němsce a serbsce na to skedźbnjene, zo steji tam kubłanišćo, hdźež dorosćenych w rěčnych kursach hornjoserbšćinu wuwučuja.
Małowjelkowske sotrownje skića wjele potenciala
Spěchowanskemu towarstwu sławneho kompleksa twarjenjow hišće tójšto dźěła do rukow hlada
Wuznam Małowjelkowskich sotrownjow saha daloko za mjezy města Budyšina a wokrjesa Budyšin. Zrědka hdy je tajki pomnikoškitny objekt takle njesfalšowany zachowany kaž tón, kiž zhladowaše loni na 250. róčnicu swojeho wobstaća. Wězo móhli to wulce swjećić, haj, njeby-li koronapandemija ze swojimi wobmjezowanjemi wšemu zadźěwała.
Spěchowanske towarstwo za Małowjelkowske sotrownje, kotrež bu w nowembrje 2019 załožene, njeje pak w tym času ruce do klina złožiło. Loni wot nalěća hač do oktobra su jeho čłonojo w swójskej režiji a z pomocu rjemjeslnikow w tamnišej bywšej wuhlowej pincy nuznikowu připrawu zatwarili. Nimale 600 hodźin su čłonojo towarstwa za to čestnohamtsce dźěłali. Jako přichodne planuja nětko přistup k nuznikam za zbrašenych wotpowědnje wuhotować. Za zwoprawdźenje swojeho předewzaća prócuja so wo 35 000 eurow ze sakskeho spěchowanskeho programa „Bjezbarjernje twarić – Najlubše městna za wšěch“.
Podpěra ze wšěch stron
W Narodnym muzeju maja tež serbske drohoćinki – Na serbskich ...
W serialu „Na serbskich slědach po Praze“ wjedźe bywši Pražan Marek Krawc čitarjow na městnosće w čěskej stolicy, kotrež maja tež za nas Serbow wulki wuznam. Dźensa: Narodny muzej
Kóždy wopytowar čěskeje stolicy znaje impozantne twarjenje na čole jednoho z najwažnišich naměstow města – Narodny muzej na Wjacławskim naměsće, najwuznamniša to institucija swojeho razu w susodnym kraju. Hižo dlěje hač 200 lět zaběraja so tam z wjacorymi wědomostnymi zběraćelskimi wobłukami – najwažnišej stej přirodowěda a historija. Swoje eksponaty njewustaja institucija jenož w swojim historiskim twarjenju, ale tež druhdźe w Praze. A po cyłej Čěskej maja zajimowani składnosć, sej je wobhladać.
Pućować a domiznu zeznać
Swět kóčkow
N ětko maja kóčki młodźata. Sće je hižo namakali? Je-li micka wonka, njeje druhdy scyła lochko mjawčenje słyšeć. To móžu wam rjec. Što pak, hdyž je kóčka w domskim žiwa a ma so do bróžnje přesydlić? Wo tym chcu wam powědać. Minka sedźi tam, hdźež přeco syda – na čerwjenym poćehnjenju zawka. Tołsty pěnojty gumij (Schaumgummi) pod nim skići Mince mjechke sydło. Z regala, na kotrymž sedźi, móže so daloko po pincy rozhladować, hdyž něchtó swěcu zapinje. Hewak je Minka často wonka na zahrodźe. Wšako móže, hdyž chce, přez koče durje won a nutř. Rady zawinje wona do bróžnje, hdźež kokoše, kozy a kački wopyta. Karola je Minku wobkedźbowała. Tydźeń wob tydźeń bě wona dale a tołša, wosebje po bokomaj. Hdy pak nětko młodźata porodźi. Dźewjeć tydźenjow je Karola čakała. Nětko chwata rano do pincy, zo by Minku picowała. Ale pódla njeje leža štyri młodźata. Prěni tydźeń małe kóčki nimale jeno spja, w druhim póčnu do swěta hladać. Karola je majka a měrnje z nimi rěči.
Překwapjenka, překwapjenka!
Čitanje so wudaniło
Što wšitko sće wy za čas korony činili? Zawěsće sće často ze šmóratkom w ruce, při tableće abo před telewizorom sedźeli. Nó, tón čas je nětko nadźijomnje nimo! Derje, zo sće tež za šulu wuknyli. A někotři su samo pilnje čitali, zo su so wučerjo a sobušulerjo jenož tak dźiwali. Najlěpši wobdźělichu so minjenu sobotu na čitanskim wubědźowanju w Budyskim Serbskim muzeju. Tam su žurlu ekstra wurjedźili, a to jeničce za najlěpšich čitarjow 3. lětnika a jich staršich.
Kóždy šuler je najprjedy ze swojeje najlubšeje knihi čitał, wězo serbskeje a wězo aktualnje najlubšeje. Na tych, kotřiž wšudźe serbsce rěča – doma, pola wowki a dźěda, wonka z přećelemi –, pak čakaše wosebje ćežki nadawk. Woni dyrbjachu tekst čitać, kotryž do toho hišće njeznajachu. To bě chětro napinace.
Na kóncu pak bě jasne: Najlěpšej čitarjej lěta 2021 staj z Chróšćanskeje šule Józef Měrćink a ze Slepjanskeje Mirek Malink.
Milenka Rječcyna
Rjane překwapjenki dožiwili
Hižo rano zahe běchu dźěći napjate. Wšako běše dźeń dźěsća. A to stej so skupinje „Pumpot“ a „Lutki“ Njebjelčanskeje pěstowarnje na pućowanje podałoj.
Směr pokazowachu nam barbojte kruhi, kotrež na kromje pólneho pućika nadeńdźechmy. Wězo móžachmy tež wšitke barby pomjenować.
Pěskowy młyn bě naš cil. Knjeni Bjedrichowa nas tam powita. Wona je nam swoje pčołki pokazała a wo dźěle z insektami rozprawjała. Přez škleńcu móžachmy pčołki wobkedźbować, a cyle zmužite dźěći woblečechu sej škitny woblek. Potom dźěchu z knjeni Bjedrichowej hač ke kołćej. Samo na našich rukach su pčołki wotpočnyli. Hej, to bě dožiwjenje! A jako hišće „wulka pčołka“ z korbikom ze słódnym lodom přileća, sydnychu so dźěći na trawu a dachu sej jón słodźeć. Wutrobny dźak swójbje Bjedrichec za hospodliwosć.
Po telko rjanych dožiwjenjach nóžkowachmy zaso wróćo do pěstowarnje, hdźež je so tomu abo tamnemu dźěsću při připołdnišim sparje zawěsće wo małych a wulkich pčołkach dźało.
Andrea Hejdušcyna
