Domowina swójbje pomha
„Serbšćinu wuwučować je mi wěc wutroby“
Felicitas Kralowa je serbske kubłanje rozsudnje sobu wuwiwała a je horda na młodu generaciju naslědnikow
Felicitas Kralowa je wědomostnje a koncepcionelnje w nadawku Serbow skutkowała. Nětko poda so Róžeńčanka na wuměnk. Milenka Rječcyna je so ze šulskej nawodnicu, zastupowacej nawodnicu Budyskeho Serbskeho gymnazija a serbskej wučerku za wyši schodźenk, za studentow serbšćiny a wučerstwa kaž tež dorosćenych rozmołwjała.
Wuwiće na polu kubłanja so spěšnje měnja. Što sće wobkedźbowali za čas powołanskeho skutkowanja?
F. Kralowa: Hdyž běch jako wučerka započinała, smy rěčeli wo městnje archaizmow w serbskej wučbje, smy dźěłali na nowych wučbnych planach, so zaběrali z najwšelakorišimi modernymi metodami. Tak wjele kaž je so w minjenych lětach změniło, sej tehdy njejsmy móhli předstajić. Dźensa wuwučujemy w digitalnych rjadowniskich rumnosćach. Tam ma serbšćina swoje krute městno. Wučerjo dyrbjachu so sami spěšnje dalekubłać. Runje hakle smy dóstali „sotru“ a hižo je tu KI. To su wužadanja, runje za mjeńšinowu rěč a jeje sposrědkowanje.
„Dwě třećinje kwalitnym medijam dowěritej“
Žurnalist a redaktor na wuměnku Peter Frey wěnuje so w prěnjej „Budyskej narěči“ lěta žurnalizmej jako stołp demokratije
Iniciatiwa „Budyšin zhromadnje“ wuhotuje tež lětsa format „Budyske narěče“. Měsačnje wěnuja so wosobiny kultury, wědomosće abo hospodarstwa w cyrkwi swj. Pětra pod hesłom „Kak chcemy w tymle kraju zhromadnje žiwi być?“ aktualnym towaršnostnym zjawam. Lětuši hosćo su mjez druhim sociologa Steffen Mau, fachowča za Rusku Sabine Adler a stawiznar Ilko-Sascha Kowalczuk. Prěni rěčnik je zajutřišim, pjatk, bywši šefredaktor sćelaka ZDF dr. Peter Frey. W předpolu je na prašenja iniciatiwy wotmołwił.
Knježe Frey, žurnalizm je pod ćišćom. ARD a ZDF mjenujetej so „Staatsfunk“, hesło „Lügenpresse“ skanděruje so na demonstracijach, fake news nješěrja jenož Donald Trump. Hdy su medije wěryhódnosć zhubili?
70 lět sorabistika
Powołanske wiki w nowych rumnosćach
Budyšin (SN/MiR). Wukubłanske a studijne wiki „ZukunftsNavi“ njepokazuja so jenož w nowym wuhotowanju, kiž je nětko słodej młodeje generacije bóle přiměrjeny, ale prezentuja so lětsa prěni króć w rumnosćach Budyskeho powołanskeho šulskeho centruma (BSZ) na Schillerowych zelenišćach. W dźesatym lěće swojeho skutkowanja wabja z hesłom „Tule so twój puć zahaji“. Dotalne zarjadnišćo, dualna wysoka šula Sakska (DHSN) ze swojimi rumnostnymi móžnosćemi, hižo stupacym zajimam wustajerjow a wopytowarjow njewotpowěduje. Za nawodaj dotalneho a noweho wustajenišća, prof. dr. Katharina Bühn a Uwe Richter, njeje přećah na BSZ žadyn problem, skerje šansa. Prěnjotnje wšak chcedźa so zastupjerjo předewzaćow ze zajimcami rozmołwjeć a swoju firmu předstajić. Tomu je w sportowni a nowotwarje BSZ dosć městna.
Wjace šulerjow na gymnaziju
Gymnazije w Choćebuzu maja wot přichodneho šulskeho lěta wjace šulerkow a šulerjow přiwzać. Předewšěm za Delnjoserbski gymnazij Choćebuz (DSG) je wotpowědne postajenje wulke wužadanje.
Choćebuz (HA/SN). Rozsud bě Choćebuska zhromadźizna měšćanskich zapósłancow na swojim poslednim posedźenju wutworiła. Pozadk je, zo chce přeco wjace holcow a hólcow na Choćebuskich gymnazijach wuknyć. To woznamjenja za kubłanišća wulke problemy a starosće. Tak njeje na dohromady štyrjoch šulach tohole typa prosće dosć městnow. Tuž su so zamołwići w radnicy rozsudźili, zo přechodnje přidatne rjadownje wutworja. Za to trjebaja tež přidatne rumnosće a wučerjow.
Kubłanišćo so prezentowało
Akciju k ptačemu kwasej zahajili
Syjk (JoS/SN). Zyma je mokra a za ptački njepřećelna. W tymle počasu pak hotuja so wšudźe dźěći w pěstowarnjach na ptači kwas. Hižo wot nowembra dźěći doma abo pola dźěda a wowki ptački picuja. Nětko je so krajny rada wokrjesa Sprjewja-Nysa Harald Altekrüger (CDU) za to zasadźił, zo bychu tež w pěstowarnjach picu za ptački měli. Minjeny pjatk su akciju w Syjku (Graustein) zahajili. Městnosć su z wosebiteje přičiny wolili. Kubłanišćo angažuje so dlěje hač tři lěta w serbskim rěčnym projekće wokrjesa Sprjewja-Nysa. Přichwatała bě nimo krajneho rady tež Romy Ruff, zamołwita za serbske naležnosće wokrjesa. Tež motiwatorka za serbsku rěč w Delnjej Łužicy Iben Lottra bě přitomna a měješe za wšitke 24 dźěći pěstowarnje wosebite dožiwjenje a překwapjenku spřihotowanu.
Nawodnica pěstowarnje Mandy Noack hosći w kruhu dźěći witaše. K tutej přiležnosći běchu w kubłanišću ekstra nowolětki napjekli. „Wusměrjamy so po serbskim a tuž nałožki tež zapřijamy a pěstujemy“, wona wuswětli.
Lěs jako inspiracija za nowu zahrodu
Chrósćicy (SN/MG). Što je poprawom lěsna zahroda a čehodla chcedźa ju w pěstowarni Chróšćan kołć zarjadować? Tute prašenje přiwabi wčera nawječor horstku zajimowanych do rumnosćow kubłanišća. Nimo staršich a zastupjerjow Serbskeho šulskeho towarstwa (SŠT), kotrež je nošer pěstowarnje, běchu tež dalši zajimowani přišli, mjez nimi zastupjerjo druhich kubłanišćow.
Lěsna zahroda je projekt towarstwa „Lebens(T)räume“ z Neugersdorfa. Tam maja hižo wot lěta 2019 tajku zahrodu. Ideju za dalše rozšěrjenje projekta měješe před něšto časom Claudia Pohl, kotraž bě formu lěsnych zahrodow w Londonje zeznała. Loni w lěću dósta wona zhromadnje z koleginu Janine Zippert přizwolenje za spěchowanske srědki za projekt. Tute jimaj dowola lěsne zahrody na profesionelnišim niwowje natwarić. Konkretnje rěka to, zo zarjaduja hač do lěća 2027 po cyłej Sakskej pjeć tajkich zahrodow na najwšelakorišich městnach. Hdźe to cyle dokładnje budźe, to hišće jasne njeje. Zo pak w Chrósćicach tajka zahroda nastanje je wěste.
Šulerjo sej zhromadny produkt nadźěłali
Budyšin (SN/BŠe). Cyle wosebite dožiwjenje měješe wčera a dźensa 19 šulerjow 4. lětnika Pančičanskeje zakładnje šule. W Budyskim studiju mdr woni spěwaj nahrawachu. „Spěchujemy dorost a dźěćace produkcije“, rozłoži Handrij Špitank z hudźbneje redakcije Serbskeho rozhłosa. Iniciator noweho projekta je hudźbnik Měrćin Weclich. Wón wobroći so zaměrnje na Pančičansku zakładnu šulu pytajo za nowymi talentami. Wuzwolił je dwaj spěwaj ze cyklusa „Mjezwočo“ spisowaćelki Lubiny Hajduk-Veljkovićoweje. Cyłkownje wobjima cyklus sydom spěwow na temu mjezwočo.
