Kretschmer: Wulka šansa

srjeda, 30. januara 2019 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski krajny sejm je so na swojim dźensnišim posedźenju ze strukturnej změnu w brunicowych kónčinach swobodneho stata zaběrał. Zakład­ běchu poručenja wuhloweje komisije. Ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) wobhladuje planowane inwesticije wjacorych miliardow eurow jako wulku šansu, strukturnu změnu zmištrować. Wón chcył planowane projekty po wažnosći rjadować.

Potrěbnym šulerjam pomhać

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je dźensa wobzamknyło, z pomocu baföga potrěbnym studentam a šulerjam bóle­ pomhać. Młodźi ludźo maja po tym puću wjace pjenjez dóstać. Pomhać chcedźa tež šulerjam a studentam, kotrychž starši něšto wjace zasłužeja, hač dźens­niše hranicy baföga poprawom dowoleja. Zwjazkowa ministerka za kubłanje Anja Karliczek (CDU) chcyše w běhu dnja zapósłancow zwjazkoweho sejma wo tym informować.

Maduro chce z opoziciju rěčeć

Prjedy hač planowane něhdźe 2 000 rostlin, mjez nimi syrotki, w Běłowodźanskim zahrodnistwje Martina Krautza ­ nětko hižo kćěje. Miłe wjedro a ćopłe słónčne pruhi su tomu polěkowali, zo njejsu sadźenki hač k jutram čakali. Nětko dyrbja rostliny, kotrež­ hač do dźesać stopnjow zmjerzka znjesu, samo zawodźěć. Foto: Joachim Rjela

Genf (dpa/SN). Po wšěm swěće su miliony dźěći wot wójny, konfliktow, namocy a přirodnych katastrofow potrjechene. Dźěćacy pomocny skutk Zjednoćenych narodow UNICEF chce lětsa 41 milionow dźěći škitać, lěkarsce a ze žiwidłami zastarać. Nimo toho chcedźa jim zmóžnić, tež w krizowych časach do šule chodźić. Za to trjebaja 3,4 miliardy eurow, kaž UNICEF wčera w Genfje zdźěli.

Nimale třećinu pjenjez chce UNICEF za syriske dźěći w kraju a wukraju nałožić. Wulku potrjebu widźa tež w arabskim wójnskim kraju Jemenje a we wot konfliktow střasenym Kongu. „Dźensa ćerpja miliony dźěći pod surowej namocu a nuzu“, pisa eksekutiwna direktorka UNICEF Henrietta Fore. „Dźěći su často trawmatizowane. Hdyž nimaja žane zawěsćene městna za hrajkanje, hdyž njejsu mjez swojimi swójbnymi a nimaja žanu psychologisku podpěru, jich njewidźomne rany ženje njezažija.“

Rozrisanje namakać

srjeda, 30. januara 2019 spisane wot:
Wěm, kelko prócy, čuwow a wutrajnosće trjebaš, chceš-li kulturny cyłk k wuspěchej wjesć. Wěm, zo institucije kaž SLA, zarjady kaž Załožba za serbski lud, ale tež župy lajskim ćělesam po swojich móžnosćach pomhaja. Druhdy pak to njedosaha. Jedne z najwažnišich wuměnjenjow je, zo ma kóždy cyłk swoju probowu rumnosć, w kotrejž móže prawidłownje a po potrjebje zwučować. Njeje-li tomu tak, měło so jara spěšnje rozrisanje namakać a kulturnej skupinje pomhać. Dyrbiš z tym ličić, zo cyłk hdys a hdys dlěje zwučuje, proby přerjaduje a přidatne terminy zarjaduje. Za kóždeho nawodu hižo wulki problem je ludźi hromadźić. Maš-li k tomu hišće starosće z probowej rumnosću, móže ći spěšnje lóšt zańć. Po mojim měnjenju tuž přechodne­ rozrisanja a wšelke alternatiwy ničo njepomhaja. Kóžda skupina trjeba swójski domicil, hdźež so derje a doma čuje. Njeda so tajki jenož falowacych pjenjez dla namakać?   Měrćin Weclich

Budyšin (CS/SN). Tež lětsa wuhotuje Budyske staroměšćanske towarstwo zaso rjad přednoškow wo stawizniskich zajimawostkach Łužicy. Prěnje zarjadowanje přiwabi wčera telko zajimcow, zo bě sydarnja měšćanskeje biblioteki połnje wobsadźena.

Chemikarka a hobbyjowa historikarka dr. Gabriele Lang poda so z připosłucharjemi na něhdźe 700 kilometrow wopřijacu a samo teritorij za Nysu wobkedźbowacu jězbu podłu hranicy Łužicy. Najwuchodniša mjeza je rěčka Kwisa (Queis). W bohaće ilustrowanym referaće rozłoži dr. Lang tójšto wosebitosćow krajiny wot Połčnicy hač ke Kwisy na zapadźe a wuchodźe kaž tež wot Čorneho Halštrowa na sewjeru hač k čěskej mjezy na juhu.

To a tamne (30.01.19)

srjeda, 30. januara 2019 spisane wot:

„Mobilny włóžny biotop“ su policisća w Dortmundźe zadźerželi. Při wobchadnej kontroli bě zastojnikam awto napadnyło, kotrež měješe wjele mocha na kromje woknow, při durjach a dalšich dźělach karoserije. Tež prědnja škleńca bě torhnjena. Po tym zo bě sej wěcywustojny „mochowy mobil“ bliže wobhladał a tójšto techniskich njedostatkow zwěsćił, policisća awto nablaku sćazachu.

Mjena psow su mjenam dźěći dźeń a podobniše. To je register domjaceho skotu Tasso zwěsćił, pytajo za najwoblubowanišim psyčim mjenom 2018. Najwoblubowaniše běchu loni mjena kaž Lilly, Luna a Lucy. Tež Bruna a Maxa na lisćinje dźesać wodźacych mjenow namakaš. Pozadk toho drje je tón, zo maja ludźo domjace zwěrjata mjeztym za runohódnych čłonow swójby a zo mjena tomu wotpowědnje wuzwoleja.

Sejm zasadnje njewotpokazany

wutora, 29. januara 2019 spisane wot:

Kukow (SN/JaW). Wjetšina Serbow Serbski sejm w formje, kaž bu wutworjeny, jako swoje zastupnistwo njeakceptuje. To je wuslědk akcije skupiny Kukowske prašaki.

Kaž z kónčneho wozjewjenja cyłka, kotrež redakciji předleži, wuchadźa, je so dohromady 1 314 ludźi na akciji wobdźěliło. Z nich je na prašenje „Chcu ja TUTÓN Serbski sejm?“ 1 248 – něhdźe 95 procentow – z ně wotmołwiło. Jeničce 66 ludźi so za sejm wupraji. Zběrała je dwanaćečłonska iniciatiwa podpisma přewažnje na „serbskorěčnych horjanskich a delanskich wsach, wokoło Kulowa, Radworja a Slepoho kaž tež w Budyšinje. W Delnjej Łužicy nazběrachu 102 hłosaj. Z nich bě jenički za „haj“, kaž skupina wčera zdźěli. Zběrali su podpisma wot srjedź oktobra hač do kónca minjeneho lěta.

Pojědu po Łužicy

wutora, 29. januara 2019 spisane wot:

Běła Woda (AK/SN). Armeja USA pře­po­łoži kónc januara, spočatk februara wulke jednotki z belgiskeho Antwerpena do Pól­skeje a budźe tež we Łužicy po puću. „To njeje swójska akcija Američanow, ale wuslědk wobzamknjenja wjerškowych zetkanjow NATO w lětach 2014, 2016 a 2018“, podšmórny Timothy Eydelnant, generalny konsul USA za Saksku, Sak­sko-Anhaltsku a Durinsku, wčera w Běłej Wodźe w přitomnosći wyšeho měšćanosty Torstena Pötzscha (Klartext).

Jednotki pojědu we wobłuku opera­cije „Atlantic Resolve“ wot Forta Rileyja w Kansasu, USA, do Pólskeje. „Zaměr lěta 2014 zahajeneje operacije, je zawěsćić zasadźensku hotowosć wójskow NATO we wuchodnej Europje. W Europje matej so měr a stabilita trajnje zawěsćić“, generalny konsul podšmórny. Kraje Baltikuma a Pólska čuja so wot Ruskeje wohrožene.

Kritizuja koncepty za wuchod

wutora, 29. januara 2019 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Iniciatiwa CDU a SPD na dobro wuchodoněmskich zwjazkowych krajow zbudźa kritiku mjez hospodarskimi wědomostnikami. „Wot CDU a SPD namjetowane naprawy njejsu kmane, wuchodnu Němsku zapadej hospodarsce zbližić“, rjekny wotrjadnik Instituta za hospodarske slědźenje w Halle Oliver Holtemüller nowinarjam. Namjety dweju stronow spytaja symptomy lěkować, bjeztoho zo so korjenjam problemow wě­nuja. We wočomaj Holtemüllera je iniciatiwa­ CDU a SPD „ryzy wólbny bój“.

Korupcija w Němskej přiběra

Berlin (dpa/SN). W hospodarstwje a institucijach Němskeje korupcija a wobtykanje přiběratej. Wodźace wosobiny mjezynarodneho hospodarstwa zastopnjuja Němsku w tak mjenowanym korupciskim indeksu organizacije Transparency International špatnišo hač do toho. We wobłuku naprašowanja organizacija rozměr korupcije přepytuje. Němska steji najebać pohubjeńšenje přeco hišće na 11. městnje mjez cyłkownje 180. Najlěpje je w Danskej, najšpatnišo, kaž hižo loni, w Somaliji.

Huawei wobskorženy

Tójšto zajimcow přiwabja tele dny ruska wójnska 3D-panoramowa wustajeńca w Kirowsku wuchodnje Pětrohroda. Tam su minjeny kónc tydźenja 75. róčnicu doskónčneho přewinjenja blokady za čas Druheje swětoweje wójny 27. januara 1944 wopominali. Blokada­ přez němske a finske jednotki traješe 900 dnjow a žadaše sej wjace hač milion woporow. W Kirowšćanskej wustajeńcy wopytowar krawne boje mjez němskimi a sowjetskimi wojakami takrjec na městnje sobu dožiwja. Foto: dpa/Dmitrij Lowjetskij

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND