Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) móže njespokojnosć a roznjemdrjenosć mnohich ludźi na wuchodźe Němskeje rozumić. „Njedźiwam so tomu, zo je na wuchodźe tójšto frustracije“, rjekny kanclerka tydźenikej Die Zeit, kotryž je dźensa wušoł. Hladajo na nazymu planowane wólby třoch krajnych sejmow we wuchodnej Němskej – to wočakuja wuspěchi prawicarskopopulistiskeje AfD – rěči Merkel wo wulkim politiskim wužadanju. Wona pak so wuprajenju spjećuje, zo je Němska tak pačena kaž hišće nihdy. Skerje chcyła rjec, „zo njebě kraj nihdy tak wujednany, kaž poprawom myslene“.
Na wuchodźe Němskeje je hišće tójšto strukturnych problemow, zwjazkowa kanclerka měni. „Nadźija, zo so wurunanje spěšnje poradźi, je so w někotrych wobłukach rozbiła.“ Namrěwstwa a dawkowe dochody su snadniše, ludźo njemóža sej zamóženje natwarić. „Tohodla so ludźo prašeja: Kak dołho ma to hišće trać?“ Politikarjo maja tuž wusahowacy nadawk, runohódne žiwjenske wuměnjenja wutworić.
Caracas (dpa/SN). Prezident parlamenta Venezuele Juan Guaidó je socialistiskemu prezidentej Nicolásej Madurej legitimaciju wotrjekł a so sam za přechodneho prezidenta južnoameriskeho kraja deklarował. Jenož mjeńšiny pozdźišo připózna prezident USA Donald Trump 35lětneho nawodu opozicije Guaida jako noweho venezuelskeho prezidenta, hdźež so z korupciju a chudobu bědźa a kotraž ma po wšěm swěće najwjetše rezerwy zemskeho wolija. Zdobom Trump Madura namołwješe, zastojnstwo prezidenta nawodźe opozicije měrniwje přewostajić. Hewak hroža jemu konsekwency.
Prezident Maduro na to wšitke diplomatiske poćahi k USA přetorhny a přikaza diplomatiskemu personalej, kraj wopušćić. Wón USA wumjetuje, zo chcyli marionetowe knježerstwo w kraju zasadźić. Wonkowny minister USA Mike Pompeo je mjeztym připowědźił, zo sobudźěłaćerjow wulkopósłanstwa domoj njezwoła. Wotpowědne wukazy Madura měli so ignorować. Wójsko pak je přilubiło, zo wostanje poboku Madura.
Flensburg (SN). Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) chce z pomocu załožby pjenjezy za Dom mjeńšin w Flensburgu znosyć. Załožerskej čłonaj matej mjez druhim Zwjazk němskich Sewjeroschleswigčanow BDN a Južnoschleswigske towarstwo SSF być.
Kaž z dokumenta FUEN wuchadźa, ma towarstwo danskeje mjeńšiny w Južnej Schleswigskej SSF załožerski čłon załožby być, z kotrejež pomocu ma Dom mjeńšin w Flensburgu nastać, rozprawja nowina němski dźenik w Danskej Der Nordschleswiger. Hłowny wuběrk SSF chcyše hišće doskónčnje rozsudźić, hač so na projekće wobdźěli, rozprawja Der Nordschleswiger, kotryž je runja Serbskim Nowinam čłon Zjednoćenstwa europskich dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach MIDAS.
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za wobchad Andreas Scheuer (CSU) wita iniciatiwu wjace hač sto fachowych lěkarjow za płuca nastupajo wukazane hranicy poćežowanja z dusykowym oksidom. „Trjebamy cyłotne zhladowanje“, rjekny wón dźensa w rańšim magacinje ARD. „Hdyž so wjace hač sto wědomostnikow zwjaza, je to hižo raz signal. Dotalnu debatu mjenuje Scheuer „chětro skurilnu“. Skupina specialistow za płuca dwěluje, zo płaćiwe hranicy za drobny proch a dusykowy oksid strowoće wulce polěkuja. Woni njewidźa žane wědomostne wopodstatnjenje, kotrež by płaćiwe hornje hranicy woprawnjało.
Strowotniski fachowc SPD Karl Lauterbach ma postupowanje lěkarjow za „njezamołwite. Wukazane hranicy zanjerodźenja powětra měli so wobchować.“
Zalubowanemu koleze chce Berlinska policija pomhać a pyta přez internetny portal Instagram za njeznatej žonu, do kotrejež bě so policist zahladał. „Sy jemu posměwk dariła. Nětko wón za tobu pyta“, kolegojo pisaja. Młoda žona bě so zastojnika za pućom prašała a so z posměwkom podźakowała. „Tak sy jeho dospołnje wobkuzłała.“
Pistolu a ručne granaty namakali su twarscy dźěłaćerjo při ponowjenju wjaceswójbneho domu w srjedźosakskim Mittweida. Namakanka ležeše pod špundowanjom. Brónje – pistola „P 38“ a pjeć ručnych granatow typa 39 w formje jeja – słušachu něhdy k wuhotowanju Wehrmachty a drje tam hižo dlěši čas ležachu. Policija je dom a susodne twarjenje ewakuowała a wołaše fachowcow, zo bychu municiju znješkódnili.
Drježdźany/Budyšin (SN/at). Dokelž so serbskorěčne rumy dale pozhubjeja, je trjeba serbske kubłanje ewaluěrować. UNO woznamjeni 2019 tuž jako „lěto indigenych rěčow“, zo by na jich wohrožacy staw pokazała. Na to skedźbni zapósłanc Sakskeho krajneho sejma Hajko Kozel (Lěwica) wčera w nowinskej zdźělence. W Atlasu wohroženych rěčow UNESCO stej delnjo- a hornjoserbšćina w schodźenku 2 jako wohroženej zastopnjowanej. To rěka, zo dźeń a mjenje rěčnikow serbšćinu jako maćeršćinu wuknje, wona hrozy w běhu mało generacijow wotemrěć.
„Posudk pokazuje, zo njebu prawo serbskeho ludu na swójsku rěč dotal kwalitatiwnje dosahajcy zwoprawdźene“, Kozel piše. Nawjazujo na list nawodow serbskich zarjadnišćow, kotrychž starosći woteběraca ličba tych, kotřiž serbšćinu na wysokim niwowje wobknježa a sej naprawy přećiwo pozhubjenju serbskorěčnych rumow pominaja, žada sej zapósłanc „za Saksku po braniborskim mustrje hnydomnu ewaluaciju kwality serbskeho kubłanja“.
Lěwica žada sej za serbski sydlenski rum, kubłanje konsekwentnje reformować, zo by serbšćina wyši status dóstała.
Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy wonkowny minister Heiko Maas (SPD) je so dźensa na tři dny trajacy wopyt do USA podał. We Washingtonje wočakuje jeho wonkowny minister Mike Pompeo. Z nim chce Maas zrěčenje wo zakazu atomarnych raketow srjedźneje distancy rozjimać, kotrež je wohrožene. Nimo toho póńdźe wo wójnu w Syriskej, wo politiku Iranej napřećo a wo wjele diskutowany nowy płunowód mjez Ruskej a Němskej.
Młodostni wočakuja bamža
Panama (dpa/SN). Bamž Franciskus je po puću na swětowy zjězd młodźiny w Panamje. Mašina nawody katolskeje cyrkwje je dźensa dopołdnja z Roma wotlećała. Franciskusa wočakuja wječor w Panamje. Po informacijach Vatikana chce jeho něhdźe 2 000 wěriwych na lětanišću witać. Zetkanje katolskeje młodźiny swěta z wjele zarjadowanjemi traje hač do njedźele. Prěni króć bamž srjedźoameriski kraj wopyta.
Putin a Erdoğan wuradźowałoj
Berlin (dpa/SN). Krótko do najskerje rozsudneho posedźenja tak mjenowaneje wuhloweje komisije su wodźace zwjazki hospodarstwa před poćežowanjom wjacorych miliardow eurow warnowali, dyrbjał-li so kónc zmilinjenja brunicy přespěšnje zwoprawdźić. „Politisce pospěšena redukcija“ zmilinjenja brunicy by hač do lěta 2030 přidatne kóšty znajmjeńša 14 hač do 54 miliardow eurow zawinowała, rěka we wčera wozjewjenym zhromadnym stejišću zwjazkow BDI, DIHK a BDA, złožowacym so na přepytowanje poradźowanskeho předewzaća Aurora Energy Research.
Wočakowane wyše kóšty nastanu w prěnim rjedźe přez wyše płaćizny miliny, štož by předewzaća kaž tež priwatne domjacnosće trjechiło. Zwjazki sej tuž žadaja, přiběrace płaćizny miliny z pomocu srědkow zwjazkoweho etata we wobjimje dweju miliardow eurow wob lěto wurunać. Bjez tajkeje kompensacije by Němska „politisce ćěrjenych“ přiběracych płaćiznow miliny dla jako hospodarske stejnišćo „najwjetše škody“ poćerpjeła, zdźěli prezident industrijneho zwjazka BDI Dieter Kempf.