Claudia Heinrich a Torsten Langner z krizoweho teama afriska swinjaca mrětwa saksko-anhaltskeho wokrjesa Burgenland njedaloko Lipska staj wčera zwučowanje přewjedłoj. Tak wuwjedźeštaj, kak měli w padźe mortweho swinja reagować a postupować. W zwjazkowym kraju njeje tuchwilu hišće žanoho pada afriskeje swinjaceje mrětwy. Porno tomu so chorosć pola zwěrjatow w Sakskej, Braniborskej a Mecklenburgsko-Předpomorskej dale wupřestrěwa. Foto: dpa/Hendrik Schmidt

Zamóženje za klimu

srjeda, 14. septembera 2022 spisane wot:
Berlin (dpa/SN). Němska wotnožka klimoškitneho hibanja Fridays for future žada sej wosebite zamóženje 100 miliardow eurow za škit klimy. Přičiny energijoweje krizy a klimoweje krizy su samsne. „Zakład je naša wotwisnosć wot fosilnych energijow. A runje to ma so zakónčić“, rozłoži aktiwistka Luisa Neubauer wčera w Berlinje. „Jelizo nětko spěšnje transformaciju njezahajimy a so wuhla, wolija a płuna njewzdamy, potom nimamy šansu krizu přewinyć.“ Z noweho financneho hornca maja so po idejach Fridays for future naprawy k pospěšenju energijoweje změny zapłaćić. K tomu liča na přikład ­9-eurow-tiket, wutwar zjawneho bliskowobchada a „saněrowansku ofensiwu“. Tamny dźěl pjenjez měł so jako financna pomoc w zwisku z klimowymi naprawami za južne kraje zaplanować.

Ratarjam přewjele njenabrěmjenić

srjeda, 14. septembera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Do konferency agrarnych ministrow tónle tydźeń je frakcija unije w zwjazkowym sejmje před tym warnowała, ratarjam přewjele poćežowanjow nabrěmjenić. „Jednostronske wobmjezowanja na kóšty ratarjow dyrbja so wobeńć“, rěka w poziciskej papjerje, kotraž powěsćerni dpa předleži.

Ratarjo su w prěnim rjedźe předewzaćeljo, kotřiž maja wubědźowanja kmani być, wšojedne hač produkuja konwencionelne abo ekologiske produkty, wuswětli agrarnopolitiski rěčnik frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje Albert Stegemann. „Politika dyrbi wotewrjena być za inowacije kaž na přikład nowe plahowanske metody. Wona njeměła něšto pawšalnje zakazać, na přikład rostlinoškitne srědki.“ Agrarnu politiku amploweje koalicije mjenowaše Stegemann „žiwjenjacuzu“.

Nimo toho žadaja sej agrarni politikarjo, zo ma so hišće lětsa nazymu „nošny financny namjet“ k přetwarej plahowanja wužitneho skotu předpołožić. Nastupajo wysoke płaćizny energije žada sej unija strategiju k dołhodobnemu zawěsćenju trěbnych wobhospodarjenskich srědkow a zapłaćomnu energiju.

Žony bóle potrjechene

srjeda, 14. septembera 2022 spisane wot:

Kopenhagen/Tel Aviv (dpa/SN). Prawdźepodobnje znajmjeńša 17 milionow ludźi po cyłej Europje ma po analyzy Swěto­weje strowotniskeje organizacije (WHO) long-covid symptomy. Za modelowe přepytowanje je uniwersita we Washingtonje pozitiwne pady w 53 europskich statach wuhódnoćiła. Tole zdźěli wčera europski běrow WHO ze sydłom w Kopenhagenje. W studiji wobkedźbowachu fachowcy wosoby, kotřiž mějachu znajmjeńša tři měsacy symptomy. Z přepytowanja wuchadźa, zo su žony bóle potrjechene hač ­mužojo. Nimo toho riziko po ćežkej ­koronainfekciji jasnje přiběra. Předewšěm přitrjechi to potom, jelizo dyrbjachu schorjeneho w chorowni lěkować. Po modelowym wobličenju ma jedna z třoch potrjechenych žonow a jedyn z pjeć po­trjechenych muži po ćežkim přeběhu ze symptomami z long-covidom wojować.

„Dyrbimy hišće tójšto wo chorosći wuknyć“, wuzběhny direktor WHO w Europje Hans Mudra na zjězdźe strowotniskeje organizacije w Tel Avivje. „Ale daty wujasnjeja, zo trjebamy nuznje wjace analyzow, wjace inwesticijow, wjace podpěry a wjace solidarity z potrjechenymi.“

To a tamne (14.09.22)

srjeda, 14. septembera 2022 spisane wot:

Suweněr z Pólskeje w formje ručneje granaty je k zasadźenju fachowcow za rozbuchliny na lětanišću kupy Usedom zawinował. Kaž policajski rěčnik zawčerawšim wozjewi, je běchu pad dla minjenu sobotu na lětanišću w Heringsdorfje druhe lětadła zapozdźene. Pozdatnu granatu bě personal we wačoku 78lětneje dowolnicy z Luxemburga namakał.

Dwě tonje drjewjanych peletow stej po njezbožu ze štyrjomi nakładnymi awtami w sakskim wokrjesu Vogtland awtodróhu A72 blokowałoj. Nakładne awto bě wčera připołdnju do třoch na pódlanskej čarje stejacych nakładnych awtow zajěło. Jedyn z nich měješe měchi drjewjanych peletow na připowěšaku, kotrež su so njezboža dla roztorhali. Pelety so na dwěmaj čaromaj awtodróhi rozsypachu, čehoždla běštej dospołnje blokowanej. Policija trochuje škodu na něhdźe 140 000 eurow.

Kwota so zaso powyšiła

wutora, 13. septembera 2022 spisane wot:

Wiesbaden (dpa/SN). Płaćizny za energiju a žiwidła zaso stupaja. Tak je so podróšenska kwota w awgusće na 7,9 procentow powyšiła, zwjazkowy statistiski zarjad dźensa na zakładźe nowych wobli­čenjow zdźěli. Ludowi hospodarjo liča w přichodnych měsacach z dwucyfrowymi inflaciskimi ratami. Ekonomojo wuchadźeja z toho, zo płaćizny za přetrjebarjow dale stupaja. Kupcam płuna hroža nimo toho dale wysoke płaćizny wotedawka płuna dla, kotryž zastaraćelam zmóžnja, přidatne kóšty swojim kupcam dale dać.

Bamž w Kazachstanje

Rom (dpa/SN). Bamž Franciskus je so dźensa na třidnjowsku jězbu do Kazachstana podał. W stolicy kraja Nur-Sultan wobdźěli so hłowa katolskeje cyrkwje jutře a zajutřišim na kongresu swětowych nabožinow. Dźensa chcyše so wón ze statnym prezidentom Kasym-Schomartom Tokajewom a diplomatami zetkać.

Nakładnistwa wohrožene

Po wjace hač wosom lětdźesatkach pyši zaso Dawidowa hwězda Zhorjelsku synagogu. Cyłkownje 5,20 metrow wysoki a 1,60 ­šěroki nabožny symbol židowstwa ze šěreho wocla bu wčera z kranom na twarjenje zběhnjeny. „Tole je ‚kónčny kamjeń‘ za ­dołhe saněrowanje synagogi“, sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) wuzběhny. Foto: dpa/Robert Michael

Zaměry chcedźa dale docpěć

wutora, 13. septembera 2022 spisane wot:
Moskwa (dpa/SN). Njehladajo na najmłódše wuwiće na wuchodźe Ukrainy chce Ruska wójnu přećiwo susodnemu krajej dale wjesć. „Wosebita operacija pokročuje“, zdźěli wčera rěčnik Krjemla Dmitri Peskow, doniž njejsu spočatnje stajene zaměry docpěte. Na prašenje, kak je Wladimir Putin na powěsć wo wotćahu swójskich jednotkow z kónčiny Charkiw reagował, rjekny Peskow jeničce, zo so tutón wo wšěch wuwićach informuje. Ruske wójnske zaměry su dospołne zdobyće kónčinow Luhansk a Donjeck. Minjeny kónc tydźenja pak je ruske wójsko jednu ze swojich najćešich poražkow wot nadpada na Ukrainu poćerpjeło. Oficialnje wopodstatni Ruska wotćah ze stra­tegiskim „přerjadowanjom“ swójskich jednotkow.

Wobydlerjo bjeru sej chwile

wutora, 13. septembera 2022 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Ludźo w Sakskej bjeru sej po rozprawje „Sächsische Zeitung“ z wotedaćom deklaracije za ležownostny dawk chwile. Něšto tydźenjow do termina wotedaća kónc oktobra je ně­hdźe šěsćina potrjechenych wobsedźerjow deklaraciju wotedała. Tole rozprawješe nowina wčera a poćahowaše so na informacije financneho ministerstwa. Potajkim předležeše hač do 8. septembra ně­hdźe 280 000 deklaracijow.

Wšitcy wobsedźerjo ležownosćow, bydlenjow a zawodow ratarstwa a lěsnistwa kaž tež zamołwići za zdźědźenje dyrbja hač do 31. oktobra informacije k twarskemu lětu, bydlenskej płoninje a pódowej směrnicy podać. Přičina toho je nowe wobličenje ležownostneho ­dawka.

Lěs wětrnikam njepřewostajić

wutora, 13. septembera 2022 spisane wot:

Drježdźany (dpa/SN). Sakscy Zeleni wotpokazuja wulke přestrjenje lěsa za wětrniki wužiwać. Přirodoškit wostanje runje hladajo na čas klimoweje změny zaměr. Pawšalne wužiwanje lěsa za wětrniki nochcedźa podpěrać, strona wčera zdźěli. To a pjeć dalšich žadanjow je krajna stronska rada Zelenych kónc tydźenja wobzamknyła.

Z tym njepřihłosuja Zeleni regionalnemu wuwićowemu ministerstwu. Jeho šef Thomas Schmidt (CDU) bě hakle minjeny tydźeń wuzběhnył, zo ma lěs wulki potencial. Mjez wosom a dwanaće procentami lěsneje přestrjenje Sakskeje móh­li za wětrniki wužiwać. Tež pohórnistwowa krajina dyrbjała so do rozmyslowanjow zapřijeć.

Sakska dyrbi hač do lěta 2032 dwaj procentaj krajneje přestrjenje za twar wětrnikow přewostajić. K tomu je swobodny stat wot Zwjazka zakonsce zawjazany. Kak měli zaměr docpěć, je politikarjam čorno-zeleno-čerwjeneje knježerstwoweje koalicije hišće njejasne, dokelž je rozdźělnych měnjenjow.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025