W Norwegskej su dźensa wopory teroroweju nadpadow w Oslu a na kupje Utøya před dźesać lětami wopominali. Předwidźane běchu wjacore oficialne zarjadowanja z ministerskej prezidentku Ernu Solberg. Mnozy dojědźechu sej na kupu (hlej wobraz), hdźež bě prawicar Anders Behring Breivik 22. julija 2011 cyłkownje 69 přewažnje młodych ludźi morił, dohromady bě jich 77 smjertnych woporow. Foto: pa/Sigrid Harms

Söder: Kónc brunicy hižo do lěta 2038

štwórtk, 22. julija 2021 spisane wot:

Mnichow/Drježdźany (dpa/SN). Bayerski ministerski prezident Markus Söder chce wo wobzamknjenym skónčenju zmilinjenja brunicy w Němskej po wólbach zwjazkoweho sejma znowa wuradźować. Pruwować so měło, „hač njeje kónc brunicy hišće spěšnišo móžny“, rjekny předsyda CSU w swojej knježerstwowej deklaraciji wčera w Bayerskim krajnym sejmje. „Mam lěto 2038 tež na tutym městnje za njenaročne.“ Tak chcył so wón za to zasadźeć, kónc brunicy hižo w lěće 2030 zmóžnić.

FDP wuprajenja premiera kritizuje. „Söder zaso raz bjez zdaća wokoło błudźi a zaměnja populistisku symbolowu politiku z woprawdźitym škitom klimy“, praji klimopolitiski rěčnik frakcije w zwjazkowym sejmje Lukas Köhler. Wot Södera žadane nowe jednanja njebychu k škitej klimy přinošowali, ale bychu jeničce wobsedźerjam milinarnjow dalše miliardy wotškódnjenja wunjesli, štož bychu dawkipłaćerjo financować dyrbjeli.

Merkel Putinej kompromis rozkładła

štwórtk, 22. julija 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je wčera po informacijach knježerstwa z ruskim prezidentom Wladimirom Putinom telefonowała. Jedna z temow bě rusko-němski płunowód Nord Stream 2. Kanclerka rozłoži Putinej w tym zwisku kompromis, kotryž běchu USA a Němska do toho wujednali. W prěnjej reakciji chwaleše rěčnik Krje­mla „konsekwentne zasadźenje němskeje strony“ při zwoprawdźenju „ryzy ho­spodarskeho projekta“, kiž polěkuje energijowej wěstoće Němskeje, kaž rěkaše.

Němska a USA běchu so po lěta trajacej zwadźe na kompromis dojednali. Płunowód ma so dotwarić, bjez toho zo USA dalše sankcije wukazaja. Z nim dóstawa Němska zemski płun z Ruskeje. Z nowej pipelinu wobeńdu Ukrainu, kotraž je na srědki z transita płuna pokazana. Chłostanja přećiwo Ruskej měli so hakle postajić, hdyž wona płun jako srědk po­litiskeho ćišća nałožuje. Wonkowny minister Heiko Maas (SPD) reaguje woló­ženy na dojednanje a mjenuje je „konstruktiwne rozrisanje“.

Naležna debata šćěpjenja dla

štwórtk, 22. julija 2021 spisane wot:

Sakski krajny sejm połoženje w koronakrizy rozjimał

Drježdźany (dpa/SN). Minister za hospodarstwo Sakskeje Martin Dulig (SPD) ma pobrachowacu zwólniwosć ludźi, so přećiwo koronawirusej šćěpić dać, za wulke riziko. Sakska steji nastupajo kwotu šćěpjenja po wšej Němskej na poslednim městnje, rjekny wón wčera w krajnym sejmje. „To je strach za přichodnu nazymu.“ Dulig apelowaše na zapósłancow, so zhromadnje za škitne šćěpjenje přećiwo koronje zasadźeć, zo by šćěpjenska zwólniwosć zaso přiběrała. Šćěpić so dać je tež akt solidarity napřećo tym, kotřiž njemóža so šćěpić dać. „Trjebamy hišće dalšu motiwaciju“, sakski hospodarski minister wuzběhny. Ličby infekcijow zaso přiběraja. Móžemy so jenož nadźijeć, zo njedóńdźe k dalšej žołmje a nowemu lockdownej. Zaměr wostanje, dalšim infekcijam zadźěwać a pandemiju dalokož móžno wobmjezować.“

Trjebamy dowolnosć?

štwórtk, 22. julija 2021 spisane wot:
Snano njeje to zamołwitym w USA hišće nichtó rjekł: Płunowód Nord Stream 2 mjez Ruskej a Němskej njeje poprawom ničo noweho. Lětdźesatki dóstawa Němska – a z njej wša zapadna Europa – zemski płun z Ruskeje, a to spušćomnje. Hišće ni­hdy njejsu wottam Němskej „honač zawjertli“, zo bychu někajki ćišć wukonjeli. Čehodla potajkim tajke hroženje ze sankcijemi? A scyła: Čehodla trjebamy dowolnosć USA za projekt energetiskeho zastaranja Němskeje a zapadneje Europy? Prašeja so nas we Washingtonje, hdyž chcedźa nowy płunowód z Kanady do USA twarić? Snano tež hospodarske zajimy za tym tča. Móže być, zo chcedźa nas pohnuć radšo ameriski frackingowy płun kupować, kaž to Pólska čini. W přistawje Świnoujście nad Baltiskim morjom twarja mjeztym připrawu za składowanje woneho płuna, kotryž dowožuja z łódźemi ze 6 000 kilometrow zdaleneje Ameriki. Njemóžu so dopomnić, zo su so USA w tym padźe Němsku za dowolnosću prašeli. Marko Wjeńka

Dokumentuja industrijne stawizny

štwórtk, 22. julija 2021 spisane wot:
W Choćebuskim měšćanskim muzeju wotewru jutře wječor nowu wosebitu wustajeńcu wo stawiznach industrijneje kultury w Delnjej Łužicy. Tak tam mjez druhim dokumentuja, kak je industrija Łužicu změniła. Časowy wobłuk přehladki saha hač do 3 000 lět wróćo. Muzej je wustajeńcu zhromadnje z krajnym zarjadom za hladanje pomnikow a archeologiskim krajnym muzejom natwarił. Jednu z rumnosćow wěnuja tekstilnej industriji Delnjeje Łužicy. Tam wustajeja tež krosna za tkaće pře­strjencow z časa wokoło lěta 1900, kaž je direktor muzeja Steffen Krestin (hlej wobraz) do oficialneho wotewrjenja muzeja nowinarjam přeradźił. Foto: Michael Helbig

To a tamne (22.07.21)

štwórtk, 22. julija 2021 spisane wot:

Z čakarnje zubneho lěkarja na kupje Hawaii pokradnjeny wobraz su po 50 lětach w awkciskim domje w Texasu namakali a wobsedźerjej wróćili. Wobraz wuměłče Margaret Keane běchu 1972 w Honolulu pokradnyli. Loni w decembru je awkciski dom mólbu přesadźił, kotruž bě swójba w galeriji w New Jerseyju kupiła. Mjeztym je wobraz zaso na Hawaiiju.

Hotowy chaos zawiniła je wulka myš w parlamenće juhošpaniskeho regiona Andaluziska. Prezidentka tamnišeho parlamenta Marta Bosquet runje posedźenje nawjedowaše, jako wona pod blidami prawicarskopopulistiskeje strony Vox hrymzaka wuhlada a přez mikrofon wótře zakřikny. Na to skočichu wjacori zapósłancy ze swojich stólcow, někotři su samo žurlu wopušćili, čemuž so druzy smějachu. Skónčnje so zbywacym parlamentownikam poradźi, myš ze žurle wuhnać.

Lědma hišće nadźija

srjeda, 21. julija 2021 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Nimale tydźeń po zapławjenjach na zapadźe Němskeje ma wiceprezidentka Techniskeho pomocneho skutka Sabine Lackner lědma hišće nadźiju, přežiwjenych namakać. „Pytamy přeco hišće za zhubjenymi, tak při wurumowanju a wuklumpanju pincow“, rjekny Lackner nowinarjam. „Mjeztym pak je jara prawdźepodobne, zo móžeš wopory jenož hišće namakać, njemóžeš pak je wjac wuchować.“ Ličba smjertnych woporow wulkeje wody dla je na 170 rozrostła.

Sportowcy zwjetša šćěpjeni

Tokio (dpa/SN). 95 procentow wšěch něhdźe 430 němskich sportowcow na olympiskich hrach w Tokiju je přećiwo koronje šćěpjenych. Kaž prezident Němskeho olympiskeho sportoweho zwjazka Alfons Hörmann zdźěli, su za medicinarjow a přewodźerjow mustwa samo winowatostne šćěpjenje wukazali, byrnjež sej to ani Japanska ani Mjezynarodny olympiski komitej nježadałoj. „Je to naš wuraz respekta napřećo wobydlerjam a japanskim hosćićelam.“

Francoska naprawy přiwótřa

Nižozemjenjo mějachu dźensa składnosć, so z morjenym kriminalnym reporterom Peterom R. de Vriesom (nalěwo) rozžohnować, kotrehož ćěło steješe w dźiwadle Carré w Amsterdamje na marach. Atentatnikaj běštaj de Vriesej 6. julija na dróze před telewizijnym sćelakom do hłowy třěliłoj. Dźesać dnjow pozdźišo wón wudycha. Jutře chcedźa jeho pochować. Foto: pa/Remko De Waal

Miliony eurow potrjechenym

srjeda, 21. julija 2021 spisane wot:
Berlin/Mnichow (dpa/SN). Po zahubnej katastrofje wulkeje wody je zwjazkowe knježerstwo dźensa hnydomnu pomoc wobzamknyło. Zwjazk přewozmje z 200 milionami eurow połojcu pomocneho fondsa, tamnu połojcu přinošuja zwjazkowe kraje. Cyłkownje je 400 milionow eurow k dispoziciji, zo móhli najhórše škody na twarjenjach a komunalnej infrastrukturje wotstronić a wosebite nuzowe pady přemosćić, kaž po posedźenju kabineta rěkaše. Nimo toho planuja natwarny fonds wjacorych miliardow ­eurow. Wo dokładnym wobjimje chcedźa rozsudźić, hdyž budźe rozměr škodow dokładnišo znaty. Wčera bě bayerske statne knježerstwo wobzamknyło, wot zapławjenjow wosebje potrjechenym wobydlerjam wosom bayerskich wokrjesow dohromady 50 milionow eurow hnydomneje podpěry přewostajić.

nowostki LND