Nabožina a demokratija

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:

Mnichow (B/SN). Na njedawnej konferency „Kelko nabožiny trjeba demokratija“ praji nutřkowny minister Bayerskeje Joachim Herrmann, zo je jemu dialog mjez nabožinami „wutrobna naležnosć“. Na njej wobdźělichu so zastupjerjo politiki, cyrkwjow, islama a židowstwa. Wučerka islama wuzběhny: „Dźěći maja nawuknyć z rozdźělemi pozitiwnje wobchadźeć, zo móhli w demokratiji wotrosć.“

Nowy předsyda

Kopenhagen (B/SN). Do Sewjerneje biskopskeje konferency (NBK), kiž je skeptiska napřećo reformam cyrkwje, słušeja štyru kraje Danska, Finska, Norwegska a Šwedska ze sydom biskopami za 250 000 katolikow. Dotalneho danskeho předsydu z pólskimi korjenjemi Czesława Kozona naslěduje norwegski mnich Erik Varden, generalna sekretarka a čłonka rady NBK je rjadniska knježna Anna Mirijam Kaschner.

Mjez nabožinami a kulturami

Habeck rěči z awtotwarcami

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Do dźensnišeho tak mjenowaneho „awtoweho wjerška“ zwjazkoweho hospodarskeho ministra Roberta Habecka (Zeleni) ze zastupnikami awtotwarcow Němskeje je sej delnjosakski hospodarski minister Olaf Lies (SPD) wobšěrny paket naprawow žadał, kotrež měli konjunkturu tutoho wobłuka wožiwić. Habeck chcyše popołdnju wo krizy rěčeć. Njedawno bě koncern Volkswagen wobšěrne skrótšenje, pušćenja a zawrjenje twornjow připowědźił.

Biskopja wuradźuja

Fulda (dpa/SN). W hessenskim Fulda zahaja dźensa nazymsku hłownu zhromadźiznu konferency biskopow Němskeje. Hač do štwórtka wuradźuje tam 61 biskopow katolskeje cyrkwje Němskeje pod nawodom předsydy konferency, Limburgskeho biskopa Georga Bätzinga. Temy njezjawneho wuradźowanja su přichod katolskeje teologije, połoženje cyr­kwje na Bliskim wuchodźe a wuwiće němsko-pólskich poćahow hladajo na klětuše lěto wopominanja 2025.

Jězdźenku njepodróšić!

Zelenskyj ma „plan dobyća“

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:
Washington (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj ma nazymu za rozsudnu dobu dalšeho wuwića a móžneho skočenja wójny. „Zhromadnje ze swojimi parterami móžemy poziciju skrućić, kotruž trjebamy za zhromadne dobyće a woprawdźe sprawny měr“, rjekny Zelenskyj w swojim wšědnym widejowym poselstwje. Sprawny wuslědk po jeho měnjenju je, hdyž so Ruska za wójnu zamołwi a wuskutki wójny začuwa. W swojej narěči Zelenskyj připowědźi, zo chcył swój „plan dobyća“ z prezidentom USA Joewom Bidenom, wiceprezidentku Kamalu Harris a Donaldom Trumpom wotrěčeć. Nadrobnosće plana, kotryž dotal hišće nichtó njeznaje, chcył Zelenskyj tež druhim statnikam předstajić.

Israel warnuje ludźi w Libanonje

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:
Tel Aviv (dpa/SN). Israelske wójsko libanonskej milicy šiitow Hisbollah wumjetuje, zo ciwilne twarjenje znjewužiwa, zo by w nich brónje za nadpad na Israel chowała. Tole potrjechi tójšto wjeskow w pasmje hač do 80 kilometrow sewjernje israelskeje mjezy w Libanonje. Rěčnik wójska Daniel Hagari wobydlerjow potrjechenych domow w wsow namołwješe, kónčinu hnydom wopušćić. Na prašenje žurnalista, hač planuje Israel ofensiwu wójska w Libanonje, Hagari rjekny, zo chcył Tel Aviv „wšitko činić, zo móhli so ludźo na sewjeru Israela zaso do swojich domow wróćić“. Mjeztym dochadźa wšědnje k nadpadam na Israel z Libanona a Iraka. Milicy zasadźuja rakety kaž tež truty. Israel sćele swoje lětadła.

AfD w serbskich kónčinach sylniša

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:

Baršć (SN/mb). Braniborski ministerski prezident Dietmar Woidke je swój direktny mandat we wólbnym wokrjesu Sprjewja-Nysa I přisadźił – ze sydom hłosami mjenje hač kandidat AfD Steffen Kubitzki (wobaj 41,5 %). Hamt Picno słuša do tutoho wólbneho wokrjesa, w kotrymž su gmejny, kotrež za wobraz Delnich Serbow w zjawnosći wulku rólu hraja.

W Hochozy je AfD 45,4 % hłosow dóstała (SPD 26,2, BSW 14 a CDU 7), w Drjenowje samo 48,4 (SPD 20,4, CDU 14, BSW 11,1). Móst je na čole ze samo 58,1 % za AfD (SPD 15,1, CDU 8,7, BSW 8,4). W Janšojcach je so 48 % wolerjow za AfD rozsudźiło (SPD 22,2, BSW 13,6, CDU 6,9).

Tež w druhich kónčinach Braniborskeje, kotrež pěstuja serbskosć jako dźěl swojeho profila, je AfD wosebje derje wot­rěznyła, tak w hamće Bórkowach z 35,1 % (SPD 30, BSW 13,4, CDU 12,5 %). We Wětošowje, hdźež je Serb a čłon Serbskeho sejma Hanzo Wylem-Keł měšćanski radźićel AfD, je strona 35,7 % hłosow dóstała (SPD 32,1, BSW 13,6, CDU 9,1 %).

Domizna a „Heimat“

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:
Ludźo w metropolach AfD skerje njewola (Podstupim 10,7 %), za to je jich na wsach ćim wjac. A čim bóle su wjesnjenjo wot Berlina zdaleni, ćim wjace ludźi je w Braniborskej za AfD hłosowało. To je strukturelna přičina za fakt, zo su wuslědki tuteje strony w kónčinach ze serbskim profilom krajny přerězk (29,2 %) daloko přesahowali. Tola hižo we „Łužiskim monitorje“ běchu zwěsćili, zo Łužičenjo, kiž su sej „serbskeho pozadka“ w swójbnych stawiznach wědomi, nadpřerěznje k AfD chileja. Jeničke wuwzaće: hornjołužiske wjeski z wjele serbowacymi Serbami. Serbska kultura a nałožki su tuchwilu posoljo temow pochad, korjenje a identita – štož je eksaktnje hłowna tema AfD. Wočiwidnje wotmjezowanje našeje „domizny“ wot jich „Heimat“ wjac njefunguje, hdyž samo Grit Lemke jako wumóženje Łužicy poruča, zo njech so ludźo wšudźe zaso zetkawaja a stare ludowe spěwy spěwaja. Hdźe su načasne temy 21. lětstotka a nowe ideje za přichod z našeje strony? Marcel Brauman

Přemało srědkow

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:

Lipsk (dpa/SN). Hladajo na nětko so zahajacu gripowu sezonu budźe zaso wjace medikamentow trěbnych, kotrež pak tuchwilu pobrachuja. „Aktualnje je mało srědkow antibiotikuma, za zniženje krejneho wobtoka, medikamentow přećiwo bolosćow a raka kaž tež insulina“, zdźěli zastupowacy předsyda Zwjazka apotekarjow Reinhard Groß. W najwjac padach pak móža fachowcy hišće narunanski preparat poskićeć. Wjele medikamentow drje je hišće k dispoziciji, ale nic w trěbnym mnóstwje. Lisćina potrjechenych srědkow k lěkowanju a medicinskich produktow chětro chabła. Tuchwilu móža fachowcy pacientow hišće zastarać, Groß wuswětli. „Tola sezona z wjele pacientami, kotřiž na zymicu abo gripu schorja, njeje so hišće zahajiła. Do přichoda zhladować je fachowcam jara ­ćežko, wšako njehodźi so rjec, kak so zhotowjerjo medikamentow na gripowu sezonu hotuja.“

Swjedźenski ćah k 575. jubilejej

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:
Wobydlerjo Choćebuskeje měšćanskeje štwórće Rogozno (Willmersdorf) woswjećichu minjeny kónc tydźenja 575. jubilej. Po postrownych słowach Choćebuskeho wyšeho měšćanosty Tobiasa Schicka (SPD) zahaji so swjedźenski ćah z 20 wobrazami ze stawiznow a přitomnosće štwórće. Na nim so mnohe towarstwa wobdźělichu. Wjesnjanostka štwórće Anke Schulz hosći witaše a hódnoćeše angažement mnohich čestnohamtskich pomocnikow, kotřiž su štwórć z něhdźe 650 wobydlerjemi porjeńšili. Zhromadnosć w měšćanskim dźělu jara derje funguje. Foto: Michael Helbig

To a tamne (23.09.24)

póndźela, 23. septembera 2024 spisane wot:

Hesło „Hdyž wěra pod kožu dźe“ su někotři po Božej słužbje Osnabrückskeho biskopstwa po słowje brali a sej hišće w cyrkwi křesćanski tattoo kałać dali. Z njewšědnej akciju chcyše biskopstwo wćipnosć ludźi na wěru a katolsku cyrkej ­zbudźić. Bonifatiusowy skutk katolikow Němskeje je projekt podpěrował.

Myška w pasažěrskim lětadle je pilota nuzowała, so zawróćić a w Kopenhagenje přizemić. Mały hrymzak bě ze zapakowaneje jědźe wuskočił, jako pasažěrow posłužowachu. Na to pilot lětadła přede­wzaća SAS ludźi informowaše, zo wobhladuja myšku jako wěstotne riziko a zo poleća na přichodne lětanišćo. Tajke postupowanje je pječa normalne. Mašina bě po puću z norwegskeje stolicy Osla do turistiskeho centruma Malaga na juhu Španiskeje. Turisća dolećachu dobrej dwě hodźinje pozdźišo do Španiskeje.

Tusk: Němscy wojacy witani

pjatk, 20. septembera 2024 spisane wot:

Pólski ministerski prezident z krizowym stabom we Wrócławju

Waršawa. Stolica Pólskeje njeje tele ­dny Waršawa, ale Wrócław. Hižo cyły tydźeń přebywa tam ministerski prezident ­Donald Tusk z krizowym stabom knježerstwa, zo by so wosobinsce wo koordinaciju naprawow přećiwo wulkej wodźe starał. Wodnjo a w nocy pomocnicy zhromadnje z wojakami měchi z pěskom pjelnja, zo bychu delnjošleske město před přepławjenjom škitali. Pegel Wódry dźě je najwyši staw docpěł.

Wulka woda je w Pólskej hobersku zahubu zawiniła. Cyłkownje sydom ludźi přisadźi žiwjenje. Za tójšto zhubjenymi hišće pytaja. Wosebje ćežko potrjechena je juhozapadna kónčina Delnjeje Šleskeje. Tam běchu so wjacore nasypy podłu rěkow zwjezli, na čož woda města a wsy zapławi. Žołma je wšitko sobu storhnyła, štož bě jej na puću, awta, mosty a cyłe domy. Hladajo na surowu móc wody ­Donald Tusk wobydlerjow namołwi na zwěrjata njezabyć. Ludźo měli hródźe, konjency a kurjency wočinić kaž tež psy a kóčki na swobodu pušćić, zo njebychu so zatepili.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND