Poet w swětnišćowej kapsli
Z filmom „Gundermann“ so Andreasej Dresenej mnohoworštowy portret čłowjeka połneho přećiwkow poradźił
„Wón je mój rozum hnuł, moju wutrobu, moju dušu a je mi móc dawał w tutym nowym, zymnym kraju, w kotrymž njemóžach prawe městno namakać, lubować a žiwa być.“ Z tutymi linkami w bookleće CDje „Krams“ rozžohnuje so Conny Gundermann 1998 ze swojim tak njejapcy zemrětym mandźelskim.
Gerhard Gundermann je čas žiwjenja spěwy pisał, w NDR a po jeje kóncu. Mjez nimi namakaš njesměrnje jimacu poeziju, kotraž je wosebje po lěće 1990 a hač do dźensnišeho mnohim wuchodnym Němcam w zmysle toho citata emocionalna kótwica – mjezy Łužicy „spěwaceho bagrownika“ daloko přesahujo. Za recensenta samoho je z łužiskeje perspektiwy čisty a sprawny wid Gundermanna na temu wuhlo a wudobywanje kaž tež industrielna přetrjeba resursow hač do dźensnišeho směrnica, kaž w słowach z lěta 1996: „Je to kaž z kruwu, kotruž móžeš dejić abo zežrać – sy-li pak ju zežrał, njemóžeš ju wjace dejić.“
Čěskosłowaksku w Mnichowje přeradźili
Wot 1. oktobra 1938 překročichu jednotki Wehrmachty němsko-čěskosłowaksku statnu hranicu, mjez druhim w Hornjej Łužicy pola Załomja, Habrachćic, Neugersdorfa, Wodowych Hendrichec a Žitawy. Hižo měsacy běchu němscy wojacy njedaloko lětstotki wobstejaceje mjezy w lěsach a w domach namjeznych wsow na tutón wokomik čakali. Hač do 10. oktobra wobsadźichu woni bjez bojow 41 100 kwadratnych kilometrow wulke, tak mjenowane sudetskoněmske namjezne kónčiny Čěskosłowakskeje republiki (ČSR), w kotrychž bydleše tehdy wjace hač pjeć milionow staćanow susodneho kraja. Něhdźe milion z nich běchu Češa abo Słowacy, wostatni Sudetscy Němcy a Madźarojo. Wjetšina Sudetskich Němcow hitlerske wójsko zahoriće witaše. Předewšěm w tych kónčinach bydlacy Češa buchu w slědowacych měsacach ze swojeje domizny wuhnaći.
Nyšpor z wurywankami duchowneje hudźby
Budyšin (CRM/SN). Po mnoholětnej tradiciji wuhotowa Budyski cyrkwinski hudźbny direktor Friedemann Böhme z katolskim tachantskim chórom k zakónčenju seriala nyšporow z duchownej hudźbu minjenu njedźelu w tachantskej cyrkwi wosebity program. Tónraz zbudźichu wulku kedźbnosć twórby Johanna Gottfrieda Naumanna. Wón słuša do wuměłcow, kotřiž běchu swój čas jara znaći, po smjerći pak na nich bohužel bórze zabychu. Nětko dožiwjeja jeho twórby jako wurywanki renesansu.
„To běše zaso jónu wulkotne. Tajke něšto dotal hišće słyšeli njejsmy“, běše minjenu njedźelu po dobrej hodźinje hudźby a rozpominanja z wopytowarstwa słyšeć, kotrež pjelnješe wulki Boži dom nimale hač dozady. W Drježdźanach 1741 rodźeny wróći so Naumann po studijach w Italskej do sakskeje rezidency. Młodemu hudźbnikej dowěrichu najprjedy zastojnstwo druheho komponista při Dwórskej cyrkwi a pozdźišo te wysoko dotěrowaneho kapałneho mištra a dwórskeho hudźbneho direktora.
Kniha ze słucho- pisakom wušła
Ministerka čestnohamtski angažement za muzeje hódnoćiła
Prěni serbski koncert
24. septembra 1893 dožiwi Delnja Łužica prěni serbski koncert. Na studentskej schadźowance 6. awgusta w Rakecach běchu so za tak krótkodobny termin rozsudźili a so na městno dojednali – na Bórkowski hosćenc „Blejcha“. Hornjoserbja poskićichu za to wšu móžnu pomoc: Nazwučowachu spěwy, Marko Smoler da sto programowych zešiwkow ćišćeć, kotrež studenća wabjo za koncert rozdawachu. W Bórkowach bě potom 24. septembra swjedźenska žurla „Blejcha“ połnje wobsadźena. Postrowne słowa přednjesechu hłowny starši Arnošt Herman, domjacy farar Korjeńk a farar Krušwica z Wjerbna. Nimo hudźbnych poskitkow Hornjoserbow rozwi so zhromadne spěwanje narodnych a ludowych pěsnjow, tak „Hyšći Serbstwo njezgubjone“, „Ja Słowjan som“, „Našo Serbstwo z procha stawa“ abo „Lubka leluja“. Póndźelu na to wšitcy studenća samo hač do Lubnjowa čołmikowachu. Prěni delnjoserbski koncert žněješe w nowinach dosć dobry wothłós. Tež nowina Cottbuser Anzeiger pisaše, zo bě so „cyłe dźěło derje radźiło“ a wšěm připosłucharjam „je so nimoměry derje lubiło“.
Mikławš Krawc
Z „Hura, prózdniny“ LND literarnu turneju zakónčiło
Radwor (SN/bn/MiR). Wčerawša 24. literarna kermuša Ludoweho nakładnistwa Domowina w Radworju bě zdobom zakónčenje čitanskeje turneje LND. Kaž hižo w Ralbicach, Worklecach a Pančicach-Kukowje tworješe antologija „Hura, prózdniny“ ćežišćo zarjadowanja.
Na žurli hosćenca „Meja“ čitaše wčera Pětr Dźisławk swoju krótkokriminalku „Detektiwojo na hrodźišću“, Dušan Hajduk-Veljković zabawješe připosłucharjow z powědančkom „Zajac“ a Lubina Hajduk-Veljkovićowa předstaji wurězk ze swojeje stawizny „Jejko z Beskidow“. Jeje powědančko njeje jenož w ćišćanej wjazbje, ale je tež jako dźěl słuchoknihi wušło.
Něhdźe 80 zajimcow bě wčera na literarnej kermuši přitomnych, mjez nimi mnohe swójby kaž tež starši ludźo. Zdobom předstajichu šulerki a šulerjo rjadownje 4a Radworskeje zakładneje šule „Dr. Marja Grólmusec“ swój spěw „Naše prózdniny“, z kotrymž běchu wubědźowanje LND dobyli. Hudźbnje wobrubištaj zarjadowanje Józef a Jan Brězan na akordeonje a gitarje.
Hosćom Slepjanski region zbližili
Serbsku protyku 2019 w Budyšinje předstajili
Budyšin (SN/bn). Ludowe nakładnistwo je wčera poslednju knižnu premjeru we wobłuku swojeje lětušeje čitanskeje turneje zarjadowało. W Budyskej Smolerjec kniharni witaše Anett Šołćic něhdźe 30 hosći kaž tež redaktora a přitomnych awtorow Serbskeje protyki 2019, kotrymž jednaćelka LND Marka Maćijowa na to dokładowe eksemplary přepoda. Nimo toho dźakowaše so lektorce Katrin Čornakec, ko-lektorce Luciji Bejminej, wuhotowarce Iris Brankačkowej a wšitkim předewzaćelam, kotřiž su wudaće ze swojimi nawěškami podpěrali.
Lessingowe myto Marcelej Beyerej
Drježdźany/Kamjenc (SN). Lyrikarja, powědarja a romanciera Marcela Beyera, kiž je znaty tež jako awtor operowych libretow, esejist a wudawaćel, počesća z Lessingowym mytom Swobodneho stata Sakskeje 2019. Spěchowanskej myće dóstanjetej Anja Kampmann a Bettina Wilpert, kaž sakske ministerstwo za wědomosć a wuměłstwo dźensa wozjewi. Hłowne myto je z 13 000 eurami dotěrowane, spěchowanskej po 5 500 eurach.
Kuratorij fachowcow pod nawodom ministerki Evy-Marie Stange (SPD) je lawreatow wuzwolił. Myta přepodadźa swjatočnje 19. januara 2019 we wobłuku 52. Lessingowych dnjow w Kamjencu.
W Badensko-Württembergskej narodźeny a wot lěta 1996 w Drježdźanach bydlacy Marcel Beyer je produktiwny spisowaćel. Jeho tworjenje bu 2016 z najwyšim literarnym wuznamjenjenjom, Mytom Georga Büchnera, připóznate. W swojej prozy wopokaza so awtor jako mišterski wobkedźbowar čłowjeskich žiwjenjoběhow. Žadaše-li sej Goethe jónu „Muža kaž Lessinga mamy trěbneho“, njemóhł pominanju nichtó dźensa lěpje wotpowědować kaž Beyer, měni jury.
