Z wudaća: štwórtk, 16 nowembera 2017

Drježdźany (SN/at). Pragmatiske na­mjety noweho sakskeho kultusoweho ministra Franka Haubitza (njestronjan), kak přewinyć krizu pobrachowacych wučerjow dla, su mjez w krajnym sejmje zastupjenymi stronami rozdźělny wothłós žnjeli. A to wosebje z widom na wotmysł, wučerjam status zastojnika poskićić. Předsyda frakcije CDU Frank Kupfer chce wo faktach rěčeć a dotalne naprawy analyzować. „Kelko zasłuža wučer woprawdźe jako přistajeny abo zastojnik?“, so wón praša. „Što płaća zastojnicy-wučerjo wobydlerjow w přichodźe, što płaći starobne zawěsćenje přichodnu generaciju?“ Kupfer rěči wo alternatiwje, na přikład wo samostatnym sakskim tarifowym zrěčenju. Frakcija CDU chce so na wosebitym­ posedźenju 6. decembra z namjetami Haubitza zaběrać.

Praha (ČŽ/K/SN). Narodna zběrka cyrobiznow, přewjedźena mjeztym pjaty raz, je něhdźe 390 tonow konserwowanych cyrobiznow a drogistiskich tworow wunjesła – 70 tonow wjac hač loni. Z njej su wobydlerjo Čěskeje 886 porcijow zawěsćili, kotrež chcedźa domjacnosćam wosamoćenych seniorow, samostejacym a jich dźěćom kaž tež swójbam w financnej nuzy k hodam rozdźělić. Na akciji wobdźěli so 750 wobchodow: discoun­tery Tesco, Globus, Penny, Market, Kauf­land, Albert, Lidl, Billa, Makro, dm a Rossmann. „Zběrka je dopokazała, zo njejsmy nječućiwi napřećo ludźom w ćežkim połoženju“, rjekny sobuorga­nizatorka akcije Pavlína Kalousová.

Ludźo darowachu předewšěm konserwy, łušćinowe płody, ćěstowiny, rajs, instantne poliwki, cyrobiznu za dźěći kaž tež drobne słódkosće. Byrnjež Čěska kraj z poměrnje małym podźělom chudych była, wupokaza statistika loni přiwšěm milion wosobow pod hranicu dochodoweje chudoby. To je 9,7 procentow wobydlerstwa a runje telko kaž lěta 2015. W dochodowej chudobje w Čěskej ně­chtó je, kiž nima 60 procentow srěnich dochodow. Tute su loni za jednotliwca wučinjeli sumu 10 691 krónow.

Wulka zepěra, lěkarja na městnje pak njemóže narunać

Budyšin (UM/SN). Medicinske zarjadnišća w Budyskim wokrjesu maja so přichodne lětdźesatki sylnišo na teleme­dicinu zepěrać. To měni jednaćel Hornjołužiskich klinikow tzwr (OLK) Reiner E. Rogowski. Na njedawnym posedźenju socialneho a generaciskeho wuběrka Budyskeho wokrjesneho sejmika přednošowaše wón wo „perspektiwach medicinskeho zastaranja hač do lěta 2030“.

Dotal docpěte projekty su tu přewšo rozdźělneho razu. Po słowach Rogowskeho je „strowotniska karta“ hoberski flop. Syć za božu ručku wuchodneje Sakskeje pak ma ju za „jara spomóžny model“. Tu su so kliniki wjesneho ruma z Drježdźanskim uniwersitnym klinikumom zwjazali, zo bychu wot tamnišeje fachoweje kom­petency profitowali. Zasadnje su wjacore jednotliwe projekty najwšelakorišich zjawnych a priwatnych poskićerjow, kotrež pak dosahajcy mjez sobu splećene njejsu. A: „Tež najlěpša telemedicina njemóže lěkarja na městnje ženje narunać.“ W njej widźi Rogowski wobstatk, nic pak wšolěk za medicinske zastaranje při­choda.

Film „Die Slawen in Deutschland – unsere geheimnisvollen Vorfahren“ budźi měšane začuća. Derje, zo předstaja, štó je wuchodnu Němsku wobsydlił, kraj kultiwěrował a zo Serbja dźensa hišće su – stawizna pak powěda so z němskeho wida. Tak rěka cyle na spočatku, zo su „cuzy“ do kraja zapućowali. Cuzych Słowjanow zbližeja němskemu publikumej w běhu filma jako jich předchadnikow. Serbska wersija filma rěka „My – Słowjenjo w Němskej“, a w njej so słowo „cuzy“ hižo njejewi. Njejsu pak jenož rěč a tekst, ale tež sceny wuměnili. Tak rěča w hornjo- a delnjoserbskim filmje tež Werner Měškank, dr. Edmund Pjech a dr. Susanne Hozyna – w němskim nic. Eksistujetej nětko tuž dwaj filmaj w třoch rěčach wo zažnych stawiznach wuchodneje Němskeje. Haj, njeje jednore z němsko-serbskim poćahom, a kóždy dale­ swoje stawizny na swoje wašnje po­wěda. Cordula Ratajczakowa

Luis Durnwalder je jedyn ze sydom iniciatorow wobydlerskeje iniciatiwy Federalistiskeje unije europskich nardonych mjeńšin FUEN Miniority SafePack. Bywši krajny hejtman (pola nas kaž ministerski prezident) Južneho Tirola je so wot wšeho spočatka za iniciatiwu zasadźał,­ z kotrejž chce FUEN Europsku uniju pohnuć, so sylnišo ze škitom mjeńšin rozestajeć. Němski dźenik w Južnym Tirolu je interview z nim wjedł a přinošk přez Zjednoćenstwo dźenikow w mjeńšinowych a regionalnych rěčach Europy MIDAS, kotremuž tež Serbske Nowiny přisłušeja, našemu wječornikej přewostajił.

Sće iniciatiwu hižo podpisał?

L. Durnwalder: Haj, a dyrbju rjec, zo sym to woprawdźe z wulkim přeswěd­čenjom činił.

Sće jedyn ze sydom iniciatorow wobydlerskeje iniciatiwy. Što je Was pohnuło, so za nju zasadźeć?

Wusłuženu telefonowu budku wužiwaja wot minjeneje soboty w Lichanju jako biblioteku. Alexander Golchert a dalši čłonojo domizniskeho towarstwa su hordźi na nju. Z podpěru wobydlerjow móžachu tam něhdźe 200 knihow nastajeć, kotrež smě sej kóždy wupožčić, abo tež swójske přistajić. Mjez druhim namakaš tam němske wudaće Jurja Brězanoweho „Stareho nana“. Dźakowano­ solarnej energiji a bateriji je knižna budka samo wobswětlena. Foto: Carmen Schumann

Jako poslednju etapu cyłkowneho ponowjenja Łazowskeje cyrkwje chcedźa nětko tamniše pišćele restawrować. Za to­ su beneficne koncerty a dalše iniciatiwy­ planowane.

Łaz (AK/SN). 18 registrow, 1 242 pišćałkow, dwaj manualej a pedal maja pišćele Łazowskeje cyrkwje. „Su to romantiske pišćele, wupołožene na mjechke zwuki, kotrež so za bohosłužby runje tak kaž za koncerty­ derje hodźa. Pišćele steja pod pomnikoškitom.“ Takle wopisuje Günter Wjenk z Łazowskeje wosadneje rady instrument z lěta 1872. Natwariła bě jón firma Friedricha Ladegasta z Weißenfelsa hromadźe z firmu Wilhelma Rühlmanna z Zörbiga. „We wobłuku saně­rowanja Łazowskeje cyrkwje su pišćele nětko­ naše poslednje wulke twarnišćo“, Wjenk podšmórnje.

Z wčerawšeho posedźenja Rakečanskeje gmejnskeje rady

Rakecy (JK/SN). Radźićeljo bjezstronskeje frakcije w Rakečanskej gmejnskej radźe přihotuja so jara dokładnje na posedźenja gmejnskeje rady. Tónle zaćišć stajnje zaso maš, dźe-li wo naćiski za wobzamknjenja. Tomu bě tež na wčerawšim po­sedźenju tak, jako dźěše wo to wob­zamknyć dodawki k nadawkej, pruwować dać lětne wotličenja wot lěta 2012 a zahajensku bilancu k 1. januarej 2013. Wjesnjanosta Swen Nowotny (CDU) namjetowaše, dodać k wobzamknjenju z lěta 2013 někotre přidatne pasaže. Te wšak nimaja žadyn wliw na wobsah nadawka, ale radźićeljo bjezstronskeje frakcije mějachu wobmyslenja nastupajo aktualnosć nadawka z lěta 2012. Wjesnjanosta potwjerdźi swój namjet tak, zo so tež na tehdy poskićenej płaćiznje pruwowanskeje firmy ničo njezměni. Na tym pak mjenowani radźićeljo dwěluja a chcy­chu, zo so nadawk znowa wupisa, štož by cyłu naležnosć hišće raz podlě­šiło. Radźićeljo bjezstronskeje frakcije to drje dowidźachu, hłosowachu pak přećiwo naćiskej, kotryž bu najebać to wobzamknjeny.

16.11.2017 – 22.11.2017 Budyski filmowy palast: Justice League w 3 D: wšědnje 14:30 (nimo pó), 17:00 a 19:45 | pj a so 22:30 Paddington 2: nj 14:30 Thor: Tag der Entscheidung: wšědnje 14:30 (nimo nj a pó), 17:15 (nimo pó) a 20:00 (nimo štw) | pj a so 22:30 Bad Moms 2: wšědnje 18:30 (nimo pó) a 20:45 (nimo pó) | pó 17:15 Barbie – Die Magie der Delfine: nj 13:00 a 16:45 Fack ju Göhte 3: wšědnje 14:15 (nimo pó), 17:00 a 20:00 | pj, so a wu 22:30 Hexe Lilli rettet Weihnachten: wšědnje 14:00 (nimo nj a pó) a 16:15 (nimo nj a pó) | nj 14:30 Jigsaw: pj, so a wu 22:45 ES: wu 22:30 My Little Pony: nj a srj 12:00 Cars 3 – Evolution: srj 12:15 Rock My Heart: nj 12:15 Bullyparade: srj 12:15 Lego Ninjago: nj 12:00

Kino-ekstra: Meine Cousine Rachel: pó 17:15 a 20:15

Wojerowski CineMotion: Justice League w 3 D: wšědnje 17:30 a 20:10 Justice League: wšědnje 14:50 | pj a so 22:40 Schloss aus Glas: srj 18:30 MET: The Exterminating Angel: so 19:00 Hexe Lilli rettet Weihnachten: wšědnje 14:00 (nimo nj) | so a nj 11:55 | nj 16:20 Bad Moms 2: wšědnje 20:45 (nimo so a srj) | štw a pó 16:10 | so a srj 16:20 | pj, nj a wu 18:30 | srj 21:00 | so 22:30 Jigsaw: pj 22:55 Thor – Tag der Entscheidung w 3 D: wšědnje 14:40 a 20:00 | pj a so 22:45 Thor – Tag der Entscheidung: wšědnje 17:20 Fack ju Göhte 3: wšědnje 14:30, 17:15 a 20:15 | so a nj 12:00 | pj a so 22:50 Der kleine Vampir: so a nj 13:00 Paddington 2: nj 14:00 Cars: so a nj 12:20

Budyšin. Pod hesłom „FTX BASIC ­RECCE“ přewjedźe nižozemske wójsko z Utrechta w Budyskim wokrjesu wojerske zwučowanje ze 110 wojakami a 31 na­dróžnymi jězdźidłami. Wone wotměje so wot 24. nowembra do 7. decembra, zdźěli krajnoradny zarjad. Při tym zwučuja na wojerskich ležownosćach runje tak kaž zwonka nich. Dyrbjało-li w zwisku ze zwučowanjom k škodam na ležownosćach abo twarjenjach dóńć, móža so potrjecheni na Kamjensku wotnožku krajnoradneho zarjada, wotrjad katastrofowy a ciwilny škit wobroćić. Sobudźě­łaćerjo maja tam wotpowědne formulary a pomhaja při jich wupjelnjenju.