Z wudaća: štwórtk, 19 julija 2018

Berlin (dpa/SN). W němskej stolicy so wot najnowšeho pólscy socialni dźěła­ćerjo wo bjezdomnych krajanow staraja. Pólski parlament bě před měsacom ka­ritatiwnej załožbje Barka srědki přewostajił, zo móhli šěsć socialnych dźěła­ćerjow do Berlina pósłać. Tući měli pólskich bjezdomnych pohnuć so domoj wróćić. W Berlinje je něhdźe 2 000 bjezdomnych Polakow.

Praha/Rom (dpa/SN). W zwadźe politiki Europskeje unije ćěkancow dla so nětko Čěska a Italska rozestajatej. Čěski ministerski prezident Andrej Babiš je zasadnje zwólniwy so z italskim premierom Giuseppu Conte zetkać. „Chcemy swoju jasnu poziciju přednjesć“, rjekny 63lětny wčera w Praze. Minjeny kónc tydźenja bě wón italske žadanje wotpokazał, dźěl wonych 450 ćěkancow přiwzać, kotřiž běchu­ přez Srjedźne morjo do Italskeje dojěli. „To je puć do hele“, politikar po­pulistiskeje strony ANO rjekny. Na to bě so Conte ze zjawnym listom na swojeho čěskeho kolegu wobroćił a jeho do Roma přeprosył. Italska njeje po puću do hele ale po puću legality a zhromadneje zamołwitosće za migraciski fenomen, w jeho spisu rěka. Bjezstronski knježerstwowy šef nawjeduje koaliciju lěwicarskeho hibanja Pjeć hwězdow a prawicarskeje strony Lega.

Wotmołwa sakskeho knježerstwa na naprašowanje Franziski Schubert

Drježdźany (juny/SN/MkWj). Wot klě­tušeho budu skónčnje tež pućniki při kole­sowarskich šćežkach w serbskim sy­dlenskim rumje dwurěčne – a to ze serbskimi a němskimi napisami w samsnej wulkosći. To wuchadźa z wotmołwy sakskeho statneho knježerstwa na małe naprašowanje łu­ži­skeje zapósłanče Franziski Schubert (Zeleni). Dotal běchu kolesowarske pućniki „jedne z najwjetšich zbywacych twarnišćow“ na polu dwurěčnosće w zjawnym rumje. Wosebje we łužiskej jězorinje, ale tež na wjele městnach wokoło Budyšina dotal scyła žane serbske wjesne mjena widźeć njejsu, hačrunjež maja po serbskim zakonju wšitke pućniki dwurěčne być. We wotpowědnej směrnicy Swobodneho stata Sakskeje wo kolesowarskich pućnikach pak njebě serbšćina ze žanym słowom naspomnjena. Tuž chcyše zapósłanča Zelenych w juniju po namjeće Serbow wot statneho knježerstwa wědźeć, hač su we wobłuku wobnowjenja kolesowarskich pućnikow po koncepće „SachsenNetz Rad“ tež na dwurěčnosć Łužicy myslili.

Što drje přińdźe jako přichodne? Nětko je tež EU cła na woclane wudźěłki wukazała, zo by europskich producentow škitała. Dyrbimy z tym ličić, zo prezident USA Donald Trump nětko europskim awtam cła napołoži a zo Europu tež hišće na hinaše wašnje „chłosta“, dokelž nochce so jemu podwolić. Přichodny tydźeń pojědźe pre­zident komisije EU Jean-Claude Juncker k njemu do Washingtona, zo by jeho přeswěd­čił, politiku změnić. Wjele nadźije wšak nimam, zo wón něšto wuwojuje. A samo hdyž! Trump móže wšak dźeń pozdźišo na Twitteru wšitko zaso zrewidować. Je dźě minjeny čas stajnje zaso dopo­kazał, zo njemóžeš so pola njeho na ni­čo wjace spušćeć. Smy-li mjez kolegami po zetkanju Trumpa a Putina hišće žortowali, zo słuša Trump poprawom do błudnicy, je mi po najnowšej eskalaciji wiko­wanskeje wójny poněčim zatrach, zo móhła Europa w tymle konflikće Trumpej na kóncu podležeć. Marko Wjeńka

Zrudźaca powěsć je so po susodnej Čěskej roznjesła: Basnik a publicist, katolski křesćan a lubowar Łužicy Augustin Skýpala, rodźeny 22. nowembra 1920, je 30. junija zemrěł.

Za Serbow zajimować so Augustin Skýpala započa, jako zhoni, zo přełožuju serbsku literaturu do čěšćiny, wosebje poeziju. Do toho wšak bě njeboćički hi­žo­ někotre knihi Jurja Brězana a Jurja Kocha­ čitał. Kóždy króć, hdyž jeho w Praze wopytach, so wón prašeše, što je nowe w Serbach, kotre nowe přełožki su a hač móhł je čitać­. Tak sta so zdobom jedyn z najwažnišich a dobrych kritikarjow mojich přełožkow. Pozdźišo je sej wón informacije wo Serbach a Łužicy tež druhdźe wobstarał.

Budapest (dpa/SN). Madźarska so na mjezynarodnym zrěčenju UNO nastu­pajo migraciju po wšěm swěće njewobdźěli. To je tamniši wonkowny minister Péter Szijjártó w Budapesće po wuradźowanju knježerstwa připowědźił. „Zrě­čenje znapřećiwja so rozumnosći a zajimam Madźarskeje“, minister Szijjártó rjekny. Zrěčenje po jeho měnjenju migraciji polěkuje a ma ju samo za čłowjeske prawo, štož njeje z wida Madźarskeje akcep­tabelne. Nimo toho njetrjechi, zo njeje migraciske zrěčenje, wo kotrymž čłonojo UNO tuchwilu jednaja, za jednotliwe kraje zawjazowace, Szijjártó podšmórny. Madźarska so tuž na tuchwilnych jednanjach w marokkoskim Marrakeshu njewobdźěli a budźe na hłownej zhromadźiznje Zjednoćenych narodow přećiwo dokumentej hłosować.

Ze zrěčenjom, na kotrež bě so hłowna zhromadźizna UNO minjeny pjatk do­jednała, chce swětowe zjednoćenstwo ramik­ za wobchadźenje z migraciju tworić. Podpisać chcedźa „Global Compact for Migration“ w decembru w Marokku. Madźarska so raznje spjećuje, dalšich ćěkan­cow přiwzać.

Upcycling steješe dźensa w srjedźišću prózdninskeho poskitka w Budyskim Serbskim muzeju. Zaměr mjenowaneje zaběry bě, sta­rym wěcam, kotrež po zdaću hižo žanu hódnotu nimaja, nowy zmysł dać a tak zdobom nowu hódnotu. Na te wašnje nasta­ labyrint, po kotrymž mějachu dźěći kulku po prawym puću hač k wuchodej žonglěrować. Foto: SN/Maćij Bulank

Wšě wagony do Sprjewje padnyli

W druhej połojcy 19. lětstotka za čas industrializacije twarjachu tež w Hornjej Łužicy železniske čary. Runočasnje nastachu dwórnišća, stražniske chěžki a wuhibkarnje. W lětnjej seriji so rozhladujemy, kak trěbne wone něhdy běchu­ a što je so z nimi stało. (8)

Wot spočatka decembra 1890 móžachu ludźo z ćahom z Rakec do Budyšina a wró­ćo jězdźić. Runočasnje twarjachu při čarje nimo dalšich tež zastanišćo na Židowje. Wone steješe samotne na kóncu Židowskeho wjesneho puća, wjeduceho po dole Jordanoweje rěčki. Za Židowčanow kaž tež Ćemjerčanow bě to spomóžne wolóženje, zo njetrjebachu hač na zastanišćo w Ratarjecach abo samo na Budyske dwórnišćo nóžkować. Wjetši wu­znam pak měješe zastanišćo na Židowje za wobydlerjow a personal bliskeho, wot lěta 1873 wobstejaceho wobwodneho hojenskeho wustawa, z kotrehož wutworichu 1924 hladarnju.

Chce-li spěchowanje měć, dyrbi gmejna Ralbicy-Róžant popłatki zwyšić

Ralbicy (SN/JaW). Žłobik, pěstowarnja a hort gmejny Ralbicy-Róžant budu lětsa dróše. To su tamniši gmejnscy radźićeljo na swojej njedawnej zhromadźiznje w Ralbičanskej wohnjowobornej gratowni wobzam­knyli.

Šofer paduchow njepytnył

Ohorn. Jězbny plan šofera nakładneho awta su njeznaći w nocy na srjedu přemjetali. 39lětny rano pytny, zo bě něchtó za čas jeho přestawki na awtodróhowym parkowanišću pola Ohorna nimale 150 litrow diesela z tanka jeho jězdźidła wotklumpał. Muž je w tym času w šoferskej kabinje spał a njeje wo njeskutku ničo pytnył. Cyłkownu škodu trochuje wodźer Lkw-ja na něhdźe 250 eurow. Nětko pyta policija swědkow, kotřiž su snano něšto podhladneho wobkedźbowali.