Z wudaća: wutora, 13 nowembera 2018

Dosć ćežku rubiznu su sej paduši před twarskimi wikami w durinskim Schleizu wupytali. Woni pokradnychu minjeny štwórtk 135 kilogramow ćežki dekoraciski kamjeń, policija zdźěla. Jednaćelej wobchoda bě pjatk napadnyło, zo je kamjeń preč. Paduši pak njemějachu so lochko: Něhdźe 120 centimetrow wulke kamjenisko bě na betonje přilěpjene.

Do swinjaceho chlěwa padnyła je šoferka wosoboweho awta w Heidelbergu. Po informacijach policije bě 57lětna w křiwicy na mokrej dróze kontrolu zhubiła a do ratarskeho statoka zajěła. Tam zrazy do bywšeho sila, kiž bě na swinjacy chlěw přetwarjeny. Wona padny z awtom wjacore metry do hłubiny. Najebać to so žona jenož snadnje zrani. Hišće wjace zboža měješe šěsć swini w chlěwje. Žane z nich so njezrani. Policija komentowaše podawk ze słowami: Koče zbožo měła.

Škoda, zo je z 30 wopytowarjemi jenož něhdźe stoty dźěl wšitkich wobydlerjow Hodźijskeje gmejny minjenu sobotu zarjadowanje wo pochadźe swojich wjesnych mjenow dožiwił. To bě dobra składnosć, něšto wo swójskich korjenjach zhonić, a to dźě njemóže ženje na škodu być. Hdyž so domizniskemu towarstwu z jeho předsydu Peterom Beerom poradźi, prof. dr. Bernda Koenitza jako woprawdźiteho fachowca na polu wjesnych mjenow za tajki přednošk zdobyć, by sej tele popoł­dnjo poprawom wjace kedźbnosće za­słužiło. Kaž bě wočakować, móžeše přednošowar dopokazać, zo ma wulki dźěl dźensnišich wjesnych mjenow Hodźijskeje gmejny słowjanski pochad. A Hodźij samy měješe něhdy wulki wuznam při šěrjenju křesćanstwa w našich kónčinach. Njeby na škodu było, tajki přednošk tež na dalšich městnach přewjesć, zo bychu ludźo swoje korjenje bliže zeznali a sej wuwědomili, zwotkel su. Marian Wjeńka

Židźa integrowani njeběchu

We wčerawšej rozprawje wo 100. róčnicy znowadocpěća statneje njewotwisnosće Pólskeje „2. republika wuspěšna“ je so zmylk stał. Sada „We Waršawje bydleše 300 000 Židow, kotřiž pólsce njerěčachu.“ wobsahuje w pódlanskej sadźe wopačne wuprajenje. Prawje ma rěkać „We Waršawje bydleše 300 000 Židow, kotřiž integrowani njeběchu.“ Prosymy zmylk zamołwić. Redakcija SN

Jako swjećeše w Lipsku bydlaca Angela Stachowa 18. awgusta sydomdźesaćiny, njebě w Serbach ničo wo dźěle jubilarki čitać a słyšeć. Ma tuž čěski přećel Serbow Leoš Šatava prawje, hdyž w čisle 7-8/2018 Praskeho časopisa Česko-lužický věstník wo „zapomnjenej“ serbskej awtorce pisa? Při tym mjenuje Stachowu „nowotarku moderneje serbskeje literatury“. Šatava naspomnja jeje dźěła „Sobotu wječor doma“ (1978), „Nahła zyma“ (1984) a w němskej rěči „Stunde zwischen Hund & Katz“ (1975) a „Geschichten für Majka“ (1978). Rěči tež wo „literarnym narodnym skandalu“, nastatym po wozjewjenju nowelki „Dótknjenje“ ze zběrki „Tři kristalowe karančki“ (1980). Stalinistisce zmysleni Serbja wumjetowachu Stachowej „pesimizm, negatiwnosć a dekadentnosć“. (Přispomnjenje: Jednaše so wo fiktiwny podawk, zo na turneji Serbskeho ludoweho ansambla w lěće 2025 žane serbske słowa słyšeć njeběchu. – M. K.) Kaž Šatava na kóncu nastawka znjeměrnjeny pisa, „je wjac hač mjerzace, zo su jeje twórby dźensa poměrnje mało znate“.

Praha (dpa/SN). Čěska stolica Praha dóstanje prěni króć měšćanostu z rjadow Piratow. Strowotniski politikar Zdeněk Hřib je wčera koaliciske zrěčenje z wobydlerskej iniciatiwu a jednej z konserwatiwnych stron podpisał. „Stejimy dźensa woprawdźe na proze wulkich změnow“, rjekny 37lětny.

Strona piratow bě při komunalnych wólbach spočatk oktobra w Praze 17 procentow hłosow zdobyła, złožujo so po měnjenju wobkedźbowarjow na bonus „nowačka“. Liberalno-populistiske hibanje ANO ministerskeho prezidenta Andreja Babiša njemóžeše zastojnstwo měšćanosty zakitować, byrnjež Babiš stajnje zaso připowědźał, zo je jemu čłon ANO w tutym zastojnstwje w stolicy hižo z pre­stižnych přičin jara wažny. Strona bě nimale dwaj milionaj eurow za wólbny bój w Praze wudała.

Nowowoleny měšćanosta stolicy Prahi Hřib je studowany medicinar, njeje pak nihdy jako lěkar dźěłał. Město toho zaběraše so z digita­lizowanjom w strowotnistwje. Wón chcył mjez druhim nowu čaru metro twarić dać. Runje tak chce so wón za twar bydlenjow prócować.

Budyšin (JBR/SN). Na poslednim kóncu, při muri Budyskeho Tuchorja namakaš wosebity row. Na wulkej šěrej plaće leži wudypany worjoł z drohotneho čerwjeneho zornowca, kajkiž w našej wokolinje zrědka mamy. Rownišćo je wěnowane 33 pólskim woporam fašizma – wosom mužam, štyrjom žonam a 21 dźěćom. Wo nich chcychu w lěće 2006 šulerjo Schilleroweho gymnazija we wobłuku projekta wjace zhonić. Tak wobroćichu so na pólski konsulat w Lipsku, tón pak zaso­ na pólskich wobydlerjow Budyšina.

W kěrchowskim běrowje ničo dokumentowane njeje. Jasne jenož je, zo nasta row za čas NDR. Čehodla njedawa žadyn datum? Kak su wopory zahinyli? Čehodla njewopyta rownišćo žana oficialna delegacija? A štó je dźěći, žony a muži woprawdźe morił? Tajke a podobne prašenja stajeja sej zas a zaso Budyscy Polacy, kotřiž so wo rownišćo zahinjenych krajanow staraja. Wokoło swjedźenja Chudych dušow zetkawaja so woni ze swojim měšnikom Marcinom Ogórekom při tutym potajnosćiwym rowje, modla so, zaswěća swěčki a kładu kwětki. Njefaluje tež symboliska, narodna chorhoj.

Dźeń pozdźišo hač zwučene je w Radworju wčera lampionowy ćah na swj. Měrćina z přewodom dujerjow po wsy ćahnył. Po nyš­porje staj najprjedy Pětr Hantuš jako swj. Měrćin a Kajus Wićaz jako prošer znatu scenu dźělenja płašća předstajiłoj. Po lampionowym ćahu zhromadźichu so dźěći a starši na farskej zahrodźe při wohenju a ćopłym čaju. Foto: Bosćij Handrik

Wolfganga Kotiseka znaje wjetšina jako­ kulturnika Slepjanskeho serb­skeho folklorneho ansambla kaž tež jako­ hrajerja­ na dudach a huslerja. Wón pak ma tež hišće cyle hinaši hobby.

Slepo (JoS/SN). Nowa wustajeńca w Slepjanskim (SKC) Serbskim kulturnym centrumje wěnuje so wot minjeneho pjatka domjacemu swětej pawkow. Widźeć je tam nimale 120 fotow, kotrež je Wolfgang Kotisek­ z Brězowki fotogra­fował. Pawki su druhi wulki hobby 67lětneho, kiž je čłon předsydstwa Slepjan­skeho folklorneho ansambla a so w nim předewšěm wo instrumentalny dorost stara. Hižo w šulskim času so wón za přirodu zajimo­waše. Po studiju wučerstwa swoju wědu z fachowej literaturu rozšěrješe. Ze spočatkom digitalnych kamerow so lěta 2003 tež fotografowanje přidruži. Dźensa wobsedźi Wolfgang Kotisek­ wjacore kamery­ z wotpowědnym wuhotowanjom. W SKC wustajene wobrazy pawkow je wón wšitke na swojej priwatnej ležownosći w Brězowce fotografował.­ 68 družin je tam zapo­padnył. Mjeztym ma wón tež fotowu datowu­ banku jednotliwych družin pawkow.

Ketlicy. Na žurli Ketličanskeje fary wotměje so pjatk, 16. nowembra, w 16 hodź. čitanske popołdnjo. Tam čita Friedhard Krawc z dopomnjenkow swojeho prawuja Richarda Zahrodnika (1884–1962). Nadrobnje a lubosćiwje wopisuje Zahrodnik wjesne žiwjenje we wot ewangelskeho serbstwa wobwliwowaneje krajiny wokoło Ketlic kónc 19. lětstotka.

Kolesowarja přewidźał

Złyčin. Njerjany wukónc měješe zawčerawšim připołdnju kolesowanski wulět 51lětneho. Wón bě ze swojim wubědźowanskim kołom w Złyčinje po puću a chcyše­ wotbočić, jako do njeho wosobowe awto typa Opel zrazy. Po wšěm zdaću bě 55lětny wodźer awta kolesowarja přewidźał. Při zražce so 51lětny zrani, tak zo dyrbjachu jeho do chorownje dowjezć. Škoda wučinja tysac eurow.