Z wudaća: srjeda, 22 meje 2019

Waršawa (dpa/SN). Něšto dnjow do wólbow Europskeho parlamenta ma pólska narodnokonserwatiwna knježaca strona Prawo a sprawnosć (PiS) po najnowšich naprašowanjach snadny předskok. Z předsydu Jarosławom Kazyńskim na čole móže so PiS po zwěsćenju instituta Ibris w nadawku wjacorych pólskich medijow 37,9 procentow hłosow nadźijeć.

Opozicionelnemu proeuropskemu stronskemu zjednoćenstwu Europska koalicija, kotruž nawjeduje najwjetša liberalnokonserwatiwna opoziciska Wobydlerska platforma, přicpěwaja 34,7 procentow. Naprašowanje knježerstwu kritisce nastajeneje Gazety Wyborczeje pak widźi Europsku koaliciju ze 36 procentami snadnje před PiS z 35 proc.

Wien (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Awstriskeje Alexander Van der Bellen spyta hladajo na ćežku knježerstwowu krizu, wobydlerjam rjap skrućić. „Prošu was, njewotwobroćće so wograwani wot politiki“, zwurazni Van der Bellen wčera wječor w swojej narěči. Zdobom zamołwi so wón za wobraz, „kotryž politika runje zawostaja. Wšitcy smy wobraz moralnosće widźeli, kiž hranicy hłuboko rani, wobraz bjezrespektnosće, łamanja dowěry a politiskeho zanjechanja.“ Dobry přikład so z hłubokeho nutřkowneho přeswědčenja porjadnje zadźerži, bě sej awstriski prezident wěsty.

Hladajo na přichodne dny apelowaše Van der Bellen znowa na statnopolitisku zamołwitosć politikarjow a stronow: „Njemysliće prošu jenož na to, što móžeće krótkodobnje za swoju stronu wu­zbytkować, ale na to, što móžeće za Awstrisku činić!“

Awstriska tči po wozjewjenju skandalneho wideja we hłubokej krizy. Přichodnu póndźelu dyrbi so kancler Sebastian Kurz wotumej njedowěry stajić.

W měsće nad Nysu wola njedźelu tež noweho wyšeho měšćanostu

Zhorjelc (dpa/SN). Přichodnu njedźelu budźe wša Němska na Zhorjelc zhladować. Wo tym je Franziska Schubert, zapósłanča Zelenych w Sakskim krajnym sejmje, přeswědčena. Wona je jedna ze štyrjoch kandidatow, kotřiž nastupja k wólbam Zhorjelskeho wyšeho měšćanosty. Zhromadnje z njej kandiduja Octavian Ursu za CDU, Jana Lübeck za Lěwicu a Sebastian Wippel za AfD. Tuchwilny mějićel zastojnstwa Siegfried Deinege (njestronjan) hižo njenastupi. Dobyćer trjeba 26. meje absolutnu wjetšinu, potajkim 50 procentow plus jedyn hłós. Tuchwilu z toho wuchadźeja, zo budźe dalše wólbne koło 16. junija trěbne. Potom dosaha jednora wjetšina za dobyće.

Za wólby noweho Budyskeho wokrjesneho sejmika kandiduje po rešeršach našeho wječornika 34 Serbowkow a Serbow. Najwjace z nich je wězo Serbske wolerske zjednoćenstwo nominowało. A to je tež prawje tak. Jeho rozsud, znowa we wšěch wólbnych wokrjesach ze znajmjeńša jednym kandidatom nastupić, wotbłyšćuje woprawdźitosć we wokrjesu, w kotrymž je přewažny dźěl serbskeho sydlenskeho ruma w Sakskej. Budyski wokrjes je dwurěčny. Tohodla słušeja swójske serbske namjety zwonka stron a powšitkownych wolerskich zjednoćenstwow na kóždy hłosowanski lisćik. Zabyć pak njeměli na wólbne namjety w Sakskim krajnym sejmje zastupjenych stron. CDU, Lěwica, Zwjazk 90/Zeleni a FDP maja zdźěla młodych serbskich kandidatow na swojich lisćinach. To je dobre znamjo demokratije. Zo pola AfD žanych požadarjow z našeho ludu njenamakamy, ma zawěsće z tym činić, zo je strona na naležnosće Němcow wusměrjena. Axel Arlt

Berlin (dpa/SN). Němski dźěłarniski zwjazk (DGB) je rozsud zwjazkoweho sejma witał zbrašenych ludźi, kotrychž dyrbja we wšitkich naležnosćach hladać, hižo dlěje z wólbow njewuzamknyć. „Sobu postajić, štó w parlamentach Zwjazka, krajow a gmejnow skutkuje, je demokratiske zakładne prawo, z kotrymž so dospołne wobdźělenje na politiskim, towaršnostnym a socialnym žiwjenju zwoprawdźi“, rjekny čłonka předsydstwa DGB Annelie Buntenbach. Zo pak dyrbi Zwjazkowe wustawowe sudnistwo zakonjedawarja hakle k tomu nastorčić, pokazuje, „kak daloko smy hišće wot inkluziwneje towaršnosće zdaleni“.

Zwjazkowy sejm bě minjeny pjatk wobzamknył, zo njesmědźa zbrašenych hižo dlěje wot wólbow wuzamkować. Zwjazkowe wustawowe sudnistwo bě w aprylu wotpowědnej skóržbje wotpowědowało. W Němskej je něhdźe 80 000 ludźi potrjechenych, kotřiž maja sudnisce postajeneho hladarja za wšitke žiwjenske wobłuki, dokelž su ćělnje abo duchownje zbrašeni. Woni smědźa nětko runje tak wolić kaž skućićeljo, kiž su duchowneho zbrašenja dla w psychiatriji.

Sakski kultusowy minister Christian Piwarz (CDU, naprawo) je póndźelu na přeprošenje zapósłanca CDU w Sakskim krajnym sejmje Marka Šimana (2. wotprawa) toho wólbny wokrjes 56 w Budyšinje wopytał. Zhromadnje pobyštaj tež w Katolskim dźěćacym domje na Tschirnerowej, hdźež stej jimaj nawodnica Wórša Burghardtowa (srjedźa) a jeje naměstnica Christine Ulitzka zakłady kubłanja po montessoriskich zasadach rozkładłoj. Dale wopytaštaj politikarjej ewangelski šulski centrum w Husce a wotměštaj z wjesnjanostu gmejny Dobruša-Huska Alexanderom Fischerom (CDU) informacisku­ rozmołwu. Foto: Werner Lindner

Brüssel (dpa/SN). Zakaz wšelakich plastowych wudźěłkow za jónkrótne wužiwanje je w Europskej uniji doskónčnje schwaleny. Staty EU su wčera w Brüsselu wotpowědne prawidła wobzamkli, zo bychu předewšěm morja před dalšim zanjerodźenjom škitane byli. Europski parlament kaž tež kraje běchu so na změny do toho dojednali a jim přihłosowali.

Wot lěta 2021 maja so wšelake produkty z europskich wikow zminyć, za kotrež su alternatiwy. K tomu słušeja plastowe talerje a grat kaž tež troski a watowe štabiki. Tež štabiki powětrowych balonow k tomu słušeja. Komisija EU lubi sej ze zakaza wulke lěpšiny za přirodu. Naprawy maja wustork wuhlikoweho dioksida pomjeńšić, wobswětowym škodam zadźěwać a pře­trjebarjow k lutowanju pohonjeć. Pozadk su hoberske mnóstwa plastikowych wotpadkow w morjach. Plasta móže tež zwěrjatam strašna być, kotrež so w njej za­šmjataja abo ju z cyrobu zaměnjeja. Z rybu jako žiwidłom dóstawa so plastika tež do čłowjeskeho ćěła. Kritikarjo wumjetuja Europskej­ uniji přeco hišće njedosahace naprawy. Wšako wučinjeja zakazane wěcy jeno snadny dźěl wšěch wotpadkow.

Woblubowane wuhladnišćo „Zerzawy hózdź“ při Žornowskim (Sorno) kanalu mjez Lejnom a Sedlišćanskim jězorom (Sedlitz) we łužiskej­ jězorinje swjećeše minjeny kónc tydźenja swój zapozdźeny dźesaćlětny jubilej. Problemow při Złokomorowskim jězoru dla běchu swjedźeń přeco zaso přesunyli. Nětko so wěža w najrjeńšich barbach pokazuje. Foto: Gernot Menzel

Kamjenc so tež rady „zelene město“ mjenuje. Tomu wotpowědnje wudawa w běhu lěta wjele pjenjez za to, wudźeržować parki a zelenišća – lětsa něhdźe 695 350 eurow.

Kamjenc (SN/mwe). Za prawidłowne trawusyčenje abo kóždolětne wurězanje štomow je to něhdźe 27 000 eurow. Za dźěła na Pastwinej horje, hladanje parkow a naměstow, hrajkanišćow kaž tež wopomnišćow ma Lessingowe město tónkróć něhdźe 576 350 eurow zaplanowanych. Kóžde lěto sadźeja nalěto a w lěću kwětki a dalše rostliny do sudobjow, za čož nałoža 6 500 eurow a ně­hdźe 6 000 eurow za material.

Kaž Thomas Käppler, referent Kamjenskeho wyšeho měšćanosty Rolanda Dantza (njestronjan), našemu wječor­nikej na naprašowanje zdźěli, maja syčenje trawy, hladanje štomow a kerkow kaž tež jich wobstajnu kontrolu a wurězo­wanje jenož fachowcy na starosći. Kóšty za wudźeržowanje a wozelenjenje při dróhach wučinjeja něhdźe 86 000 eurow.

Wustawki za čestnohamtskich pomocnikow změnili

Njeswačidło (JK/SN). Wólbni pomocnicy Njeswačanskeje gmejny smědźa so z dobrym swědomjom na njedźelne wólby hotować. Hišće sčasom je tamniša gmejnska rada na swojim wčerawšim posedźenju wobzamknyła, změnić wustawki wo zarunanju dźěła čestnohamtskich wólbnych pomocnikow w gmejnje. Nětko dóstanu woni w Njeswačidle runje telko zarunanja kaž w susodnymaj gmejnomaj Rakecy a Bóšicy. To moralku pomocnikow zawěsće pozběhnje, wšako maja njedźelu hnydom troje wólby zmištrować. Nastupajo 1 680 wólbokmanych drje budźe wuličenje hłosow w dwěmaj wólbnymaj lokalomaj dobru chwilu trać. Prawe hódnoćenje tajkeho zamołwiteho dźěła je, zo zarunaja jim to nětko z třiceći eurami. Krajnoradny zarjad so podźělnje na tym wobdźěli, wšako budu tež kandidaća za wokrjesny sejmik a Europski parlament woleni.