Z wudaća: wutora, 11 junija 2019

Loni wjele mjenje rybow było

Kamjenc. Horcota a suchota stej plahowanje rybow w Sakskej loni jara poćežowałoj. Najwjetše problemy mějachu pstruhi a sajblinki, kaž statistiski krajny zarjad w Kamjencu zdźěla. Někotre akwakulturne zawody su samo dospołnu stratu poćerpjeli. 91 tonow módricy wo­znamjenja minus 40 procentow přirunajo z lětom 2017. Cyłkownje su loni 2 215 tonow jědźneje ryby naprodukowali.

Póńdźe wo škit před wulkej wodu

Frankenberg. Krajna zahrodna přehladka w Frankenbergu steji sobotu, 15. junija, w znamjenju škita před wulkej wodu. We wobłuku 2. tajkeho dnja hosćo zhonja, kak móža swoje domske přećiwo škodam wulkeje wody škitać. Tam předstaja wupokaz za prewenciju, na kotrejež zakładźe hodźi so wěstota twarjenjow nastupajo wulku wodu posudźować a polěpšić.

Češa lubuja „konjacy“ lěk

Namjety za wuhotowanje Lawskeho areala a Serbskeho domu zběrali

Budyšin (SN/JaW). Rozmyslowanja, kak wužiwać areal při Lawskich hrjebjach a rumnosće Budyskeho Serbskeho domu, su přewšo rozdźělne. To wujewi idejowa dźěłarnička Załožby za serbski lud minjeny pjatk w Budyskim Serbskim domje.

35 zajimcow bě přepro­šenje direktora Załožby za serbski lud Jana­ Budarja sćěhowało. A woni rozjimachu najwšelakoriše ideje. W srjedźišću steješe nadawk, zo ma Serbski institut (SI) ze swojim archiwom nowy domicil dóstać. Tež přičinu planowaneho projekta a zo je nuznje trjeba reagować, Budar hišće raz rozłoži. „Serbski institut je lěta 2015 wo pomoc wołał, smy so z naležnosću rozestajeli“, Budar podšmórny. Rozsudźene a kupjene dotal hišće ničo njeje, wón potwjerdźi.

Martin (mkc/SN). Na iniciatiwu Maticy Slovenskeje běchu w lěće 2007 zahajili slěd słowjanskich kongresow. Słowakska Maćica pod nowym předsydu Marianom Gešperom bě minjeny tydźeń na 4. kongres přeprosyła, zdobom kruh wobdźělnikow rozšěriła a słowjanske institucije do njeho zapřijała. Zastupnicy z Bołharskeje, Słowjenskeje, Madźarskeje, Čorneje hory, Rumunskeje, Ukrainy, Čěskeje, Ruskeje, Łužicy kaž tež hosćićelskeho kraja Słowakskeje wuradźowachu wo swojich starosćach a rozmyslowachu wo tym, kak móhli w realnym procesu globalizacije, liberalizacije a nowych informaciskich technologijow zhromadne dźěło pohłubšić a sej mjez sobu pomhać.

Prěni króć zastupjena bě ruska uniwersita z Perma. Młoda docentka-bohemistka rozprawješe wo wužadanjach, ko­trež­ tam při podawanju čěšćiny studentam ze wšěch kóncow swěta nazhonja. Wulki zajim w njej zbudźi, zo móže serbšćinu wuknyć a ju přez internet z wose­bitym programom Budyskeho Rěčneho centruma WITAJ słyšeć.

Dobyćerjo prěnjeho idejoweho wubědźowanja Sakskeho fondsa Čiń sobu su jas­ni. Juryje štyrjoch kategorijow su do­hromady 613 z 1 520 zapodatych projektowych idejow mytowali. We Łužicy je jich 359, z nich 43 we wosebitej kategoriji „Łužica – žiwa dwurěčnosć“. Serbske ideje pak su zdobom Myće MINT, ReWir a Myto mobility dobyli.

12. błótowske bajowe nocy Serbskeho ludoweho ansambla pod Bórkowskej Bismarckowej wěžu su swjatkowny kónc tydźenja něhdźe 5 000 hosći wulce zahorili.

Bórkowy (MiH/SN). Hižo do popraw­neho předstajenja hłowneho programa SLA je štabrowe dźiwadło Incanto publikum wobku­złało. Něhdźe 2 000 hosći dožiwi na premjernym sobotnym wječoru předprogram z pěsnjemi a rejemi „Lipa-dźěći“, ansambla Dźěćaceho a wuknjenskeho domu „Lipa“ w Bórkowach. Na wšěch třoch dnjach su dźěći hosći bajowych nocow­ spěwajo z „Witajśo k nam“ strowili. Wot spočatka šulskeho lěta bě 20 holcow a hólcow pod nawodom Ivy Schultchen a Michaela Apela za wustup zwučowało. Nimo nich pokazachu tež šulerki a šulerjo Kśišowskeje (Krieschow) zakładneje šule a Němsko-Serbski ansambl Choćebuz swoje reje na serbske žiwjenske wašnje. Wot moderatora Christiana Matthéeja zhonichu přitomni tójšto zajimawosćow wo slědowacej inscenaciji. Tak mjez druhim, zo w bojowych scenach Markus Schulz z Choćebuskeho policajskeho jěchanskeho towarstwa sobu skutkuje.

Berlin (dpa/SN). Hladajo na žadanje sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU), skónčić sankcije přećiwo Ruskej, je zwjazkowy nutřkowny minister Horst Seehofer (CSU) přiznał, zo su na wuchodźe a zapadźe rozdźělne nastajenja k Ruskej. „Dyrbimy so chutnje a měrnje z nimi zaběrać“, Seehofer nowinarjam rjekny. Kretschmer bě sej na swojim wopyće w Pětrohrodźe kónc zapadnych sankcijow žadał a za to z rjadow unije wjele kritiki žnjał.

Maas bjez wuslědkow

Teheran (dpa/SN). Pospyt zwjazkoweho wonkowneho ministra Heika Maasa (SPD), mjezynarodne atomowe zrěčenje z Iranom tola hišće wuchować, njeje žane konkretne wuslědki wunjesł. Po rozmołwach z iranskim kolegu Mohammedon Dshawadom Sarifom a prezidentom Hassanom Ruhanijom wosta konflikt njerozrisany. Iran žada sej kónc sankcijow USA a wočakuje, zo Europjenjo ćišć na USA wukonjenja.

Kanclerskeho kandidata wolić

Při zražce z nakładnym ćahom w Berkenbrücku wuchodnje Berlina je minjenu nóc žona žiwjenje přisadźiła. Šoferka bě spytała ze swojim awtom železniski přechod přeprěčić, jako ćah do njeho zrazy a je sobu storhny. Železniski přechod bě z amplu a połojčnej zawěru wuhotowany. Čehodla bě žona zawěru ignorowała, njeje policiji znate. Foto: dpa/citynewstv

Z awtom na kěrchowje po puću bě 81lětna w delnjosakskim Jesteburgu – a je tójšto škody načiniła. Tak wobškodźi wjacore narowne kamjenje a wodowód. Prawdźepodobnje bě so tam mylnje dóstała. Město toho zo by so zawróćiła, jědźeše dale, doniž njewosta mjez rowami na kamjenju tčacy. Komplikowaneho połoženja dla njemóžachu awto cyły čas zrumować. Policija dwěluje, zo bě žona docyła jězdźenjakmana, a přepytuje přećiwo njej wobškodźenja wěcow dla.

Wučerja ze słužby pušćili su na grjekskej kupje Rhodos, dokelž je šulerja po wučbje do rjadowniskeje stwy zamknył. Nimo toho nětko sudnistwo přećiwo wučerjej přepytuje. Tón bě po šuli dźěći namołwjał, rumnosć spěšnje wopušćić. „Liču hač do tři. Štóž je potom přeco hišće w rjadowni, toho zamknu.“ Dźewjećlětny njebě spěšny dosć a bu zawrjeny. Hólčec wołaše něhdźe 20 mjeńšin wo pomoc, doniž jeho wučerka njewusłyša a njewuswobodźi. Wučer wšitke wumjetowanja wotpokazuje, twjerdźo, zo njeje hólca widźał, jako rjadownisku stwu zamkny.

Brüssel/Berlin (dpa/SN). Europska unija drje swój zaměr nastupajo klimje přichilene energije hač do lěta 2020 njedocpěje, dokelž jich produkcija w Němskej a druhich­ krajach chromi. Na to pokazuje Euroski­ zličbowanski zarjad we wčera wozjewjenej pruwowanskej rozprawje. Fachowcy kritizuja spěchowansku politiku a žadaja sej wjace wobdźělenja wobydlerjow, awkcije za wutwar kapacitow, wottwar běrokratiskich zadźěwkow a lěpše milinowe syće.

EU bě sej w boju přećiwo změnje klimy zaměr stajiła, hač do lěta 2020 pjećinu wšeje trěbneje energije z wobnowjomnych žórłow zdobyć. Hač do lěta 2017 bě po rozprawje 17,5 procentow docpětych. Jědnaće z cyłkownje 28 statow EU je swoje zaměry hižo docpěło.

Němska dyrbjała so runja sydom dalšim krajam bóle napinać, by-li swoje cile hač do 2020 docpěć chcyła, sej pruwo­warjo žadaja. Šěsć dalšich krajow drje je dospołnje misnje. Hladajo na hłowny zaměr EU je zličbowanski zarjad skerje skeptiski, kaž z Brüssela rěka.

Wojerecy (dpa/SN). Krajnej knježerstwje Sakskeje a Braniborskeje stej dźensa na Wojerowskim hrodźe zhromadne kabinetne posedźenje přewjedłoj. Při tym dźěše w prěnim rjedźe wo strukturnu změnu we Łužicy. Nimo sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU) a braniborskeho knježerstwoweho šefa Dietmara Woidkeho (SPD) wobdźěli so tež šef Berlinskeho kanclerskeho zarjada Helge Braun (CDU). Planowane bě podpisać kooperaciske zrěčenje, zo bychu rólu Łužicy jako městnosć spěchowanja sylnišo wuzběhnyli. Do posedźenja zetkaštaj so knježerstwowaj šefaj z něhdźe 30 šulerjemi Leona Foucaultoweho gymnazija we Wojerecach, zo byštaj z nimi wo temje „Łužica – naša domizna w lěće 2038“ diskutowali kaž tež přeća a wočakowanja młodostnych na wědomje brałoj.

K samsnej temje wupraji so Woidke tež w rańšim magacinje sćelaka ARD. Wón potwjerdźi, zo je strukturna změna nastupajo skónčenje zmilinjenja brunicy we Łužicy wšotowaršnostny nadawk.