Z wudaća: wutora, 12 oktobera 2021

Zhorjelc (dpa/SN). Nawal ćěkancow na pólsko-němskej hranicy na wuchodźe Sakskeje dale traje. Jeničce minjene tři dny je zwjazkowa policajska inspekcija w Ludwigsdorfje cyłkownje 101 ćěkanca lepiła. Kaž inspekcija wčera zdźěli, je nimo toho třoch přesmykowarjow – dweju Ukrainjanow a jednoho Georgičana – ­zajała a jich wróćo do Pólskeje pósłała. Štyri lěta njesmědźa woni nětko do Němskeje přińć. Ćěkancy pochadźeja přewažnje z Iraka a Jemena. Přiběraca ­ličba ćěkancow steji w zwisku ze zadźerženjom zarjadow w Běłoruskej.

Drježdźany (dpa/SN). Sakski hospodarski minister Martin Dulig (SPD) so za to wupraja, minimalnu mzdu ruče na dwanaće eurow zwyšić. Jeničce w swobodnym staće nimale kóždy třeći přistajeny z toho profituje, Dulig wčera w Drježdźanach rjekny, pokazujo na sonděrowanske rozmołwy. Wšako je minimalna mzda centralny dypk SPD. „Dźěławi měli respekt a hódnoćenje nazhonić.“

Sakske hospodarske ministerstwo je nadawk za studiju dał, z kotrejž přepytowachu fachowcy lěta 2015 zawjedźenu minimalnu mzdu. Kaž z dokumenta wuchadźa, njejsu w jeje zwisku žane negatiwne efekty inwesticije nastupajo. Hladajo na mało fachowcow su fairne mzdy za předewzaća wažne. Hač do lěta 2030 budźe po słowach hospodarskeho ministra jeničce w Sakskej něhdźe 200 000 ludźi mjenje na dźěłowych wikach k dispoziciji. Dotal wučinja minimalna mzda 9,60 eurow, hač do julija 2022 ma wona na 10,45 eurow postupić.

Berlin (dpa/SN). Po historiskej poražce při wólbach zwjazkoweho sejma chce CDU na wosebitym stronskim zjězdźe ­cyle nowe nawodnistwo wolić. To zdźěli wčera generalny sekretar strony Paul Ziemiak po posedźenju načolnych gremijow w Berlinje. Hižo 30. oktobra maja so wo-krjesni předsydźa zetkać, zo móhli měnjenje čłonstwa zhonić. Tři dny po tym matej prezidij a zwjazkowe předsydstwo rozsudźić, kak chcedźa bazu do personel­neho a wobsahoweho nowowusměrjenja zakótwić. Hač budźe stronski zjězd w decembrje abo januarje, njeje jasne.

Zo ma so w CDU nuznje něšto změnić, wuchadźa tež z aktualneho naprašowanja instituta Insa. Tam leži unija dźensa pod 20 procentami. To je 1,5 procentow mjenje hač tydźenja a najniša hódnota CDU/CSU hladajo na wšitke wot insti­tuta dotal přewjedźene naprašowanja. SPD žněje 28,5 procentow hłosow, štož je poł procenta wjace. Za Zelenych rozsudźi so 16 procentow naprašowanych, FDP přińdźe na 14,5 proc., a AfD by jědnaće proc. ludźi woliło. Lěwica pak dale přiwisnikow zhubja a docpěwa jenož hišće štyri procenty (-0,5 procentow).

Delegacija z Mexika so wo wotnajatym lěsu pola Rownoho wobhoniła

Choćebuz/Rowno (SN). Delegacija zastupjerjow indigeneho ludu Zapatistas w Mexiku zetka so minjeny pjatk z čłonami Choćebuskeje wobswětoweje syće Zelena liga. W rozmołwje dźěše přede­wšěm wo napinanja Němskeje škit klimy nastupajo a wo měrliwe protestne formy přećiwo wudobywanju wuhla we Łužicy. Hač do lěta 2037 hišće Zelena liga dźěl lěsa bjezposrědnje při Wochožanskej jamje wotnaja, kotryž je tohorunja za wudobywanje brunicy předwidźany. Nimale dwě lěće wotměwaja w lěsu kubłanske a kulturne poskitki, přiwšěm je přestrjeń dale wohrožena. „Wobhospodarjer, koncern Łužiska energija a milinarnje (LEAG), chce najebać wobzamknjeny kónc wudobywanja wuhla lěs wotbagrować. Samo wuswojenje su hižo přizjewili“, Rebekka Schwarzbach z wobswětoweje skupiny hosćom z Mexika rozłoži. „Lěs jim dobrowólnje njedamy. W nuzowym padźe ma sudnistwo rozsudźić.“

Zo so wědomostna institucija do aktual­neje politiki nutř tyka, to smy mjeztym w Němskej direktnje w zwisku z koronapandemiju a indirektnje z klimowej krizu mjenje abo bóle zwučeni. Za Serbski institut pak zda mi so tajke postupowanje skerje nowe być. Raznje so Budyscy wědomostnicy přećiwo wobzamknjenju měšćanskeho wuběrka wuprajeja, hižo njeeksistowacy pomnik Otta von Bismarcka znowa natwarić. Zo njemóže so dwurěčna stolica Hornjeje Łužicy dźensa z Bismarckowej přećiwo mjeńšinam a na germanizaciju wusměrjenej politiku pyšić, je runje tak přeswědčiwy argument kaž pokiw na časej njewotpowědowace postupowanje a warnowanje před tudyšimi prawicarskimi tendencami. Tak njewotpowěduje institut jeno swojej róli jako mjeńšinowe slědźenišćo z historiskej ekspertizu, ale zdobom zamołwitosć w politiskej debaće na městnje přewozmje – derje tak! Nětko dyrbi jenož wobydlerstwo institut jako dźěl Budyskeje woprawdźitosće akceptować. Cordula Ratajczakowa

Moskwa (dpa/SN). Ličba na koronawirus zemrětych w Ruskej je minjeny kónc tydźenja zaso nowy rekord docpěła. Po informacijach oficialnych zamołwitych w Moskwje je předwčerawšim w běhu 24 hodźin 962 ludźi po cyłym kraju zemrěło, dźeń do toho bě jich 968. Ličba nowo­infekcijow leži wšědnje pola něhdźe 30 000 padow. Němske zwjazkowe knježerstwo je kraj mjeztym jako kónčinu z wysokim rizikom zastopnjowało.

Oficialne korona-ličby w Ruskej su hižo dlěje w masiwnej kritice. Kritiski portal zona.media na to skedźbnja, zo je ruski statistiski zarjad w awgusće nimale 50 000 mortwych korony dla w kraju registrował. Zamołwići knježerstwa pak mjenowachu jeničce ličbu 24 661. Přičina dalšich infekcijow je po měnjenju ruskich zarjadow mało zwólniwosće ludźi so šćěpić dać. Na zapadźe kraja wuwite srědki njejsu w Ruskej dowolene. Knježerstwo pak na tym wobstawa, w Moskwje wuwity srědk Sputnik V abo jedyn z tamnych pjeć swójskich srědkow wužiwać. Sputnik V je we wjac hač 70 krajach dowoleny srědk, ­w USA a EU pak nic. Tež mnozy Rusojo sami šćěpiwu njedowěrjeja.

Twarc elektroawtow Tesla je minjenu sobotu w braniborskej gmejnje Grünheide za něhdźe 9 000 wobydlerjow z blišeje wokoliny swjedźeń wuhotował. Zdobom da koncern dohlad do swojeje prěnjeje europskeje twornje. Šef předewzaća Elon Musk hosći tež němsce postrowi a wotmołwješe na prašenja. W Grünheidźe maja kónc lěta prěnje elektroawta typa Tesla, model Y, nastać. Najwjac dźělow za nje, kaž karoserija, sydła a baterijowe bańki, chcedźa tam w swójskej produkciji zhotowić. Něhdźe 12 000 nowych dźěłowych městnow kaž tež 20 wukubłanskich a dźesać dualnych studijnych směrow chcedźa tam wutworić. Dokelž hišće tójšto sobudźěłaćerjow pytaja, Musk ludźi namołwi so wo dźěłowe městno w Tesla-fabrice prócować. Foto: Lubina Popjelina

Berlin (dpa/SN). Po šěsć a poł lěće na čole AfD so Jörg Meuthen wróćo sćehnje a nochce po intensiwnych rozmołwach ze swójbu znowa za předsydstwo strony w decembrje kandidować. To je wón čłonam wčera w lisće oficialnje zdźělił. Zhromadnje z Tinom Chrupallu ze Zhorjelskeho wokrjesa 60lětny AfD nawjeduje. Swojeho politiskeho dźěła so Meuthen přiwšěm wzdać nochce a budźe „swój hłós słyšomnje zasadźeć“. Tuchwilu je wón zapósłanc Europskeho parlamenta. W zašłymaj dwěmaj lětomaj bě Meuthen za poměrniši kurs w stronje, štož pak jemu njepřećelow wunjese. Wosebje prawicarsce wusměrjene hibanje wokoło durinskeho šefa Björna Höcki je přećiwo njemu dźěłało. Mjeztym tež zwjazkowy wustawoškit prawicarsko­ekstremne hibanje wobkedźbuje.

We módrej mróčeli dwutaktoweho kura poda so minjenu sobotu nimale 220 wobdźělnikow 3. zetkanja historiskich motorizowanych dwukolesow na jězbu wokoło Parcowskeho a Lejnjanskeho jězora. Zetkanje organizowało bě Łutowske towarstwo za historisku techniku. Za wužiwanje kolesowanskich pućow wokoło jězorow mějachu wosebitu dowolnosć. Foto: Gernot Menzel

Korony dla je so loni lědma někajke zjawne zarjadowanje wotměć hodźało. Ćim bóle so minjeny kónc tydźenja w Slepom wjeselachu, zo móžachu ­kermušne wiki přewjesć.

Slepo (JoS/SN). Tajku kermušu Serbski kulturny centrum Slepo hižo dołho wjace dožiwił njeje. Při najrjeńšim nazymskim wjedrje bě 20 wikowarjow přijěło, zo bychu swoje twory poskićili. Mjez nimi běchu mnozy, kotřiž tam zašłe lěta hižo běchu, dalši přijědźechu prěni raz. Andrea a Rüdiger Budek z Lěšćow pola Grodka prěni raz pěc z drjewom zapyrichu, zo bychu tam chlěb pjekli a jón čerstwy předawali. Nowe bě tohorunja stejnišćo pólskeje kuchnje. Jeje poskitki nańdźechu mjez wopytowarjemi dobry wothłós a wočiwidnje wšitkim słodźachu. Po wšěm zdaću je tale ideja pólskich partnerow na łužiskich wikach dźeń a woblubowaniša.