Z wudaća: wutora, 29 nowembera 2022

Přihotowanski wuběrk

Budyšin. Do přihotowanskeho wuběrka za mjezynarodny folklorny festiwal Łužica 2023 je Zwjazkowe předsydstwo Domowiny minjeny pjatk Gabriela Krawca (Serbska rejowanska skupina Smjerdźaca), Ambroža Handrika (Serbski folklorny ansambl Wudwor), Janu Pětrowu (Załožba za serbski lud), Marka Klimana (gmejna Chrósćicy), Marka Kowarja (Domowina) a Marcusa Końcarja (Delnja Łužica) powołało.

Bobry přelesćili

Volary. Južnočěscy dróharjo bědźa so pola městačka Volary hižo dlěši čas z aktiwitami bobrow. Wot nich natwarjene zahaćenje rěčki je dźě sylnje wužiwanu dróhu I/39 z powodźenjom wohrožowało. Wotstronjeny „njedowoleny twar“ su bobry hnydom zaso wobnowili. Hakle njedawno do haćenja zatwarjene plastowe kanalizaciske roły su pomhali, a bobry su přećahnyli.

Přiručka znowa předleži

Při budce „Wawrikec catering“ na Budyskich Wjacławskich wikach móža zajimcy prěni „serbski dener“ woptać. Syman Klemenc z Kopšina, šuler Serbskeho gymnazija, wuži wčera za to swoju wobjedowu přestawku a da sej nowostku zesłodźeć. Wumyslił ­bě sej produkt předsyda Zwjazka za serbski kulturny turizm z. t. Pětr Brězan. Foto: Carmen Schumann

Němska měła po słowach braniborskeho ministerskeho prezidenta Dietmara Woidkeho (SPD) z Čěskej, Pólskej a tamnymi europskimi partnerami hišće ­wušo hromadźe dźěłać, zo by so europske zastaranje z energiju hišće njewotwisniše wot dowožowanjow stało.

Čorna Pumpa (dpa/SN). Braniborska pokazuje nastupajo wobnowjomne energije přikładnje, dokal móhł puć wjesć, rjekny knježerstwowy šef wčera při wopyće čěskeho wulkopósłanca Tomáša Kafki w Čornopumpskim industrijnym parku a tamnišej milinarni LEAG. Kafka bě ­so tam mjez druhim wo planach LEAG za natwar Gigawatt-Factory wobhonił. Z njej chce so energijowe předewzaće stać z jednym z najwjetšich inwestorow we wobłuku wobnowjomnych energijow w Němskej.

Po zawrjenju poslednjeje lěkarskeje praksy we Wulkej Dubrawje dyrbja ­pacienća daloko jězdźić. Wjesnjanosta Hardy Glausch prócuje so intensiwnje wo naslědnika abo naslědnicu.

Wulka Dubrawa (UM/SN). Zaručić lěkarske zastaranje ludnosće je jedna z najbytostnišich naležnosćow stata a komunow. Jenička lěkarska praksa we Wulkej Dubrawje pak zawrě 30. septembra bjez naslědnika. Praktiski a fachowy lěkar za nutřkownu medicinu Frank Gerber je swoje skutkowanje jako lěkar na kraju po 31 lětach skónčił.

Budyšin (SN/bn). Swěćace so woči přewažnje młodych hudźbnikow a spěwarjow na jewišću, zahorjeny publikum na trójce kopatej połnej žurli Budyskeho Kamjentneho domu a po wšěm zdaću dosć nahladna suma zezběranych pjenjez – po dwulětnej přestawce zaso na městnje wotměte beneficne koncerty „Swingin‘ Santa“ su wočakowanja „wjac hač spjelnili“. Po słowach jednaćela hosćićelskeho zarjadowarja Torstena Wiegela bu „na wšitkich runinach niwow do krizy docpěty“; zamołwity domu za mjezynarodne projekty Paul Fischer bě „přewšo spokojom. Dźakownosć publikuma bě runje tak jasnje pytnyć kaž dźeń a wuša zwjazanosć akterkow a akterow.“

Wojerecy (AK/SN). Město Wojerecy prócuje so wo lěpši železniski zwisk do Lipska. To je wyši měšćanosta Torsten Ruban-Zeh (SPD) wčera podšmórnył.

Pozadk je jasne pohubjeńšenje železniskeho zwiska ze změnu jězbneho plana 11. decembra. Zaměrowy zwjazk bliskowobchadny rum Lipsk (ZVNL) so dotalneje čary S 4 Wojerecy–Lipsk wzda. Přichodnje budźe nowa linija RE 11. Pasažěrojo podadźa so najprjedy z regionalnym ekspresom RE 10 z Wojerec do Falkenberga, hdźež přestupja do RE 11 do Lipska. „Před lětami jězdźeše wšědnje dwanaće porow ćahow z Wojerec do Lipska. Naposledk běše jich wosom, přichodnje budźe jenož hišće šěsć“, kritizowaše wyši měšćanosta. To je jasny spad. Přichodnje pojědźe wot póndźele do pjatka wšědnje šěsć porow ćahow, sobotu štyri a nje­dźelu tři pory ćahow. Potrjecheni wot skrótšenjow ćahow su předewšěm powołanscy dojězdźowarjo a studenća.

Torsten Ruban-Zeh je na swobodny stat apelował, zo by tón w přichodźe ­jasne jednotne struktury tworił. Město štyrjoch wobchadnych zaměrowych zwjazkow měł w Sakskej jenož jedyn być.

Doha (dpa/SN). Energijowy koncern Qatar Energy je po słowach katarskeho energijoweho ministra Saada al-Kaabija zrěčenja wo dodawanju běžiteho płuna do Němskeje wotzamknył. Płun předawaja US-ameriskemu předewzaću Conoco Phillips, kotrež jón dale do Brunsbüttela dodawa, rjekny minister dźensa w katarskej stolicy Doha. Dodawanje ma so w lěće 2026 zahajić a znajmjeńša 15 lět trać. Po tymle puću chcedźa lětnje hač do dweju milionow tonow płuna dodawać.

Steinmeier na Balkanje

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier je dźensa swoju štyridnjowsku jězbu do zapadobalkanskeju krajow Sewjerneje Makedonskeje a Albanskeje zahajił. Centralna tema jeho rozmołwow budźe planowane přiwzaće wobeju statow do Europskeje unije. Sewjerna Makedonska a Albanska hižo něhdźe lětdźesatkaj na tutón krok čakatej. Tež štyri zbytne kraje zapadneho Balkana – Kosowo, Bosniska-Hercegowina, Serbiska a Čornohórska sej to přeja.

Wuradźuja wo dalšej podpěrje

Zwyšenje płaćiznow, ćeže w dodawanskich rjećazach, njewěste stabilne zastaranje z energiju a płaćizny energije kaž tež pobrachowacy fachowcy njewohrožuja jenož eksistencu, ale tež dźěłowe a wukubłanske městna předewzaćow, sobudźěłaćerjow a tak přichod mnohich swójbow. Zo by so na to skedźbniło, organizowaše wokrjesne rjemjeslnistwo Choćebuz/Sprjewja-Nysa z podpěru srjedźostawskeje iniciatiwy minjeny pjatk pod hesłom „5 po 12 – Přećiwo čornemu přichodej za předewzaćelow“ demonstraciju w Choćebuskim nutřkownym měsće. Foto: Michael Helbig

Dokelž je mać jeho pječa pod časowy ćišć stajiła, je muž na awtodróze w Berlinje z nimale sto kilometrami na hodźinu přespěšnje jěł. Dowolene je tam tempo 80, zdźěli policija wčera na Twitteru. Muž je zastojnikam na městnje wuswětlił, zo je swoju mać z lětanišća wotewzał. Wona je časowy ćišć wukonjała a tuž je po awtodróze smalił. Tuž dyrbi šofer nětko ze znajmjeńša 800 eurami pokuty ličić. Nimo toho dóstanje dypkaj w Flensburgu a njesmě tři měsacy z awtom jězdźić.

Chorosć wopičich jětrow dóstanje nowe mjeno. Swětowa strowotniska organizacija (WHO) wužiwa wotnětka pomjenowanje Mpox. Tole zdźělichu zamołwići wčera w Genfje. Lěto móžetej so hišće wobě mjenje wužiwać. Nowe mjeno je organizacija wuzwoliła, dokelž hodźi so w druhich rěčach derje wurjekować a wužiwać.

Bonn (dpa/SN). Wolijowa industrija je lětsa w lěću třiměsačny tankowy rabat „přewažnje“ dale dała. Tole wuchadźa z přepytowanja Zwjazkoweho karteloweho zarjada, kotryž je wčera mjezyrozprawu předpołožił. Kartelowy zarjad pokaza w tym zwisku na tamne studije, kotrež mějachu samsny wuslědk. Předewzaća su potajkim wolóženja přetrjebarjam ­dale dali. Tak mjenowany tankowy rabat płaćeše wot 1. junija hač do 31. awgusta. Knježerstwo bě to zhromadnje z 9eurow­skim tiketom na tři měsacy zawjedło. Energijowy dawk za bencin běchu tehdy wo nimale 30 centow na liter, za diesel wo dobrych 14 centow na liter znižili. Hač a do kotreje měry bu zniženje pře­trjebarjam dale date, je so intensiwnje ­diskutowało.