Z wudaća: póndźela, 23 januara 2023

Ultimatum w holi so skónči

Ottendorf-Okrilla. Hač do dźensnišeho maja młodźi ludźo, kotřiž we Łužničanskej holi přećiwo planowanej jamje za wudobywanje šćerka protestuja, lěs wopušćić. Rěčnica přisłušneho krajnoradneho zarjada w Budyšinje, Sabine Rötschke, praješe Serbskim Nowinam, zo „budu so nětko wšitcy dorozumjeć, kak póńdźe dale“. Aktiwisća protestuja přećiwo porubanju 900 hektarow lěsa.

Wjetša podpěra sadowcam

Drježdźany. We wobłuku inwestiwneho spěchowanja za přirodoškit je Sakska loni 1 080 próstwow z wolumenom ně­hdźe 17,5 milionow eurow přizwoliła. K tomu liča mjez druhim saněrowanje sadowych łukow, wožiwjenje lěsnych bahnow kaž tež wuwiće drobnych wodźiznow a hladanje biotopow z posykom. Hladanje młodych sadowcow je nowosć w spěchowanskim scenariju Sakskeje.

„Heřmanička“ njeje zabyta

Budyšin (CRM/SN). Mjeztym 28. raz we Łužicy a zwonka njeje předstajeny rjad „Wosebity koncert na spočatku lěta“ staji w Berlinje skutkowaca koncertna pianistka Heidemarja Wiesnerec lětsa pod hesłom „beSINNung – rozMYSLOwanje“. Tola njeběše tež tutón komornohudźbny program w Lipsku, Berlinje, Choćebuzu kaž tohorunja předwčerawšim w Budyskim Serbskim muzeju a wčera na Wojerowskim hrodźe něšto błukosć za zły čas wuprudźaceho. Ně, wuběr wonych pregnantnych 20 programowych dypkow podšmórny skerje prawosć Ludwiga van Beethovenoweho tworićelskeho postupowanja: „Z ćmy do swětła.“ K tomu běše sej iniciatorka zaso wukonliwy interpretatoriski team zdobyła, kiž z njej rady ze zahoritosću tež načasnu hudźbu Serbow, němskemu runja serbskemu publikumej, prezentuje.

Zwjazkowy politikar FDP poruča nowe puće za wutwar A 4 we Łužicy

Budyšin/Drježdźany/Berlin (SN/mb). Štóž je dołholětnje jako dojězdźowar mjez Łužicu a Drježdźanami po puću, znaje tón zjaw: Wobchad na A 4 mjez Zhorjelcom a sakskej stolicu je lěto a wjac rozrostł. To potrjechi nic naposledk nawal nakładnych awtow. Pódlanski efekt: Dale a husćišo je awtodróha – čim bliša Drježdźanam, ćim husćišo – njezbožow dla zašlahana. Tohodla je so Budyski zapósłanc CDU w krajnym sejmje Marko Šiman hižo wjele lět za wutwar awtodróhi na tři jězdnje do kóždeho směra zasadźował. Wón wě, kajka je situacija, kotraž dojězdźowarjam, rjemjeslnikam a druhim sobudźěłaćerjam srjedźostawskich zawodow na čuwy dźe. Šimanej běše to wulki mjezywuspěch, hdyž staj w lěće 2019 ministraj zwjazka a Sakskeje za wobchad, Andreas Scheuer (CSU) a Martin Dulig (SPD), wotpohlad wutwarjenja awtodróhi mjez pólskej hranicu a Drježdźanami pisomnje wobkrućiłoj.

Radwor (SN/bn). Prěnja a často jako „narodna“ wobhladowana serbska opera buffa „Jakub a Kata abo Bajka wo zakuzłanymaj nosomaj“ Korle Awgusta Kocora a Handrija Zejlerja twori žro lětušeho wječorneho ptačokwasneho programa Serbskeho ludoweho ansambla. Po delnjoserbskej premjerje štwórtk před dwěmaj njedźelomaj w Choćebuzu pokazachu balet, orchester a chór SLA kaž tež Serbski folklorny ansambl Wudwor a hóstni spěwarjo-hrajerjo inscenaciju předwčerawšim prěni raz hornjoserbsce, a to w z něhdźe 130 wopytowarjemi połnje wobsadźenej Radworskej wjacezaměrowej hali „Slavia“.

Po dwěmaj dnjomaj wuradźowanja chce krajowa rozhłosowa komisija „radu přichoda“ etablěrować. Nastać ma nowa platforma a chcedźa wjace regionalnych poskitkow wusyłać.

Deidesheim (SN/bš). Zo bychu raz zwonka debatoweje rutiny wuradźowali, wotměchu čłonojo rozhłosoweje komisije minjeny štwórtk a pjatk klawsurne posedźenje. „Zjawnoprawniski rozhłós ma wažny nadawk za demokratiju a towaršnosć.“, rozłoži koordinatorka rozhłosoweje komisije a statna sekretarka za medije Porynsko-Westfalskeje Heike Raab (SPD). Zo bychu so tučasnym wužadanjam – wšěch wobydlerjow docpěć, na změnjene wužiwanje medijow reagować a přez krizu RBB mylenu dowěru wróćo zdobyć – stajili, wobzamkny komisija reformowe ćežišća.

Berlin (dpa/SN). Frakcija CDU/CSU w zwjazkowym sejmje ma narěč zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) wčera w Parisu, k 60. róčnicy Élysée-zrěčenja, za skomdźenu šansu. Tak je wón zapasł poměr mjez Němskej a Francoskej polěpšić. Scholzej pobrachuje wočiwidnje trěbna empatija za našeho susoda. Wón dyrbjał to nětko nuznje změnić, dokelž so Europa jenož dale wuwije, jelizo Němska a Francoska derje zhromadnje dźěłatej.

Warnowanski stawk zakónčili

Bonn (dpa/SN). Po třidnjowskim warnowanskim stawku dźěła póšta na tym, tři miliony listy a milion paketow rozesłać. Tole chcedźa hač do jutře wječor nachwatać, zdźěli rěčnik koncerna dźensa rano w Bonnje. „Dokelž su so tajke naprawy dźěłoweho boja hižo hdys a hdys wotměli, maja nazhonjenja tole tak spěšnje kaž móžno wotdźěłać.“ Dźěłarnistwo ver.di je k stawkej namołwjało a žada sej w tarifowych jednanjach 15 procentow wjace mzdy.

Za wukony wjace zapłaćić

Hodźij (mm/SN). Po žiwej diskusiji zakónči so předwčerawšu sobotu hłowna zhromadźizna Serbskeho wosadneho zwjazka (SWZ) na Hodźijskim kantoraće. Na njej zastupowaše šěsnaće přitomnych dwurěčne ewangelske wosady cyrkwinskeho wobwoda Budyšin-Kamjenc. Na spočatku poda předsyda SWZ, serbski superintendent Krystof Rummel, přehlad wo serbskich a dwurěčnych kemšach lěta 2022 a wo dalšich wosadnych a nadregionalnych aktiwitach. Wosebite wjerški běchu Serbski ewangelski kónc tydźenja w Hainewaldźe, serbski cyrkwinski dźeń w Bukecach, dworowy swjedźeń w Hrubjelčicach a wudaće nowych spěwarskich za dźěći a młodźinu z titlom „Zernička“. Wuzběhnyć maja so tež prawidłowne zetkanja Bjesadow w Bukecach, Rakecach a Hodźiju. Wšitke zwučene zarjadowanja so lětsa dale powjedu. Serbski superintendent n. w. Jan Malink rozprawješe wo dźěle na nowej kemšacej knize, kotraž lětsa nazymu wuńdźe. Friedhart Krawc ze Słóncy předstaji projekt, kotryž jemu wosebje na wutrobje leži, móžne wudaće serbskeje biblije. Mato Krygaŕ z Wuježka rozmysluje wo hudźbnym projekće z dźěćimi.

Drježdźany (dpa/SN). W procesu pokradnjenych juwelow z historiskeho Zeleneho wjelba na Drježdźanskim krajnym sudnistwje staj so minjeny pjatk dalšej wobskorženaj wusprawniłoj. Tak je 36lětny přiznał, zo bě w Drježdźanach přitomny a zo je za čas padustwa před Zelenym wjelbom stražował. Dalši 23lětny podhladny je wopisał, zo je mjez druhim sekery wobstarał, z kotrymiž staj paduchaj škleńcu witriny rozbiłoj. Z tym je nětko pjeć wobskorženych přiznało, zo su juwele ze Zeleneho wjelba pokradnyli. Dalši šesty pohladny tole dale wotpokazuje.

Proces na Drježdźanskim krajnym sudnistwje traje tola dlěje hač předwidźane. Zakitowarjo wjacorych wobskorženych chcedźa w dorozumjenju mjez sudnistwom, zakitowanjom a statnym rěčnistwom wobsahowane naprašowanje njewočakowane pisomnje přewjesć. Sudnistwo njeje tak spěšnje kmane, katalog prašenjow předpołožić, zo bychu jón zakitowarjo ze swojimi mandantami wobrěčeli, zdźěli minjeny sudnik Andreas Ziegel. Komora planuje nětko za 3., 10. a 20. februar dalše jednanske dny. Tamne terminy su hišće njewěste.

Lessingowe myto lyrikarjej a grafikarjej Andreasej Reimannej spožčili

Kamjenc (SN). Sakska statna ministerka za kulturu a turizm Barbara Klepsch (CDU) je zawčerawšim w Kamjencu lětuše Lessingowe myto Swobodneho stata Sakskeje lyrikarjej a grafikarjej Andreasej Reimannej přepodała. Z 20 000 eurami dotěrowane Lessingowe myto Swobodny stat kóždej dwě lěće spožči. We wobłuku wuznamjenjenja přepoda ministerka tohorunja spěchowanskej myće Lessinga ze stajnje 7 500 eurami, kotrejž stej awtorka Heike Geißler a hudźbnica Sarah Lesch dóstałoj.

„Wjeselu so, zo móžu w Lessingowym měsće Kamjenc Lessingowe myto Andreasej Reimannej přepodać a gratuluju jemu kaž tež lawreatkomaj. Słowa z literatury a wuměłstwa su njeparujomne formy cyłotowaršnostneho rozestajenja. A runje lawreat a spěchowanskej lawreatce su ze swojimi twórbami jara dobre přikłady a so wuběrnje do tradicije rozswětlerstwa hodźa“, statna ministerka wuzběhny.