Z wudaća: štwórtk, 14 septembera 2023

Rom/Lampedusa (dpa/SN). Zastupowacy ministerski prezident Italskeje Matteo Salvini je přichad tysacow migrantow z čołmami na małej italskej srjedźnomórskej kupje Lampedusa „akt wójny“ mjenował. „To njeje spontana epizoda. Wona je wočiwidnje organizowana, financowana a přihotowana“, rjekny politikar prawicarsko-populistiskeje strony Lega wčera wječor na zarjadowanju žurnalistam. Wot spočatka tydźenja je wjace hač 8 000 migrantow z čołmami kupu docpěło. Jeničce wutoru dojědźe tam wjace hač 5 000 ludźi. Swojeje bliskosće k Tuneziskej dla je Lampedusa hižo wjele lět centralny dypk migracije do Europy. Wot spočatka lěta je tam wjace hač 100 000 migrantow dojěło, loni bě jich połojca telko. Połoženje w dospołnje přepjelnjenym lěhwje ćěkancow je mjeztym dramatiske. Salvini rěči wo „organizowanej akciji k wosłabjenju knježerstwa“.

Washington (dpa/SN). Wonkowna ministerka Annalena Baerbock je wukubłanje němskich pilotow zwjazkoweje wobory w zwjazkowym staće USA Texasu jako wažny přinošk za wěstotu Němskeje, ­Europy a NATO wuzběhnyła. Bjez wukubłanja na zhromadnym zwučowanišću NATO „njebychmy kmani byli, wěstotu w Europje dale zesylnić“, rjekny politikarka Zelenych při wopyće němskeho wukubłanskeho komanda w texaskim Wichita Falls. Tam wukubłuja wot lěta 1966 němskich wojerskich pilotow. Wot lěta 1981 zwučuja tam piloća druhich krajow.

Podstupim (dpa/SN). Lěto do wólbow krajneho sejma w Braniborskej steji AfD w nahladnosći wolerjow prěni króć před wšěmi druhimi politiskimi stronami. Při tak mjenowanym njedźelnym woprašowanju dóstawa AfD 32 procentow. Tole rozprawješe sćelak RBB wčera wječor, ­powołujo so na tak mjenowany braniborski trend w nadawku sćelakow rbb24 a Antenne Brandeburg.

Mjeztym wjace hač 30 lět knježaca SPD by jenož hišće 20 procentow hłosow dóstała, dwaj procentaj mjenje hač při woprašowanju w aprylu. AfD je samsny čas dźewjeć procentow přidobyła. CDU dóstanje 18 procentow (minus pjeć), ­Zeleni wosom procentow (minus jedyn). Lěwica z wosom a Swobodni wolerjo ze šěsć procentami byštej tohorunja w krajnym sejmje zastupjenej byłoj. FDP ze štyrjomi procentami runje tak kaž 2014 a 2019 nic wjace. Generalny sekretar ­braniborskeje SPD David Kolesnyk chcył ludźi w kraju nětko wo tym přeswědčić, „zo kraj derje funguje a zo so zamołwići problemow konkretnje přimaja“.

Zapławjenja sej wjele smjertnych woporow žadali – połoženje katastrofalne

Bengasi (dpa/SN). Po katastrofalnych zapławjenjach w Libyskej knježi w kraju, w kotrymž howri wobydlerske wójna, dale wuwzaćny staw. Jeničce we wosebje potrjechenym měsće Darna je wjace hač 30 000 ludźi bjezdomnych, mjezyna­rodne pomocne organizacije zdźěleja. Pomocnicy pytaja dale za zasypanymi. Něhdźe 10 000 ludźi je zhubjenych. Nadźija, někotrych z nich hišće žiwych pod rozwalinami namakać, pak so kóždu ­hodźinu dale pominje. Po informacijach měšćanskeho zarjadnistwa je wjace hač 5 000 ludźi žiwjenje přisadźiło.

Serbske Nowiny maja tež w Delnjej Łužicy abonentow, a Nowy Casnik (NC) je mnohim Hornim Serbam zwučena lektura. Dźenik a tydźenik tworitej z měsačnikom Rozhlad trójku nowin a časopisow w našim nakładnistwje. Zdobom pěstujemy dobre partnerstwo z Katolskim Posołom a časopisom ewangelskich Serbow, Pomhaj Bóh. W koncerće serbskich medijow wězo na serbskej redakciji RBB a MDR njezabudźemy, wšako so wšitcy serbscy žurnalisća mjez sobu inspiruja. A kaž n. př. w Zwjazkowym předsydstwje Domowiny njech je standard, zo so hornjoserbsce a delnjoserbsce rěčacy a pisacy bjez problemow rozumja, wšako smy jedyn lud. Tomu tyje, hdyž prawidłownje hornjo- a delnjoserbske teksty čitaš – 26,40 eurow za lětne abo NC tola přewjele njeje. Tež tuta dwurěčnosć je wažna. Najwjetše zhromadne wužadanje SN a NC je zajimawy žurnalizm, kiž so tabuwow njeboji, w žiwej serbšćinje, kotruž by tež bjeze znajomosćow němčiny derje zrozumił. Marcel Brauman

Bratislava (dpa/SN). Dwaj z najprominentnišich politikarjow Słowakskeje staj so we wólbnym boju zjawnje biłoj. Kaž wobrazy telewizije a internetnych widejow pokazuja, bě konserwatiwno-populistiski bywši ministerski prezident Igor Matovič wčera ze swojim awtom do pod hołym njebjom so wotměwaceje nowinarskeje konferency we woprašowanjach nawjedowaceje lěwicarsko-populistiskeje opoziciskeje strony Smer zajěł, zo by ju mylił. Při tym dóńdźe k ćělnemu rozestajenju z bywšim nutřkownym ministrom Robertom Kaliňákom. Na kóncu dyrbješe policija zapřimnyć. Matovič z wótřerěčakom w awće narěče politikarjow Smer přesahowaše. Wón stronje wumjetowaše, zo je lěta 2018 zakoń wobzamknyła, po kotrymž móžeše wulka ličba ćěkancow do kraja přińć. Kaliňák bě swój čas jako nutřkowny minister za to zamołwity. Jako wobdźělnicy spytachu na awće připrawjeny wótřerěčak wotstronić, dóńdźe k bijeńcy. Matovič do aktiwistow kopaše. Policija dalšej eskalaciji skónčnje zadźěwa. Matovič bě 2020 jako protestny politikar wólby dobył. Hižo lěto pozdźišo pak dyrbješe zaso wotstupić.

Sakske pomnikowe myto za dźěći ­a młodźinu 2023 je lětsa 33 wučomnikow Budyskeho powołanskošulskeho centruma (BSZ) přijało. Sakski statny minister Thomas Schmidt je jim zašłu njedźelu na hrodźe Wolkenburg składnostnje swjatočnosće k dnjej wotewrjeneho pomnika myto spožčił.

Motiwator za serbsku rěč Lucian Kaulfürst je při wopytach ludźi w Malešanskej kónčinje zwěsćił, zo wisaja w jich domach taflički, kotrež su z nabožnymi hrónčkami popisane. Wutoru nawječor su wjacori zajimcy na knježim dworje w Přiwćicach ze sobudźěłaćerku Serbskeho muzeja Andreju Pawlikowej a motiwatorku Mariju Šołćic tajke taflički zhotowili. Foto: SN/Bojan Benić

Hórki. Kónc tydźenja wubědźuja so w Hórčanskim stadionje znowa jěcharjo z wjacorych zwjazkowych krajow a we wjacorych disciplinach. Wjeršk je přewjedźenje sakskich mišterstwow w mnohostronskim jěchanju we wotewrjenej starobnej klasy. Nimo toho wojuja jěcharjo U16 ze swojimi ponyjemi wo medalje w sakskich mišterstwach.

Na 30. jubilejnym turněrje móže ko­njace sportowe towarstwo Při Klóšterskej wodźe jako hosćićel hnydom štyrjom ­jěcharjam ze swójskeho towarstwa palcy w hódnoćenju mišterstwa tłóčić: Franciska Bobkec a Paulina Borowitza startu­jetej w žónskim hódnoćenju, Pětr Bobka a Křesćan Zahrodnik pola muži. Wšitcy štyrjo běchu w aktualnej sezonje po cyłej Němskej hižo wuspěšnje po puću, hakle njedawno na zwjazkowym championaće we Warendorfje.

Pančičanscy lubowarjo konjow wjesela so wězo tež stajnje nad dorostom. Tak trenuja ći, kiž su 1992 towarstwo załožili, mjeztym swoje wnučki, kotrychž toho­runja kónc tydźenja we wšelakorych wubě­dźowanjach w dresurje, skakanju a mnohostronskim jěchanju na ponyju abo wulkim konju wuhladamy.

Wjele nalutowaneho zhubiła

Budyšin. Telefonowi wobšudnicy su wutoru w Budyskim wokrjesu z tak mje­nowanym wnučkowym trikom staršej žonje wjele pjenjez wulišćili. Cuza žona wudawaše so płakajo jako wnučka a powědaše, zo je runje samodruhu žonu přejěła. Dalša žona předstaji so jako po­licistka a starušce zdźěli, zo móhła wona z kawciju pomhać, zo wnučka do jastwa njetrjeba. Na to přepoda rentnarka cuzej žonje 40 000 eurow.