Budźemy dyrbjeć zymu mrěć?

štwórtk, 20. oktobera 2022 spisane wot:

Wikowarjo wuhla skedźbnja na stupace płaćizny a mjenje poskitka

Lipsk (dpa/SN). Wot spočatka ruskeje wójny w Ukrainje je naprašowanje za krutymi paliwami kaž drjewo a wuhlowe brikety w Sakskej přewšo přiběrało. „Wikowarjo su jasnje wjetše mnóstwa předawali hač w zašłych lětach a nimaja tučasnje ničo wjac na składach“, praji předsyda Sakskeho wikowanskeho zwjazka za paliwa a mineralny wolij Raimond Senzel. Wón trochuje, zo je so něhdźe 40 procentow wjace briketow hač loni dodawało. Štóž bě swój kamin dotal jenož k hodam tepił, jón nětko stajne tepi a přetrjeba tohodla město 300 kilogramow lětnje dwě tonje. Na internetnej stronje wuhloweho wikowarja Jürgena Enzeho w Lipsku čitaš pola nimale kóždeje pozicije „njesteji tuchwilu k dispoziciji“. Za někotre produkty wobsteji hižo wot awgusta stop přijimowanja. „Sym wjele skazał, dóstanu pak jenož snadny dźěl toho a dyrbju swojich kupcow přeco zaso podarmo čakać dać. Ně­kotři ludźo budu w zymje zymu mrěć, ­dokelž njedóstanu wjace wuhla. Płaćizny su sylnje zwyšene.

To a tamne (20.10.22)

štwórtk, 20. oktobera 2022 spisane wot:

Jako prěnja žona je 23lětna Wulkobritaničanka Jasmine Harrison zapadny po­brjóh Wulkeje Britaniskeje hač do sewjerowuchoda Šotiskeje přepłuwała. Wutoru dopłuwa młoda žona nimale 1500 kilometrow dołhu čaru. Spočatk julija bě Harrison startowała a z tři a poł měsaca trajacym dyrdomdejom tež nowy časowy rekord docpěła.

Štóž w indiskej stolicy Neu Delhi hinduistiski swjedźeń swěcow Diwali z wohnjostrojom swjeći, tomu hrozy jastwo. Hižo nakup, ale tež wužiwanje praska­dłow móže so z pokutu hač do 200 rupijow (něhdźe 2,50 eurow) a šěsć měsacami jastwa pochłostać. Přičina toho je, zo je poćeženje z drobnym prochom kóžde lěto wokoło swjedźenja Diwali wosebje wysoke a zo je praskańca hłowna přičina toho. Diwali je hinduwam přirunajomnje wažny swjedźeń, kaž mnohim hody.

Wizija je Serbski campus

srjeda, 19. oktobera 2022 spisane wot:
Podstupim (SN/at). Krabatowa zakładna šula w Janšojcach je jenička w Delnjej Łužicy, na kotrejž so wšitke šulerki a wšitcy šulerjo na Witaj-wučbje wobdźěleja, zo bychu delnjoserbšćinu nawuknyli. Mjeztym chce tam wjace dźěći do šule chodźić, hač je městnow. Tuž maja rum­nostny problem. A tón bě braniborska Rada za naležnosće Serbow na swojim njedawnym wuradźowanju tematizowała. Hromadźe ze zastupjerjemi kubłanišća a Picnjanskeho zarjada, kotremuž Janšojce přisłušeja, je rada połoženje rozjimała. „Před 20 lětami bu šula ,wróćo twarjena‘. Pomjeńšenje twarjenja je nětko bolostnje začuwać“, rjekny předsydka Serbskeje rady Kathrin Šwjelina. W Janšojskej šuli maja wiziju, tam Serbski campus załožić. W Braniborskej pak tuchwilu žanoho spěchowanskeho hornca za šulske twary njeje, z kotrehož móhli za tajke předewzaće financnu podpěru dóstać. Radźe je po słowach předsydki wo to šło, zo zapósłancy Krajneho sejma Braniborskeje, kotřiž běchu na posedźenju gremija přitomni, wo tejle wulkej kalamiće nastupajo podawanje delnjoserbšćiny zhonja a jich za to sensibilizować.

Scholz rozsudne słowo prajił

srjeda, 19. oktobera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). W zwadźe wo dalewjedźenju atomowych milinarnjow chce zwjazkowe knježerstwo změnu atomoweho zakonja spěšnje přewjesć. Zwjazkowy kabinet je so dźensa z naćiskom zakonja wo dalewjedźenju třoch hišće aktiwnych atomowych milinarnjow hač do nalěća zaběrał. Předewšěm mjez Zelenymi a FDP běchu zwady. Kancler Olaf Scholz (SPD) je póndźelu konflikt zakónčił.

Třěleja na milinarnje

Kijew (dpa/SN). Ruska je swoje trutowe a raketowe nadpady na Ukrainu wutoru pokročowała. Mjez druhim zadyrichu tež w stolicy Kijewje rakety a truty. Něhdźe 30 procentow ukrainskich milinarnjow bu wot 10. oktobra zničenych, wozjewi ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj na Twitteru. Ruske wójsko liči pak tež z ukrainskim nadpadom k wuswobodźenju wobsadźeneho města Cherson, kotrež bě jako jeničke hłowne město w měrcu wot Ruskeje wobsadźene.

Dla poćahow wuwjazany

Po cyłej Francoskej stawkowachu wčera znowa. Demonstranća žadaja sej mjez druhim zwyšenje mzdow. Dotalny niski staw ­tutych pohnuje inflaciju. Hižo tydźenje trajace rozestajenja mjez ludnosću a knježerstwom su mjeztym produkciju wolijowych rafinerijow wobmjezowali a k wuskosćam při zastaranju z bencinom wjedli. Foto: pa/AP/Francois Mori

Posudk přepodali

srjeda, 19. oktobera 2022 spisane wot:

Drježdźany (SN). Posudk wo strukturnej změnje je pjeć młodostnych ze sakskeju brunicoweju rewěrow ministerskemu prezidentej Michaelej Kretschmerej, statnemu ministrej za regionalne wuwiće Thomasej Schmidtej (wobaj CDU) a zamołwitemu za strukturne wuwiće w sakskimaj brunicowymaj rewěromaj Jörgej Huntemannej wčera přepodało. Z tutym chcedźa młodostni zakład za dalše naprawy kaž tež skutkowne a naslědne wobdźělenje młodźiny w strukturnej změnje wutworić. Mnohostronske projektowe namjety, wot produkcije miliny na wobchadnych přestrjenjach hač k saněrowanju a znowawužiwanju prózdnych twarjenjow, orientuja so na dźewjeć spěchowanskich wobłukach zakonja wo zesylnjenju strukturow.

Młodźinski posudk nasta na třidnjowskim zarjadowanju w nowembrje 2021.

Nochce kandidować

srjeda, 19. oktobera 2022 spisane wot:
Šwikawa (dpa/SN). Zapósłanc zwjazkoweho sejma Marco Wanderwitz (CDU) je dale w rozestajenju ze sakskim stronskim a knježerstwowym šefom Michaelom Kretschmerom a nochce hižo za předsydstwo wokrjesneho zwjazka CDU Šwikawy kandidować. Wólby za to wotměja so přichodny kónc tydźenja. W internym lisće stronjanam je zapósłanc wotprajenje z kritiku na Kretschmeru zwjazał, rozprawješe wčera nowina „Sächsische Zeitung“. Wanderwitz sam nochce na naprašowanje wuprajenja ­wudospołnjeć, chce pak stronje swěrny wostać. Po rozprawje skedźbnja wón w swojim lisće na to, zo so wólby zhromadnje dobudu a přěhraja.

To a tamne (19.10.22)

srjeda, 19. oktobera 2022 spisane wot:

Při raciji na wjacorych městnach su zasadźenske mocy cwólbu wotkryli, kotraž je we wulkim stilu falšowane pruwowanske wopisma wobsedźerjam šrótowych awtow předała. Banda je mjez druhim kołk pruwowanskeje organizacije Dekra falšowała. Wjace hač 200 zasadźenych policistow je wutoru rano 17 objektow přepytało a wobšěrne dopokazy sćazało, zdźěli policija w Münsterlandskim Borkenje. Hłownaj podhladnaj buštaj zajataj.

Podhladneho paketa dla buchu dźěle Londonskeje knježerstwoweje štwórće wokoło Downing Street wutoru nachwilnje zawrjene. Po pruwowanju přez specializowanych zastojnikow pak bu paket jako njestrašny zastopnjowany a zawěry zaso zběhnjene. Po rozprawach medijow dyrbjachu něšto stow ludźi mjezowace twarjenja wopušćić. Tež wjacore dróhi běchu za awta a pěškow zašlahane.

Habeck za rozsud Scholza wabi

wutora, 18. oktobera 2022 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy hospodarski minister Robert Habeck je mjez zamylenymi Zelenymi za rozsud kanclera w atomowej zwadźe wabił. Nawodnistwo frakcije Zelenych chce wo tym wuradźować, kak budźe z tym wobchadźeć, zo měli tři zbywace atomowe milinarnje po woli Olafa Scholza (SPD) hač dosrjedź klětušeho apryla dale běžeć. Bywši zwjazkowy wobswětowy minister Jürgen Trittin (Zeleni) rozsud Scholza kritizowaše, Zelena młodźina rozhorjena reagowaše.

Připóznaće cofnjene

Canberra (dpa/SN). Awstralska je swoje připóznaće Zapadneho Jerusalema jako israelsku stolicu po někotrych lětach nětko cofnyła. Wonkowny minister Penny Wong je to dźensa w Canberrje z tym wobkrućił, zo měli wo statusu Jerusa­lema w měrowych jednanjach mjez ­Isrealom a Palestinjanami rozsudźić. Awstralske wul­kopósłanstwo je přeco w Tel Avivje było a tam tež wostanje.

Za mnohostronske struktury

Sylny dešć zawinuje tučasnje we Venezueli powodźenja a zesunjenje zemje. W měsće Maracay su wjacore wosoby zemrěli. ­Dokelž bě přez přepławjenja tež milina wupadnyła, wužichu za wobswětlenje swěcu jězdźidłow. Hižo minjeny tydźeń je sej ­sylny dešć wjace hač 40 smjertnych woporow žadał. Foto: pa/ZUMAPress/Juan Carlos Hernandez

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND