W Radworju swjeći dźensa bywši před- syda Domowiny a serbski předewzaćel Jan Nuk 70. narodniny.

Milenka Rječcyna

Pytnu, wólbny bój je zahajeny. Wobstajnje dóstawam nětko do swojeho listoweho kašćika lětaki, haj samo nowinam podobne publikacije. Jednotliwe politiske strony, ale tež je podpěrowace skupiny počinaja ludźi z informacijemi zasypać. Při tym mam nalěpk na kašćiku přičinjeny, na kotrymž steji: „Prošu žane wabjenske prospekty“. Přiwšěm, tajki mój zaćišć je, ći, kotřiž chcedźa swoje duchowne ideale „předać“, mje z papjeru zamjetaja. Sym so wzdała so wobarać. Je pak wabjenje na tele wašnje dźensa scyła hišće prawy puć, na so skedźbnjeć? Njewužiwa wjetšina cyle druhe medialne móžnosće so informować, wosebje młodźina? Nimam ničo přećiwo čitanju, cyle nawopak. Bjez čitanja njebych so derje čuła. Wužiwam nimo digitalnych medijow dale rady tradicionalnu nowinu abo knihu, kotruž móžu do ruki wzać.

Z nowej choreografiju

štwórtk, 08. junija 2017 spisane wot:

Serbski folklorny ansambl Wudwor (SFAW) hotuje so na 12. mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica“. Z jeho organizatoriskim nawodu Stanijom Handrikom je so Alfons Wićaz rozmołwjał.

Što je za Waš ansambl w přihotach na festiwal najwažniše?

S. Handrik: Dźe nam předewšěm wo to, reje kwalitatiwnje dale polěpšić. „Rjedźimy“ je takrjec, zo bychu je wšitcy rejwarjo prawje wobknježili. Do programa su zapřijate starše reje z wulkej skupinu, kaž na přikład „Mazurka“ a „Entrée“, kotruž tónraz dorostowa skupina předstaji. Mamy nowy dorost, a jón chcemy na festiwalu prezentować. Přidatnje mamy lětsa někotre nowosće, jenož jednu pak přeradźu. Naš wuměłski nawoda Jan Kozelnický, z kotrymž wšak stajnje zaso nowe reje nazwučujemy, je nam reju „Łapanje kokota“ znowa wobdźěłał.

Kelko rejwarkow a rejwarjow SFAW tuchwilu ma?

S. Handrik: Dorostowa skupina ma 24 čłonow, z nich je wosom hólcow a 16 holcow w starobje 13 do 15 lět. Čłonojo su z wokoliny Chrósćic, Worklec, Koslowa a Pančic-Kukowa. Někotři su samo z Hózka. Wulkej skupinje w starobje 19 do 30 lět přisłuša šěsć rejwarjow a wosom rejwarkow.

Zmužitosć a kmanosć posrědkować

srjeda, 07. junija 2017 spisane wot:

6. fachowy dźeń kulturneho kubłanja w Zhorjelcu-Klingenwaldźe zaběraše so z temu „Spěwanje je poprawna maćeršćina wšitkich ludźi“. Andreas Kirschke je so z organizatorom dnja Ulfom Großmannom wo motiwaciji, zaměrach a dopóznaćach rozmołwjał.

Što su Waše dopóznaća z fachoweho dnja?

U. Großmann: Mějachmy połsta wobdźělnikow a wšitcy běchu zahorjeni. Su tež derje sobu dźěłali. Wosebje mje zwjesela, zo njewužiwaja jenož młodźi pedagogojo a tajcy, kotřiž chcedźa na tym polu skutkować, poskitk dalekubłanja. Mjeztym přichadźeja tež nazhonići pedagogojo na fachowy dźeń. Po temach, kaž stej to zažne rěčne spěchowanje a wuměłske kubłanje smy so lětsa spěwanju, jako elementarnej kulturnej technice wěnowali.

Na čo so fachowy dźeń pod hłownym hesłom kulturne kubłanje wusměrja?

Kopanišća „njezazyglować“

pjatk, 02. junija 2017 spisane wot:
Axel Arlt

Awtodróha mjez Drježdźanami a Zhorjelcom je husto zatykana. A to njezwěsćeš jenož w rańšich abo nawječornych hodźinach, hdyž su mnozy dojězdźowarjo po puću. Runje woni pak su potrjecheni. Komdźa so na awtodróze, dokelž prosće doprědka njepřińdu, město toho zo móhli so doma wo swójbu, ležownosć abo čestnohamtske skutkowanje starać.

Dojězdźowarjo ćerpja pod tym, zo su wulke předewzaća składowanje za produkciju trěbnych materialijow na awtodróhu přepołožili. Tam hodźi so to jako rjećaz dołhich nakładnych awtow wobkedźbować. Hdyž so tele wulke wozydła mjez sobu přesćahnu, je lěwa čara zatykana. Dojězdźowarjo pak runje tak ćerpja pod njedosahacymi bliskowobchadnymi zwiskami mjez Hornjej Łužicu a krajnej stolicu. Něchtóžkuli by rady z ćahom jěł.

Mjeńšiny njejsu same

srjeda, 31. meje 2017 spisane wot:

Referentka Braniborskeho krajneho sejma za tamnišu serbsku radu Birgit Ginkel bě lětsa prěni raz na kongresu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin w rumunskim Cluju-Napoce. Bianka Šeferowa je so z njej rozmołwjała.

Z kotrymi wočakowanjemi sće na kongres přijěła?

B. Ginkel: Najprjedy raz je rjenje, zo so narodne mjeńšiny z cyłeje Europy tu zetkawaja, zo bychu přirunowali a widźeli, kajke je połoženje pola druhich. Tole sym tak wočakowała, a tomu tež tak bě. Při­wšěm měnju, zo njebě dosć wuměny. Často su jeno přednošowali.

Što je Was wosebje zajimowało?

B. Ginkel: Chcych so wobhonić wo zastupnistwje mjeńšin w parlamentach, zo bych widźała, kak to wšelke mjeńšiny zdokonjeja. W Rumunskej dźě su tež mjeńšiny w knježerstwje zastupjene. Tež zastupjerjo južnotirolskeje mjeńšiny sedźa w Romje w parlamenće.

Kotry zaćišć maće nětko po kongresu?

B. Ginkel: Narodne mjeńšiny w Europje njejsu same. Lětne zetkanje na kongresu FUEN, kotryž so stajnje něhdźe druhdźe wotměwa, wubudźa swójbne začuće.Wutrobny dźak!

Najjužniša wěža steji na Kaponicy

srjeda, 31. meje 2017 spisane wot:

Po wysokich temperaturach minjeneho tydźenja ma Thomas Sobczyk, zamołwity w Budyskim krajnoradnym zarjedźe za škit před lěsnymi wohenjemi, połoženje nastupajo strach lěsnych wohenjow za kritiske. Axel Arlt je so z nim rozmołwjał.

Bě suchota do wčerawšich a nócnych spadkow dźensa wohrožaca za lěsy?

T. Sobczyk: W Budyskim wokrjesu mějachmy minjeny tydźeń šěsć lěsnych wohenjow. To žno mam za kritiske.

Su lěsy stajnje wobstražowane?

T. Sobczyk: Najwjetši strach, zo so lěs pali, je wot 1. měrca hač do 30. septembra. W tym času wokrjes nad lěsami prawidłownje­ stražuje. Hižo w měrcu a apry­lu běchu wohnjostražne wěže wo­spjet wobsadźene, minjenej tydźenjej pak wšědnje. Póndźelu na přikład mějachmy poměrnje wulki strach lěsneho wohenja ze schodźenkom IV.

Kak su škitne naprawy strukturowane?

Hakle njedawno dožiwichmy oratorij „Serbske jutry“, nětko čaka hižo dalši na serbsku zjawnosć. Tak přednjese pod nawodom Friedemanna Böhmy chór 1. serbskeje kulturneje brigady – podpěrany wot orchestra Serbskeho ludoweho ansambla a solistow – „Podlěćo“ Korle Awgusta Kocora 11. junija w Róžeńčanskej putniskej cyrkwi. Cordula Ratajczakowa je so z Budyskim tachantskim kantorom rozmołwjała.

Štó je mysličku koncerta zrodźił?

F. Böhme: Před někotrymi lětami bě Würzburgski­ dirigent a cyrkwinski hudźbnik Christian Kabitz oratorij „Podlěćo“ znowa instrumentował. Instrumentacija je wusměrjena na mału wobsadku orchestra a zaklinči nětko prěni raz. Kocorowy original ma přewod z klawěrom. Dotal smy přeco wersiju Jana Bulanka za wulki romantiski orchester słyšeli. W samsnym času wobroći so SLA tehdy na brigadu z prašenjom, hač nochcemy oratorij předstajić. Sym so zwólniwy wuprajił, jón z młodymi spěwarjemi nazwučować.

Fotografujće swoju wokolinuo!

póndźela, 29. meje 2017 spisane wot:

Swoje masterske dźěło chce studentka sociologije Judith Fischer z Wiena wo přesydlenju we łužiskim brunicowym rewěrje pisać. Za to trjeba wona aktiwne sobudźěło wobydlerjow. Cordula Ratajczakowa­ je so z młodej slědźerku rozmołwjała.

Što bě Wam nastork, so z přesydlenjom we Łužicy rozestajeć?

J. Fischer: Mój nan bě docent slawistiki na Wienskej uniwersiće. Jako organizowaše jeho kolegina w lěće 2013 slědźersku jězbu pod hesłom „Na slědach Serbow we Łužicy“, je so wón prašał, hač nochcu sobu­, a sym składnosć wužiła. Wosebje jedne dožiwjenje je hłuboki zaćišć we mni zawostajiło. Štož widźach z wuhladnišća na Wochožansku jamu, skutkowaše na mnje kaž měsačkowa krajina. Napohlad bě šerjacy, zdobom realny a surealny. W tym wokomiku bě mi jasne, zo chcu so z tematiku dale zaběrać. Dokładne slědźenje pak by za bachelorske dźěło přewjele było, tuž sym sej temu za masterske dźěło wobchowała.

Što chceće wuslědźić?

Mjeńšiny pomhaja mjeńšinam

pjatk, 26. meje 2017 spisane wot:
Bianka Šeferowa

Federalistiska unija europskich narodnych mjeńšin (FUEN) zjednoća mjeńšiny po cyłej Europje, a Serbja takrjec na prědnjej fronće aktiwnje sobu wojuja. Tónle zaćišć mějach, jako wobdźělich so tydźenja na kongresu FUEN w rumunskim měsće Cluj-Napoca. Tak njewojuja serbscy zastupjerjo jeno za sebje, ale runohódnje tež za tamne – a to cyle po hesle: Mjeńšiny pomhaja mjeńšinam!

Bywši jednaćel Domowiny Bjarnat Cyž, zdobom wiceprezident FUEN, je w prezidiju financnu rozprawu přednjesł. Wón je tež rěčnik dźěłoweje skupiny słowjanskich mjeńšin FUEN, z kotrejž přihotuje mjez druhim lětne seminary. Lětuši budźe we wobłuku Mjezynarodneho folklorneho festiwala „Łužica“ w Lejnje.

Mjeńšinowy sekretariat w Berlinje nawjeduje Serbowka Judith Wałdźic, generalna sekretarka FUEN je Susann Šenkec. Wona bě sekretariat w Flensburgu minjene lěta natwariła. Mjeztym maja tam wěsty hospodarski etat, tež ličba přistajenych je jasnje rozrostła.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND