„Texasko-serbski Nowinkar. The News­letter of the Texas Wendish Heritage Society“ je wot lětušeho nowe mjeno časopisa serbskeho towarstwa w Texasu. Dotal měješe časopis ryzy jendźelski titul „Texas Wendish Heritage Society Newsletter“. Redaktor Jeremy Clifton bě spočatk lěta za nowym, bóle na serbsku tradiciju nawjazacym mjenom pytał. Po internetnych rešeršach měješe ideju za titul „Texasko-serbski powědar a kurěr“, štož pak by za jendźelskorěčnych čitarjow chětro dołhe a komplikowane pomjenowanje było. Tohodla přiwza rady namjet z Łužicy, wužiwać słowo nowinkar.

„Widerstand“ rěka prěnja zwoprědka ryzy za jewišćo spisana twórba z Worklec pochadźaceho awtora Lukaša Ričela, kotruž su w minjenych šěsć tydźenjach w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle nazwučowali. (Pra)premjera budźe dźensa w 19 hodź. na hłownym jewišću; dotal bu hra jeničce w Lipsku – korony dla – jako „dźiwadłowy film“ předstajena. Foto: Mirosław Nowotny

Florian Kießlich pochadźa z Worcyna a je zahorjeny wot hiphopoweje hudźby. W skupinje „Nowa Doba“, kotrejž přisłušataj tohorunja Pětr Dźisławk a Syman Hejduška, je wón hłownje zamołwity za produkciju „beatow“ – takrjec instrumentalnych přewodow –, na kotrychž zakładźe młodźi Serbja potom swoje rymy napisaja. Što běchu přičiny za to, zo je so 24lětny student medicinskeje techniki runje do produkcije hiphopowych spěwow zanurił a kotre móžnosće widźi wón na polu serbskeje hiphopoweje hudźby – wo tym je so z nim Jan Bogusz rozmołwjał.

Što běchu twoje prěnje kroki do swěta hudźby?

F. Kießlich: Prěni kontakt bě zažne hudźbne kubłanje, tak zo je mje hudźba hižo ze zažnych dźěćacych lět stajnje přewodźała. W 1. lětniku započach potom klawěr hrać a wot 6. lětnika kontrabas. Tute nazhonjenja mi wězo tež nětko při hudźbnej produkciji tójšto pomhaja.

Što će runje na hiphopowej hudźbje tak fascinuje?

Resursy něhdy a dźensa

štwórtk, 02. měrca 2023 spisane wot:

Kak wužiwachu so něhdy přirodne maćizny za wšědnu potrjebu – to zbliži sobudźěłaćerka Serbskeho muzeja Daniela Heckowa wčera skupinje zajimowanych serbskich žonow, kotrež sćěhowachu přeprošenje na „Kofej w třoch“.

Budyšin (SN/bn). „Mam nadawk, wam wječor skazyć.“ Z tymle słowami zahaji Christian Schäfer, koordinator nošerskeho zwjazka trägerverBUNT – syć za demokratiju a wjelorakosć we wokrjesu Budyšin, w kotrymž angažuja so mjez druhim Němski zwjazk dźěłarnistwow, Smochčanske kubłanišćo swj. Bena, wobydlerska iniciatiwa „Wojerecy pomhaja z wutrobu“, Kamjenske zjednoćenstwo za humanitu a tolerancu kaž tež Do­mowina přećiwo prawicarskemu ekstremizmej, wčera nowy rjad Budyskeho towarstwa Kamjentny dom „Rozmołwa w foyeru“. Ze swojim slědowacym přednoškom zjima wón dwě lěće přeslědźenja dynamiki póndźelnišich demonstracijow w sprjewinym měsće. „Spočatnje měrješe so protest přećiwo statnym naprawam za zadźěwanje rozšěrjenju koronapandemije. Ale hižo dwě njedźeli po prěnjej demonstraciji jewjachu so dosć dźiwne chorhoje, symbolizowace na přikład historiske Němske mócnarstwo abo jasnje prawicarskoekstremistisku hornjołužisku „Wanderjugend“ kaž tež napodobnjene banery NSDAP.

Bytostne bjez přełožka

srjeda, 01. měrca 2023 spisane wot:
Soblex drje „přilopk“ znaje, ale bjez němskeho wotpowědnika. Rubrika z tutym mjenom drje je so prěni raz w lěće 1849 w serbskim nowinarstwje jewiła, pozdźišo zaso po přewróće. Nětk njech je přilopk z prěnjej parličku w rjećazku změnow strukturow Serbskich Nowin a posoł „filozofije“, kotraž za tym tči: być medij awtentiskeje serbskeje komunikacije. Tute mysteriozne słowo ani dodnić njetrjebamy, wšako je w ludźe zakótwjene. Je wuraz serbskeho wašnja zjawneje diskusije. Njetrjebamy so načasnemu njepočinkej masowych medijow připodobnjeć a kóždu temu najprjedy polarizować, zo bychmy potom dramu „pačeneje towaršnosće“ inscenowali. Rozžohnujemy so dźensa z „Mojim widom“, kotryž tak a tak dawno jako přilopk praktikujemy, přispomnjenje k rozmyslowanju wo prašenjach našeho byća a traća. W najlěpšim padźe jako nastork, wjac nic, wšako njeje redakcija mudriša hač čitarstwo. Štóž wšědnje nowiny čita, móže sam myslić. Marcel Brauman

Je přeco prěni raz, zo čłowjeka zetkaš, ­kotrehož puće so ze swójskimi pozdźišo časćišo kryja. Jedyn tajki je Jürgen Maćij. A wěm so derje dopomnić na wonu dźěłarničku w februarje 1983 w Delnjej Łužicy. Jako zamołwity za fotowy sektor te­hdyšeho Domu za serbsku ludowu kulturu bě wón za zajimcow fotowy kónc ­tydźenja organizował, w kotrehož srjedźišću steješe zapust w Strjažowje (Striesow). Naša skupina hobbyjowych fotografow z Hornjeje Łužicy je sobotu camprowarjow po wsy přewodźała a tam něštožkuli wo poměrje wjesneje młodźiny k serbskim spěwam zhoniła, byrnjež tam hewak serbsce njerěčeli. We wsy bydlacym staruškam, kotrež chodźachu tam samozrozumliwje hišće po burskim, su znate serbske pěsnje zanošowali.

Předewšěm na studowacych wusměrjenej stej stipendijowej programaj za přebytk we wuchodoeuropskim wukraju. Rěčny centrum WITAJ (RCW) koordinuje wospjet za Serbow darmotne kursy čěšćiny; Studijna załožba němskeho ludu poskića zajimcam spěchowanje slědźenskich projektow we wobłuku akcije „Metropole wuchodneje Europy“.

Slepo (AK/SN). „Es kommt darauf an, das Hoffen zu lernen“ rěka něhdźe hodźinu trajacy dokumentarny film swobodneje režiserki a dramaturgowki Annetty Dorotheje Weber, kotryž předstaja tele dny we wobłuku turneje ducy po Łužicy. Po prapremjerje w Mannheimje, hdźež Weber bydli a skutkuje, pokazachu produkciju minjeny tydźeń w Choćebuzu a w Běłej Wodźe. Wčera prezentowa wona pask w kopatej połnej Slepjanskej cyrkwi.

Delnjoserbska literatura w srjedźišću

wutora, 28. februara 2023 spisane wot:

Žitawa/Choćebuz (DY/SN). Swobodne Radio Zett ze Žitawy wusyła njedźelu 5. a 12. měrca, stajnje w 16 hodź. dalšej hodźince serbskeje literatury. W srjedźišću přichodneju čitanjow (w interneće pod www.radio-zett.org) steja tónkróć delnjoserbske awtorki a awtorojo a jich lite­rarne tworjenje. Tak so w prěnim měrcowskim woknu 5. měrca słowa jimaja młoda poetka Jill-Francis Ketlicojc a młody poet Maks Bagańc kaž tež hižo nazhonita basnjerka Lenka a znaty spěwotwórc Bernd Pittkunings.

W druhim wusyłanju 12. měrca po­dataj młoda awtorka Justyna Michniuk, pisaca tohorunja prozu, a njesprócniwy tekstar pěsnjow najwšelakorišeje družiny Werner Měškank dohlad do swojeho pisanja. Při tym skedźbnitaj tež na njeboh Alfreda Měškanka a jeho wobšěrne přebasnjenja słowjanskeje literatury do delnjoserbšćiny. Za wobě hodźince su akterojo čitanjow hudźbu wupytali, kotraž jim wosobinsce na wutrobje leži. Serbske a mjezynarodne štučki wobrubja runje tak čitanja kaž krótke bjesady ze sobuskutkowacymi.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND