„Absolutny wopytowarski rekord“

wutora, 03. januara 2023 spisane wot:

Budyšin (SN/bn). Němsko-Serbske ludowe dźiwadło je w minjenych dwanaće měsacach dohromady něhdźe 111 000 přihladowarjow na cyłkownje 858 zarjadowanjach zličiło. Něhdźe 7 400 wopytowarjow na dokładnje 78 serbskorěčnych programach woznamjenja „absolutny rekord po lěće 1989“, kaž w nowinarskej zdźělence NSLDź rěka. Najwjetšej publikumowej magnetaj w tym zwisku běštej činohra Esther Undisz „Šěrcec Hanka“ po noweli Jurja Kocha „Židowka Hana“ kaž tež zhromadnje ze Serbskim ludowym ansamblom loni w decembru zwoprawdźeny „mobilny adwentny kalender“ pod hesłom „Hody jědu“.

„Najebać ćežke wobstejnosće na spočatku lěta wjeselimy so, zo je nam telko přihladowarkow a přihladowarjow swěrnje wostało. Njeměrne a ćežke časy nas nadal wužaduja. Ćim wjetša je žadosć za zhromadnym dźiwadłowym dožiwjenjom, kotrež hódnoty sadźa, móc dawa a wězo tež zabawja“, intendant NSLDź Lutz Hillmann podšmórny.

Čas bilancowanja a inwentury

wutora, 03. januara 2023 spisane wot:
Sobudźěłaćerjo ludoweho nakładnistwa Domowiny maja tuchwilu při kóždolětnej inwentury ruce połnje dźěła. Jadwiga Šołćic a Heiko Lobert (wotlěwa) z wotrjada rozšěrjenja w nakładnistwje wobstatk knihow, CDjow, kalendrow a dalšich poskitkow Smolerjec kniharnje ličitaj a rjadujetaj. Paralelnje inwentarizuja sobudźěłaćerjo antikwariat kniharnje. Slědujetej ručny a wulki skład. Tež inwentar kniharnje w Delnjej Łužicy so předźěła. Čas inwentury wužije so nimo toho za to, wšitko za nowe lěto čerstwje wuhotować. Personalnych přičin a wulkeho wobstatka dla wotewrě Smolerjec kniharnja hakle zaso 13. januara. Foto: SN/Hanka Šěnec

Budyšin (SN/mb/at). Přechod do noweho lěta wužiwachu načolni politikarjo na zwučene wašnje za narěč wo načasnych bytostnych prašenjach towaršnosće. Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) rěčeše wo „ćežkim lěće 2022“, kotrež je „imperialistiska nadběhowa wójna“ Ruskeje přećiwo Ukrainje zawinowała. Kóždy móže w tutej situaciji stawizny sobu pisać, na přikład ze zlutowanjom energije abo z pomocu ćěkancam z Ukrainy. Scholz chwaleše wosebje angažement 29 milionow čestnohamtsce aktiwnych w Němskej a inowatiwne kročele za wuwiwanje hospodarstwa kaž recycling baterijow w Carnym Gózdźe.

Ministerski prezident Braniborskeje, Dietmar Woidke (SPD) praješe, zo su „hordźi“ na zasydlenje twornje Tesla, „sobu najwjetšu inwesticiju industrije“. Wosebje je zaručenje dźěłowych městnow w rafineriji w Schwedće z podpěru zwjazkoweho knježerstwa wuzběhnył.

Kompetenca institutnikow prašana

pjatk, 30. decembera 2022 spisane wot:

Budyšin (SN/at). Z rozsudom, we wobłuku změny strukturow w Budyskim ­a Zhorjelskim wokrjesu Němski centrum astrofyziki (NCA) wutworić, wurosće tež za Serbski institut wužadanje. Jeho wědomostne dopóznaća su za zdźěłanje cyłkowneho koncepta NCA požadane.

Kaž serbske slědźenišćo krótko do hód zdźěli, budźe wone na wudźěłanju koncepta za slědźenje wo transformacijach jako wobstatk cyłkowneho koncepta NCA wobdźělene. Drježdźanska Techniska uniwersita budźe za natwarnu fazu třoch lět zamołwitosć jako projektowy nošer přewzać. Pod jeje nawodom wšelake wědomostne zarjadnišća dźěłaja. Tak stara so Serbski institut předewšěm z nowym wotrjadom regionalne wuwiće a škit mjeńšin sobu wo fachowu koordinaciju inowaciskich wobłukow. Na tele wašnje móža institutnicy na jednej stronje na powšitkowne serbske potrěbnosće w zwisku z nastaćom slědźerskeho wulkoprojekta pokazać, na tamnej pak swójsku specifisku serbsku ekspertizu kaž tež swoje kompetency w slědźenju wo transformacijach a w transformatiwnej wědomosći do natwara NCA přinošować.

Čitajće w nowym rozhledźe (30.12.22)

pjatk, 30. decembera 2022 spisane wot:

Zejlerjowe wuprajenje „Nowe lěto, nowe časy“ hodźi so derje k nowemu lětnikej Rozhlada, kotryž wuńdźe wotnětka přezcyłnje barbny. Tak skutkuje wuhotowanje nětko bóle čerstwe, wosebje pak profituja z toho nastawki k wuměłskim temam, dokelž móža čitarjo wukładowanjam awtorow lěpje sćěhować. W aktualnym wudaću nastupa tole recensiji Marije Suchec wo wustajeńcy „Wšo je krajina. Serbski moler Jan Buk“ w Budyskim Serbskim muzeju a Wernera Měškanka wo wustajeńcy „Hella Stoletzki | měki / soft“, kotraž so tuchwilu w Choćebuskej Wuměłstwowej hali Łužica pokazuje. Dale wobsahuje januarske čisło komentar Pětra Šołty „Nudlowa poliwka na holanskej krajinje“, hdźež rozestaja so na žortne wašnje z akcijemi wobswětoškitarjow, kotřiž wobškodźa po wšěm kraju wuměłske twórby w muzejach. Denise Schallenkammer je přinošk wo wuznamje „serbskeho filma“ napisała. W nim wopisuje ćežke stejišćo filmoweho tworjenja w zašłosći.

Nowostka z LND

štwórtk, 29. decembera 2022 spisane wot:
Budyšin (SN). Lipšćanska rěčespytnica dr. Inge Bily je w Ludowym nakładnistwje Domowina (LND) njeparujomnu přiručku „Slawische Personennamen in Ortsnamen zwischen Saale und Bober/Queis“ předpołožiła. Kniha wjedźe wuslědki slědźenjow wo serbskich/słowjanskich wosobowych a městnych mjenach w staroserbskim rumje mjez Solawu na zapadźe a Bobrom/Kwisu na wuchodźe hromadźe a je spušćomny zakład za dalše mjenowědne slědźenja. Z pomocu podatych słowotwórbnych srědkow, historiskich dokładow a pokazkow literatury hodźa so wšitke mjena spušćomnje přepruwować.

Dobra nalada we wospjet přepjelnjenej barace

srjeda, 28. decembera 2022 spisane wot:

Nuknica (SN/bn). Towarstwo barakka je po dwulětnej přestawce znatych přičin dla wčera mjeztym hižo 9. raz koncert pod hesłom „Hody nimo – Punkrock ­fever“ wuhotowało. W kopatej połnej Nukničanskej barace zahraštej skupinje JeDi z Berlina a GT z Wulkich Rědorjec (Großröhrsdorf). „Znate přičiny“ běchu planowanemu wustupej duwa Circolo Viciozo, tohorunja ze stolicy Němskeje, krótkodobnje zadźěwali. Je takrjec za­stupujo zaspěwa a zahudźi spontanje Choćebuski spěwytwórc resp. „akustisce agěrowacy punk“ Yuppiescheuche.

JeDi zahajichu wječor z hesłu koncertoweho rjadu wotpowědowacej melanžu punka a „garažoweho“ rocka. Serbsce so z „my smy skupina GT“ předstajaca band doda sylnje na groove wusměrjenu wariantu alternatiwneho rocka ze zaměškami metala a dooma. Yuppiescheuche ­na gitarje da koncertej ze swójskimi, ­towaršnostnokritiskimi štučkami kaž tež z adapcijemi znatych spěwow najwšelakorišich žanrow wuklinčeć. Zarejowacy sej publikum dźakowaše so wšitkim skupinam dołho aplawdujo a zasłuži sej tak wot kóždeje kapały přidawk.

Dołhu tradiciju pokročowali

srjeda, 28. decembera 2022 spisane wot:
Na štyrjoch wupředatych terminach su hody we Wojerowskej Łužiskej hali pokazali inscenaciju znateje bajki wo popjelawce. Wulkeho naprašowanja dla bě tež generalka zjawna. Runja zašłym lětam bě bajka swójska produkcija domu. Tradicija saha wróćo hač do lěta 1984, jako su tehdyši Dom hórnikow a energijowych dźěłaćerjow zjawnosći přepodali. Hižo tehdy ideju hodowneje bajki w swójskej režiji zwoprawdźichu. Hač do dźensnišeho maja tele wosebite předstajenja wulki wothłós. Nimo dźiwadźelnikow bě tež balet Łužiskeje hale na 90 mjeńšin trajacej produkciji wobdźěleny. Foto: Jost Schmidtchen

experiMINT

wutora, 27. decembera 2022 spisane wot:

Radwor (SN/MiP). Přez socialne medije dosćahny nas wupisanje zajimaweju dźěłoweju městnow Staršiskeje iniciatiwy Radwor z.t. W tutej pytaja projektowu asistencu a projektowe nawodnistwo za projekt „Serbski experiMINT campus Radwor“, kotryž je we wobłuku spěchowanskeho programa „Serbska rěč a kultura w změny strukturow“ wot Załožby za serbski lud spěchowany a najprjedy raz hač do lěta 2026 schwaleny.

Hłowny zaměr campusa je, wosebje dźěći a młodostnych serbsce za přirodowědu zahorić, potajkim tematiki z tak mjenowanych MINT-předmjetow, a tak zajim za powołanja w tutym wobłuku budźić. Nic mjenje wažny aspekt projekta je, wobdźělnikam nowe serbske rěčne rumy z fachowej techniskej a přirodowědnej terminologiju wotkryć.

Budyske Wjacławske wiki w adwenće přiwabjeja syły domoródnych a turistow, samo z Čěskeje. Zo njebychu ryzy městnosć konsuma hodownych chłóšćenkow abo darow byli, je so Budyski kulturny zarjad tež lětsa zaso wo bohaty kulturny poskitk postarał. Chwalobny wotmysł je, ludźom, nic naposledk turistam, tež bohatosć kultury našeje dwurěčneje kónčiny zbližeć. Do serbskich poskitkow słu­šachu mjez druhim hodowny koncert chóra „Budyšin“ na Hłownym torhošću, adwentne­ spěwanje serbskeho towarstwa Škit z.t. hromadźe z wopytowarjemi wikow a hodowny program dźěći Ra­dworskeje serbskeje katolskeje pěsto­warnje.

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND