Čitajće w nowym rozhledźe (28.10.22)

pjatk, 28. oktobera 2022 spisane wot:

W nowemberskim wudaću serbskeho ­kulturneho časopisa zaběra so Benedikt ­Dyrlich w swojim přinošku z krizu serbskich printmedijow, kotrež w LND wuchadźeja. Zo je tuchwilna situacija nowinarstwa prekerna, zaleži po jeho měnjenju mjez druhim na tym, zo njeje „problem tarifow a z tym přiměrjenych mzdow a honorarow hač do přitomnosće na dobro kwalitatiwneho a njewotwisneho serbskeho nowinarstwa rozrisany“. Zdobom njepředleži „cyłkowny wobsahowy, financny abo tež dorostowy koncept serbskich medijow“. Justyna Michniuk je so z wulkopósłanču Republiki Serbiskeje dr. Snežanu Janković składnostnje wopyta w Choćebuzu wo jeje zajimje za Łužiskich Serbow a impulsow, kotrež z regiona sobu wozmje, rozmołwjała. Michael Meyer wobswětluje w swojim nastawku tak ­mjenowanych rubježnych ryćerjow w Delnjej Łužicy, rozłožuje, kak bu z ryćerja ­rubježny ryćer a hdźe sy tajkich našoł. W Dešnje swjećachu lětsa 300. namšu nowšeho časa.

Isa Bryccyna wustaja w Žitawje

wutora, 25. oktobera 2022 spisane wot:
„Myslowe a słowne wobrazy“ je hesło wosebiteje wustajeńcy akwarelow a grafikow Isy Bryccyneje (2. wotprawa), kotraž bu minjeny pjatk w Žitawskej galeriji Kunstlade wotewrjena. Lawdatorka Róža Domašcyna předstaji něhdźe 40 wopytowarjam mězniki žiwjenja a tworjenja wuměłče. Wo hudźbne wobrubjenje wernisaže postara so gitarist a lawreat zwjazkoweho myta wubědźowanja „Młodźina hudźi“ Paul Leonhard Winter z kompozicijemi Heitora Ville-Lobosa. Přizamkny so čiła rozmołwa mjez hosćemi a wuměłču wo wustajanych wobrazach, wo jeje wuměłskej intenciji kaž tež wo jeje wuměłstwowych nazhonjenjach. Foto: Rollf Matthes

Alfabet raz hinak nawuknyć

wutora, 25. oktobera 2022 spisane wot:
Budyšin (SN/bš). Wosebitu premjeru swjećachu wčera w Němsko-Serbskim ludowym dźiwadle z nowej inscenaciju za dźěći „ABC“. Je to pismikowa keklija, kotraž wjedźe hrajersce přez alfabet a wabi tak hižo najmjeńšich přihladowarjow. Hra bu spisana wot klankodźiwadźelnicy Anny Taraszkiewicz, kotraž běše nimo toho za wuhotowanje a režiju zamołwita. Do premjery witaše něhdźe 55 pěstowarskich a 20 dorosćenych přihladowarjow zastupjerka intendanta za serbske dźiwadło Madleńka Šołćic, kotraž přewza zhromadnje z Karolinu Wernicke dramaturgiju. Mjez publikumom běchu dźěći Malešanskeje Witaj-pěstowarnje „K wódnemu mužej“ a Budyskeje serbskeje pěstowarnje „Jan-Radyserb-Wjela“. Po witanju přińdźeštej hrajerce Anna Marie Lehmann, kotraž jako hósć sobu skutkuje a Marie-Luise Müller, a wuwabještej z wustupowanjom kaž klawnaj hižo prěnje smějkotanja publikuma. Pantomimisce předstajištej po rynku jednotliwe pismiki alfabeta a podkładźeštej tute ze serbskimi a němskimi wurazami. Z jednorymi srědkami sej při tym wupomhaštej.

Budyšin. Wuběrny koncert dožiwi ně­hdźe 20 serbskich a němskich připosłucharjow a lubowarjow klasiskeje hudźby njedźelu dopołdnja na małej žurli Muzeja Budyšin. Tam wustupi młody pólski smyčkowy trijo, dobyćer lětušeho hudźbneho festiwala Silesia Sonans on tour w Jelenej Górje. Festiwal, kiž so tam k 25. razej wotměwa, chce klasisku hudźbu młodym ludźom spřistupnić a młodych wuměłcow w hraničnej kónčinje přez hudźbu a dźiwadło hromadźe wjesć. K druhemu razej wuhotowa Němsko-serbske ludowe dźiwadło koncert dobyćerjow festiwala a zwjaza jón z tuchwilnej wosebitej wustajeńcu muzeja wo židowskim žiwjenju we Łužicy.

Wopytowarjo Frankfurtskich knižnych wikow wotkrywaja sej čitajo w pawiljonje hóstneho kraja Španiskeje zajimawe poskitki a so do knihow zanurja. Knižne wiki běchu wot minjeneho pjatka hač do wčerawšeho za wšitkich zajimcow přistupne. Wjace hač 180 000 wopytowarjow je lětsa přišło, při tym wučinješe fachowy publikum z 93 000 hosćimi něšto wjace hač połojcu. To zarjadowarjo k zakónčenju wikow wčera zdźělichu. Dohromady prezentowaše 4 000 wustajerjow z 95 krajow swoje nowostki. Foto: pa/Sebastian Gollnow

Wjerbno steji w srjedźišću Serbskeje pratyje 2023

póndźela, 24. oktobera 2022 spisane wot:

Wjerbno (HA/SN). Z wjace hač 190 stronami je Serbska pratyja za lěto 2023 zaso jedna z najwobšěrnišich publikacijow Ludoweho nakładnistwa Domowiny w delnjoserbskej rěči. Wot tych dohromady 52 dlěšich a krótšich přinoškow je 32 z pjera dźensnišich delnjoserbskich, hornjoserbskich a němskich awtorow a awtorkow. Jich je cyłkownje 27, kotřiž su do noweje Pratyje dopisowali. 15 z nich je swój přinošk w delnjoserbskej rěči napisało, třo w hornjoserbskej a dźewjećo w němskej. Tele ličby wotbłyšćuja tuchwilne połoženje na polu delnjoserbskeje spisowneje rěče.

Poetiski křižowy puć w šěsć rěčach

pjatk, 21. oktobera 2022 spisane wot:
Budyšin (SN/bn). Hnydom štyri aktualne zběrki lyriki Milana Hrabala tworjachu zakład čitanja pod hesłom „Basnje w šěsć rěčach“ wčera w Budyskej Smolerjec kniharni. Prěnja předstajena publikacija bě zdobom najnowša. Wona wopřijima cyklus „Po puću bolosće a wěry“, z kotrymž Hrabal křižowy puć poetisce wotbłyšćuje, w originalu a w přebasnjenjach w hornjo- a delnjoserbšćinje, jendźelšćinje, němčinje a pólšćinje. Po słowach awtora je kniha „wuslědk poprawom žortnje měnjeneho namjeta Alfreda Měškanka“, kiž bě cyklus do delnjoserbšćiny přełožował a dalše přebasnjenja nastorčił. Tuž je zběrka tež „pomnik za mjeztym nažel njeboh Měškanka. Dźakuju so přełožowarjam, Wernerej Měškankej za redakcionelne dźěło, Róži Domašcynej za zestajenje, Smolerjec kniharni a Zwjazkej serbskich wuměłcow za organizaciju knižneje prezentacije a nic naposledk Spěchowanskemu towarstwu za serbsku rěč w cyrkwi, kotrež knihu wudawa.

Wjace hač jeno słowa

pjatk, 21. oktobera 2022 spisane wot:
Najlěpša lyrika wuwiwa swoju skutkownosć na takrjec aktiwnej runinje runje tak kaž na pasiwnej. Wjerše so potajkim rozewěraja, wšojedne, hač je čitaš abo hač sej je naposkaš. Tójšto poetkow a poetow je drje kmanych, wuběrne hrónčka skomponować; swoje twórby sami ertnje interpretować po zdokonjanym wašnju, zo připosłucharjo móc a rjanosć rěče zawěrno začuwaja, pak častodosć njezamóža. Toho­dla njeje najšpatniša myslička, čitanja abo nahrawanja za słuchoknihi na přikład dźiwadźelnikam přewostajeć. Na druhim boku wšak je někotryžkuli lyrikar zdobom wuběrny recitator swójskich basnjow – ze serbskeho wida naspomnić měli so mjez druhim Benedikt a Marko Dyrlich kaž tež Beno Budar –, čehoždla njeměli zajimcy składnosć skomdźić, prezentuje-li swoje twórby takrjec wokoło róžka. Milan Hrabal słuša bjezdwěla k tymle awtoram, a što poezija woznamjenja a zamóže, rozumi recipient samo, hdyž čěšćinu njewobknježi. Bosćan Nawka

Městnosć za wšelake generacije

štwórtk, 20. oktobera 2022 spisane wot:

Wojerowski wobydlerski centrum Kufa dóstanje za přichodnej dwě lěće jara dobre financne spěchowanje. Silke Richter je so z 32lětnym projektnym nawodu ­Tonijom Züchnerom rozmołwjała wo „Třećim městnje za Hoywoj“ a wo hižo nastatym kaž tež planowanym.

Sakska ministerka za socialne naležnosće Petra Köpping (SPD) běše njedawno z hosćom Kufa. Što běše přičina za to?

Přičina bě spěchowanska přiražka za natwar „socialnych městnow“ we wjesnej wokolinje. Spěchowanski program wuchadźa ze sakskeho socialneho mi­nisterstwa z Petru Köpping na čole.

Za dwě lěće 265 000 eurow spěchowanja. Što woznamjenjatej tutej ličbje za „třeće městno“ w Kufa?

To je naš zakład za přichodne tři lěta. Z toho zapłaću so jako „manager“ za „třeće městno“. Nimo toho mamy eksterneho přewodźerja projekta Olafa Winklera, kotryž mje při přesadźenju podpěruje.

Festiwal bajkojće zahajeny

štwórtk, 20. oktobera 2022 spisane wot:
Z premjeru dźiwadłoweho krucha „Dreimärchenraum“ w přepjelnjenym Budyskim Thespis-centrumje su wčera 5. festiwal „Witajće druhdźe“ zahajili. Inscenacija spleće bajki z Němskeje, Syriskeje a Ukrainy a bu wot dźěći z mjenowanych krajow předstajena. Slědowachu mjez druhim performance „Njejsmy objekty, njejsmy cyfry, njejsmy mjaso“ a koncertaj skupiny The Desorientatorolists a orchestra New Donbass Symphony w Budyskim Dźiwadle na hrodźe. Hač do soboty prezentuja na přikład sceniske čitanja, přednoški, wustajeńcu kaž tež dalše inscenacije a hudźbu. Njedźelu spožča prěni raz festiwalowe wobydlerske myta. Foto: SN/Hanka Šěnec

Chróšćan Šulerjo

nowostki LND

Nowe poskitki knihow LND namakaće w lětušim wudaću Nowinkarja!

Nowinkar 2025