Hornja Łužica do dweju wokrjesow dźělena
Lětstotki přisłušeše Hornja Łužica čěskemu kralestwu, něhdźe sto lět pak tež braniborskemu markhrabinstwu. Lěta 1231 wuda so sotra Beatrix čěskeho krala Otokářa II. na markhrabju Otta III., kiž zhromadnje z bratrom Johannom I. z rodu Askaněrow nad Braniborskej knježeše. Dokelž njemóžeše čěski kral swojej sotře wěno wupłaćíć, přirjadowa so hač do lěta 1253 Hornja Łužica Braniborskej. W kraju knježeše tehdy pokoj, hospodarstwo bujnje rozrostowaše a města so wobohaćachu. Otto III. a Johann I. wobzamknyštaj, zo ma so po jeju smjerći Hornja Łužica mjez jeju synami rozdźělić.
W dnja 1. meje 1268 w Plauenje wustajenym wopismje so dźělenje do wokrjesow Budyšin (Budissin) a Zhorjelc postaji. Hranica mjez wokrjesomaj bě rěka Lubata wot jeje žórła hač tam, hdźež so wona do Sprjewje wuliwa. Wottam wjedźeše hranica runu smuhu, trochu zapadnje nětčišeje dalnodróhi 156, dale hač do Mužakowa nad Nysu. Před Mužakowom bě cyrkwinska wjes Jabłońc jako hranica naspomnjena. Kaž Wojerecy a Njeswačidło bu Jabłońc w dźělenskim wopismje prěni króć naspomnjeny.
Prapremjera na hudźbnym lěću
Budyšin (SN/bn). We wobłuku lětušeho „Łužiskeho hudźbneho lěća“ poskića město Budyšin jako wuhotowar wot 20. julija do 5. awgusta 15 zarjadowanjow na dźewjeć hrajnišćach regiona. Předpředań zastupnych lisćikow započnje so jutře. Zajimcy dóstanu tikety mjez druhim w kulturnym běrowje, zetkanišću Sakskich Nowin a w ekumeniskej tachantskej knihowni w Budyšinje, w turistiskej a měšćanskej informaciji w Zhorjelcu kaž tež direktnje we wobdźělacych so etablissementach. Runja mnohim tudyšim zarjadowanjam wotměje so 2018 tež hudźbne lěćo pod hesłom „1 000 lět Budyski měr“.
Wopomjatny kamjeń pola Łomska wotkryli
Łomsk (SN/JaW). Wot soboty dopomina w lěsu pola Łomska wopomnjenski kamjeń na njeskutk, kotryž bě so runje tam před 76 lětami stał. Na iniciatiwu Njeswačanskeho Towarstwa přećelow kultury a domizny, Njeswačanskeje ewangelskeje wosady a gmejny su dali kamjeń za pólskeho dźěłaćerja Stanisława Błażejczuka zhotowić, kotryž tam z trojorěčnej nutrnosću wotkrychu. „Wosebity nastork, kamjeń postajić, je dała Trudla Malinkowa, kotraž je so ze stawiznu nadrobnje rozestajała a wo tym tež trojorěčnu knihu wudała“, rjekny jedyn z iniciatorow Handrij Wirth našemu wječornikej. Pomnik spěchowała je tohorunja Załožba za serbski lud.
Čitajće w nowym rozhledźe (27.04.18)
Zašły měsac wopisowaše Lubina Malinkowa wuznam Ochranowskeje bratrowskeje wosady za Serbow. W mejskim Rozhledźe zhoniće wjace wo konkretnych wuskutkach jeje skutkowanja za Serbow. Někotre wažne hesła, kotrež Malinkowa ze zajimawymi přikładami podkładuje, rady hižo přeradźu: moralizacija, mobilizacija, literalizacija a pluralizacija.
Pod hesłom „Čim wjace, ćim lěpje“ drje wobkowachu w srjedźowěku cyrkwine durje ze železnymi ornamentami. Kotru funkciju mějachu a hač su dokřesćanskeho pochada, na to da so zdźěla jenož tukać. Alfred Roggan wopisuje wjacore cyrkwine durje z kowanymi elementami wokoło Choćebuza.
Błótowska nóc powěsćow z pisanym předprogramom
Bórkowy/Budyšin (SN/bn). Na swjatkownym kónctydźenju prezentuje Serbski ludowy ansambl k mjeztym hižo štwórtemu razej program we wobłuku 11. Błótowskeje nocy powěsćow w Bórkowach. W lětušej inscenaciji pod titulom „Kwas“ nawjazuja ansamblowcy na podawk Budyskeho měra před 1000 lětami. Dramaturgowka SLA Jěwa-Marja Čornakec je znowa napjatu stawiznu dokoławokoło Błótowskich powěsćowych postawow spisała. Dr. Fabian Kaulfürst ze Serbskeho instituta je tekst do delnjoserbšćiny přełožił. Prěni raz wjedźe rodźeny Erfurćan Urs Schleiff režiju. Hudźbu za spektakl pod hołym njebjom komponowachu chórowy nawoda SLA Andreas Pabst, docent Regensburgskeje Wysokeje šule za cyrkwinsku hudźbu a hudźbnu pedagogiku Enjott Schneider a Budyšanka Liana Bertók. Kaž hižo w minjenych lětach hraja tež lětsa zaso dźiwadźelnicy Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła jako hosćo sobu. Nimo Jurja Šimana stej to elewce činohrajneho studija Katka Pöpelec a Katka Krygarjec. Cyłkownje chcedźa inscenaciju trójce pokazać.
Wobšěrna zběrka serbskich plakatow w Praze
Praha (Łu/SN). Lukaš Novosad, předsyda Towarstwa přećelow Serbow (SPL) w Praze, je minjeny kónc tydźenja na žurli Serbskeho seminara štyrjoch referentow kaž tež wjacorych zajimcow na wšelakore přednoški witać móhł.
Sobudźěłaćer Informaciskeho centra města Liberec a přećel Serbow mgr. Milan Turek wěnowaše turistiskej dróze Via sacra, kotraž wjedźe tež w našej domiznje k 16 historiskim kulturnym pomnikam euroregiona Nysa. Zdźěla wjedźe wona tež po Via regiji, Kralowskim kaž tež Jakubowym putniskim puću. Wočakowanja na lěta 2003 zahajenu turistisku iniciatiwu – rěčnik jej přisłušeše – njebuchu spjelnjene a tuž chcedźa ju lětsa z pomocu medijow zaso aktiwizować.
Jubilejna wustajeńca w SKC
Wotewrjenje hakle srjedź 2019
Budyšin/Choćebuz (SN/JaW). Twarske dźěła na Choćebuskim Serbskim muzeju budu dróše hač wobličene. Nimo toho bě so přetwar dlijił. Tole zdźěli direktor Załožby za serbski lud Jan Budar. Jako přičiny mjenowaše wón „njewočakowane komplikacije na twarskej substancy domu“. Kelko přetwar dokładnje wjac płaći, zamołwići nochcychu rjec. Po njewobkrućenych informacijach pak jedna so wo něhdźe 400 000 eurow wjac. Přidatne wudawki Załožbje za serbski lud lětsa z toho njenastanu, dokelž běchu hižo loni 151 000 eurow do etata 2018 zaplanowali. To je rada Załožby za serbski lud tež wobzamknyła. Na zašłym posedźenju gremija srjedź apryla w Drježdźanach su so čłonojo wo aktualnym stawje přetwara a zatwara noweje stajneje wustajeńcy wobhonili a jón „na wědomje brali“. „Město Choćebuz jako nošer kulturneho zarjadnišća je mjeztym zdźěliło, zo so na wjac kóštach za přetwar wobdźěli“, wuswětli Budar. Tež kraj Braniborska je signalizował něšto přinošować a je njemjenowanu sumu do lětušeho etata zapisał. Jón pak ma krajny sejm hišće wobzamknyć.
Porjedźenka
Na Budyskeho dobroćela Prentzela dopominali
Budyšin (CS/SN). Na Budyskeho dobroćela Johanna Christopha Prentzela (1718–1794) su ludźo bohužel pozabyli, byrnjež sej wón to zasłužił njeje. Składnostnje jeho 300. narodnin je jeho nawodnica archiwoweho zwjazka Grit Richter-Laugwitz w swojim přednošku zaso do pomjatka zwołała. Archiwarka móžeše na zakładźe jej přistupnych podłožkow jara zajimawe žiwjenske aspekty w šleskim Lubanju rodźeneho wikowarja płatow znosyć.
