Nic jeno stasi-symbol

štwórtk, 20. septembera 2018 spisane wot:
Dotal hłownje jako „stasi-kłóda“ znate wopomnišćo Budyšin wobswětla wotnětka tež powšitkownu praksu justicy a poměry w jastwach sprjewineho města za čas nacionalsocializma. Hačrunjež je paralelne wobjednawanje wobeju diktaturow w Němskej 20. lětstotka problematiske, wone stawi­znam twarjenja historisce wotpowěduje. A njeběchu to jenož murje, kiž słužachu wšelakim politiskim systemam. Přehladka powěda předewšěm wo tym, kak spěšnje su so ludźo z wobojim aranžowali, samo, běchu-li poprawom cyle hinašeho přeswědčenja. Tuchwilu zda so zwólniwosć, rozestajeć so z časom wot 1933 do 1945, skerje snadna być. Narěči-li so prawicarski ekstremizm, runje w Sakskej ze stron knježerstwa a statneho rěčnistwa kaž z refleksa na radikalnu lěwicu pokazuja. Dokal je to wjedło, „smědźachmy“ na přikład w Kamjenicy „wobdźiwać“. Snano wopyt wopomnišća někotremužkuli woči wočini. Bosćan Nawka

To a tamne (20.09.18)

štwórtk, 20. septembera 2018 spisane wot:

Němske mišterstwa pomjatkowych atletow wotměja so jutře a sobotu w Magdeburgu. Něhdźe 25 wobdźělnikow so wubědźuje, štó móže sej w najkrótšim času najwjace słowow, wobrazow a ličbow spomjatkować. Amtěrowacy němski mišter Simon Reinhard z Mnichowa chce nowy Guinnessowy rekord nastajić: 38lětny chce spytać, sej sto cyfrow w prawym rjedźe w mjenje hač 50 sekundach spomjatkować.

Wosa w Lkw-ju je na awtodróze A 4 w Durinskej kilometry dołhe haćenje zawinowała. 30lětny šofer nakładneho awta bě spytał wosu ze swojeho jězdźidła wućěrić. Njedaloko Gery pak zhubi kontrolu nad wodźidłom a z awtom zwróći. Na A 4 dóńdźe na to k pjeć kilometrow dołhemu haćenju wobchada. Wodźer Lkw-ja bě so na zbožo jenož lochko zranił. Wosa drje je so „njezranjena“ z awta dóstała.

34 kandidatow wobkrućenych

srjeda, 19. septembera 2018 spisane wot:

Njebjelčicy (SN/at). Wo mandat w prěnim Serbskim sejmje požada so 34 žonow a muži z Delnjeje, srjedźneje a Hornjeje Łužicy. Na zakładźe zapodatych podłožkow wobkrući wólbny wuběrk na swojim posedźenju zawčerawšim, póndźelu, w Njebjelčicach jednotliwe kandidatury. Slěd kandidatow na hłosowanskim lisćiku je předsyda wólbneho wuběrka dr. Hagen Domaška wulosował. Na prěnim městnje hornjołužiskeje lisćiny steji Aneta Zahrodnikowa z Ćiska, namjetowana wot Serbskeje bjesady Ćisk a podpěrarjow, delnjołužisku nawjeduje Siegbert Budyšin z Myšyna, nastajeny wot towarstwa Pónaschemu.

Kandidatna lisćina za Hornju Łužicu wopřijima 19 mjenow, mjez nimi šěsć žonow. Na 15 wosobow wopřijacej lisćinje za Delnju Łužicu steja tež kandidaća z Mužakowskich a Slepjanskich stron. Tež tu nastupi šěsć žonow. Wobsadźić ma so z kóždeje lisćiny stajnje dwanaće mandatow, zo byštej Delnja a Hornja Łužica personelnje jenak sylnje zastupjenej byłoj.

Mnozy Serbja a wšelake serbske towarstwa pak na tele prěnje wólby přewšo dwělomnje hladaja.

Trump Němsku raznje kritizuje

srjeda, 19. septembera 2018 spisane wot:

Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je Němsku w zwisku z twarom noweho płunowoda Nordstream 2 raznje kritizował. „Je jara nje- zbožowne za němski lud, zo dyrbi Ruskej miliardy dolarow za energiju płaćić. To je jara špatne za ludźi w Němskej“, rjekny Trump do zetkanja z pólskim prezidentom Andrzejom Dudu w Běłym domje. Duda płunowód tohorunja šwikaše, mjenujo jón „hoberske wohroženje“ za energetisku wěstotu Pólskeje. Wón je wjesoły, zo móže Pólska płun tež z USA dóstać.

Jadrowe brónje wotstronić

Pjöngjang (dpa/SN). Na swojim wjerškowym zekanju staj so sewjerokorejski mócnar Kim Jong Un a juhokorejski prezident Moon Jae In dojednałoj, korejsku połkupu dospołnje wot jadrowych bróni wuswobodźić. Wotpowědne dojednanje staj wobaj w sewjerokorejskej stolicy Pjöngjangu podpisałoj. Sewjerna Koreja chcyła jako hnydomnu naprawu swoje raketowe slědźenišćo na zapadnym pobrjohu a startowu rampu pod mjezynarodnym dohladom wotstronić.

Putin: Europa sama zamołwita

Poslednje přihoty lětušeho oktoberskeho swjedźenja w Mnichowje: Christian Falk, sobudźěłaćer pruwowanskeho předewzaća TÜV-juh, wšitke zabawjenske jězdźidła ­na wěstotu přepruwuje. Při tym dyrbi samo hač do sto metrow wysoko krosnować móc. Najwjetši ludowy swjedźeń swěta sobotu zahaja. Tam wočakuja šěsć milionow wopytowarjow. Liter piwa płaći lětsa hač do 11,50 eurow. Foto: dpa/Matthias Balk

Powyšenje Maaßena zbudźa raznu kritiku

srjeda, 19. septembera 2018 spisane wot:

Berlin (dpa/SN). Powyšenje Hansa-Ge­orga Maaßena na statneho sekretara w nutřkownym ministerstwje Horsta Seehofera (CSU) zbudźa w SPD masiwnu kritiku. Městopředsyda strony Ralf Stegner mjenowaše přesadźenje dotalneho prezidenta zwjazkoweho wustawoškita do knježerstwa „dezaster“. Powěsćerni dpa wón rjekny: „Nitka sćerpnosće z tutej wulkej koaliciju je w SPD dźeń a ćeńša.“ Předsyda młodźinskeje organizacije SPD Kevin Kühnert praji: „Moja wosobinska hranica znjesliwosće je docpěta.“

Generalna sekretarka CDU Annegret Kramp-Karrenbauer kritiku wotpokazuje. W sćelaku ZDF wona na to pokaza, zo wšak je SPD kompromisej přihłosowała, po tym zo bě předsydka Andrea Nahles hrozyła, zo móhła koalicija Maaßena dla rozpadnyć.

Andrea Nahles bě personaliju wčera na krizowym zetkanju ze zwjazkowej kanclerku Angelu Markel a šefom CSU Horstom Seehoferom akceptowała. Wuchadźišćo zwady běchu wuprajenja Maaßena w zwisku z namócnosćemi w Kamjenicy. Wón twjerdźeše, zo móhli wideja wo honjeńcach falšowane być.

Maas: Nowa wuchodna politika

srjeda, 19. septembera 2018 spisane wot:

Němska chcyła skupinje dwanaće wuchodoeuropskich krajow přistupić

Bukarest (dpa/SN). Němska je njewočakowano připowědźiła, zo chcyła třimórskej iniciatiwje cyłkownje dwanaće wuchodoeuropskich čłonow Europskeje unije přistupić, zo by rozpačenju Europy zadźěwała. „Je to wažny signal we wobłuku EU, zo njehlada kraj kaž Němska jenož do zapadneho směra, ale zo wusměri so tež na swojich wuchodoeuropskich susodow“, rjekny zwjazkowy wonkowny minister Heiko Maas (SPD) na wjerškowym zetkanju iniciatiwy wčera w Bukaresće. „To je to, štož mjenujemy nowu politiku wuchodej napřećo.“

Lěta 2015 wot Pólskeje a Chorwatskeje załoženu skupinu, kotraž ma kraje mjez Baltiskim morjom, Adriju a Čornym morjom zjednoćić, mějachu dotal za wuchodoeuropski wotpowědnik k zapadnej wósce Berlin–Paris. Dwanaće statow wot Estiskeje hač k Bołharskej chce swoje zajimy mjez druhim na polu infrastrukturnych projektow a při zastaranju z energiju přesadźić.

Spodźiwny kompromis

srjeda, 19. septembera 2018 spisane wot:
Takle wón potajkim wupada, wony „kompromis“ mjez SPD, CDU a CSU hladajo na přichod prezidenta zwjazkoweho wustawoškita Hansa-Georga Maaßena. SPD chcyše jeho pušćić, šef CSU Horst Seehofer chcyše jeho w zastojnstwje dźeržeć – tuž su so na kompromis dojednali a Maaßenej pječa hišće lěpje płaćene zastojnstwo jako statny sekretar w nutřkownym minister­stwje Seehofera přisunyli. CDU je wjesoła, zo njeje Maaßena dla knježerstwo rozpadnyło a zo móže najprjedy raz dale dźěłać. Sym sej wěsty, zo njebudźe to poslednja kriza w tak a tak chabłacym knježerstwje. Štož mje najbóle rozhorja, pak je zahubny signal woneho „kompromisa“ za nas wolerjow: Njetrjebamy so dźiwać, zo so ludźo wot politiki wotwobroćeja a hižo wolić njeńdu, dokelž „ći tam horjeka“ tak a tak činja, štož chcedźa. Sy-li wěstu runinu docpěł, njemóžeš wjace hłuboko padnyć. Nimamy problem z „politiku“, ale z „politikarjemi“. Marko Wjeńka

To a tamne (19.09.18)

srjeda, 19. septembera 2018 spisane wot:

Dwě duli złota je muž z Bremena w starym kuchinskim kamorje namakał a do běrowa za namakanki donjesł. Kamor bě wón do toho na bursy meblow kupił. ­Duli – cyłkownje 2,5 kilogramow złota – ležeštej prawdźepodobnje lětdźesatki dołho we wobalce schowanej při zadnjej sćěnje faška. Złoto je něhdźe 83 500 eurow hódne. Po informacijach Bremenskeho senata ma namakar nětko prawo na něhdźe 2 500 eurow myta.

W groćanym płoće tčacy jěž je w sewjerorynsko-westfalskim Dinslakenje zasadźenje wohnjoweje wobory zawinował. Zwěrjatko je drje „swoju figuru wopak po­sudźowało“, rěka w zdźělence wobory. Wuchowarjo su jěžika z pomocu klěšćow z płotu wuswobodźili. „Po krótkej přestawce a lunku wody so jěž wotsali, a wobornicy smědźachu zaso wotjěć.“

Wo pjenjezy załožby šło

wutora, 18. septembera 2018 spisane wot:

Berlin (SN/MkWj). Parlamentariska přirada Załožby za serbski lud je so wčera w Berlinskim zwjazkowym sejmje schadźowała. Na swojim mjeztym 60. posedźenju wuradźowachu čłonojo wo financowanskim zrěčenju załožby hač do lěta 2021, kaž předsyda přirady, zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje Marko Šiman, našemu wječornikej zdźěli. Ćežišćo dźěławosće gremija je próca wo zachowanje serbskeje rěče a kultury.

Nimo toho dźěše wčera wo to, kak Serbam nowe medialne móžnosće w času digitalizacije spřistupnić. Runje za to ma załožba přichodnje dobre 600 000 eurow přidatnje k dispoziciji. Zwjazk kaž tež Sakska a Braniborska srědki podźělnje přinošuja. Z pjenjezami chcedźa najwšelakoriše digitalne rěčne projekty spěchować.

Marko Šiman pokaza napřećo Serbskim Nowinam na to, zo při tuchwilnych etatowych jednanjach w zwjazkowym kaž tež w sakskim a braniborskim sejmje srědki za serbsku załožbu přidatnje zaplanuja. „To je dobra składnosć, wo tym rěčeć, kak pjenjezy najefektiwnišo zasadźeć a što měli w přichodźe wobkedźbować,“ Šiman podšmórny.

nowostki LND