Kak dale ze serbskej modu?

pjatk, 28. februara 2020 spisane wot:
Andrea Pawlikowa

Zajutřišim skónči so wustajeńca SORBIAN STREET STYLE, a tón abo tamny so praša: Što ha nětk z ideje serbskeje mody budźe? Hižo k II. festiwalej serbskeje kultury 1968 wuwiwachu designerojo Němskeho modoweho instituta w Berlinje šaty­ z elementami serbskeje drasty. Přesadźił pak so nowy design njeje, byrnjež so tež dźensa ludźom spodobał. Faluje nam dołhi dych za serbsku modu?

Hida njerozeznawa

wutora, 25. februara 2020 spisane wot:
Julian Nyča

Mordarstwo w Hanauwje bě šok. Skućićel bě wočiwidnje psychisce chory a čuješe so přesćěhany wot ćmowych mocow. Tak jednorje pak njemóžemy njeskutk wotbyć. Hakle tydźeń do toho bu skupina wotkryta, kotraž chcyše z namocu přećiwo ćěkancam a muslimam byrgarsku wójnu zahajić a statny porjad přewinyć. Loni zamordowaštaj skućićelej z podobneje motiwacije hessenskeho politikarja a dweju wobydlerjow w Halle. Tajke njeskutki njenastawaja jeničce z paranoidnych fantazijow. Tež politiska atmosfera, w kotrejž wěste politiske mocy ludźi, kotřiž hinak wupadaja, rěča abo wěrja – potajkim „cuzych“ –, jako wohroženje předstajeja, ma podźěl na tym. Wopory njeběchu „cuzy“, ale su zdźěla čas žiwjenja w měsće bydlili. Što to za nas woznamjenja?

Spěšny rozsud nuznje trěbny

pjatk, 21. februara 2020 spisane wot:
Bianka Šeferowa

Hladajo na hospodarske wuwiće we Łu­žicy su wužadanja dźeń a wjetše. Tak bě minjene lěto rěč wo strukturnej změnje, dokelž ma so zmilinjenje brunicy zakónčić. Łužiska energija a milinarnje (LEAG) je jedyn z wažnych dźěłodawarjow w regionje a płaći mjez přistajenymi jako zamoł­wite předewzaće, hdźež zdobom dobru a wěstu mzdu dóstawaja. Tež Zhorjel­ske a Budyske stejnišćo koncerna Bombardier stej spušćomnej partneraj a matej mjez ludźimi dobre mjeno. Železniska sparta je w regionje z tradiciju. Zas a zaso pak překwapja kanadiski koncern ze špatnymi powěsćemi. Tak dźěše hakle njedawno wo to, sta dźěłowych městnow šmórnyć. Wulkeho ćišća sakskeho knježerstwa, dźěłarnistwa IG metal a sobudźěłaćerjow su to we wulkej měrje cofnyli. Wšitko wupadaše za tym, zo matej łužiskej stejnišći tola přichod. Wšako su hakle w decembru Budyski testowy center wotewrěli.

Přećiwo hidźe wustupować

pjatk, 14. februara 2020 spisane wot:
Janek Wowčer

Wčera su w Drježdźanach na struchły podawk w stawiznach města spominali. Dokładnje wčera před 75 lětami su jendźelscy a ameriscy bombowcy z wjaco­rymi nalětami saksku stolicu bjezmała z karty wudrapali. Znajmjeńša woprawdźe wjac wjele k tomu pobrachowało njeje. Płomjenja wšak běchu hač do Łužicy widźeć, na čož so hišće dźensa tež mnozy Serbja dopominaja. Tysacy ludźi – mjez nimi Serbja – tehdy žiwjenje přisa­dźichu. Kelko jich dokładnje bě, wo tym so přeco hišće – abo lěpje prajene mjeztym znowa – hadruja.

Bjezradnosć po Erfurće wulka

štwórtk, 06. februara 2020 spisane wot:
Marko Wjeńka

Politiske zemjerženje, skandal, łamk nasy­­pa, – lisćina zadźiwanja za to, štož je so wčera w Erfurće stało, je dołha. Prěni króć w stawiznach su w Durinskim krajnym sejmje noweho ministerskeho prezidenta Thomasa Kemmericha (FDP) z pomocu hłosow prawicarsko-populistiskeje AfD do zastojnstwa wuzwolili. Štož bě skerje jako taktiski manewer myslene, zo bychu dotalneho ministerskeho prezidenta Bodo Ramelowa (Lěwica) wutriksowali, je so nimokuliło. Nětko maja tam ministerskeho prezidenta, kiž bě so loni z pjeć procentami hłosow runje tak do krajneho sejma dóstał. Wón nima faktisce tež žanych politiskich partnerow, kotřiž móhli z nim knježerstwo wutworić.

Politiske strony cyle rozdźělnje reaguja, a we wukraju su tónle dotal njesły­šany po­dawk tohorunja na wědomje bral­i. Spontanje su so tysacy ludźi we wjacorych městach Němskeje zhromadźili, zo bychu přećiwo nowemu ministerskemu prezidentej Durinskeje protestowali, wumjetujo jemu, zo je so wot „fašistow“ do zastojnstwa wolić dał.

Předewzaće tež zwrěšćić móhło

pjatk, 31. januara 2020 spisane wot:
Axel Arlt

Budyšin ma zaso dwórnišćowe twarjenje, kotrež wuznamej tajkeho w měsće tež wotpowěduje. Ludźo njejsu so jenož dźens tydźenja, na dnju wotewrjenja, přewšo wćipni na wšěch poschodach rozhladowali. Runje tak bě minjene dny stajnje zajim jednotliwcow wulki, kiž chcychu ze swójskimaj wočomaj widźeć, što je so z prózdnje stejaceho wohroženeho twarjenja stało. Wuběrnje su wšitke wobdźělene přemysła, planowarjo a nadawkidawarjo-inwestorojo dźěłali.

Fungowace dwórnišćo je wobstatk zaručenja dočasneho zastaranja (Daseinsvorsorge), złožowaca so na princip socialnostatnosće, rjadowanym w zakładnym zakonju. Potajkim su statne runiny za porjadne dwórnišćo přisłušne. Zo je statne předewzaće Němska železnica runja­ dalšim tele Budyske twarjenje za­njechać dało, wjercholeše w zawrjenju dwórnišćoweje hale, po tym zo su jednotliwe kruchi wjercha dale padali. Wulkomyslny poskitk městu Budyšinej, wohroženy objekt za symboliski euro kupić móc, ničo druhe njebě hač wućek žele­znicy ze zamołwitosće. Što pak měło komuna z tak wulkim kompleksom činić?

Woblubowany kaž lědma što

pjatk, 24. januara 2020 spisane wot:
Marian Wjeńka

W běhu swojeho redaktorskeho dźěła sym minjene lěta hižo někotryžkuli swje­dźeń dožiwił, kotryž je po něšto lětach zaso zašoł. To běchu na přikład hoberske partyje při Bjerwałdskim jězoru, wokoło přewrótoweho časa gmejnske swjedźenje, ale tež tradicije w mjeńšich kru­hach. Spočatnje běchu wone přiwabliwe, pozdźišo so snano nichtó wo nje starał njeje. Přičiny běchu wšelakore. Raz pobrachowachu pjenjezy, raz njebě dosć zwólniwych, a druhdy bě wěsty format zarja­dowanja takrjec wotpřimany, tak zo njebě hižo atraktiwne dosć. Hdys a hdys pobra­chowaše snano jenož raz nowa ideja­, zo by so něšto trochu womłodźiło. Ale snano je to prosće přirodny zakoń, zo wěcy nastawaja a zańdu.

Woprawdźe rozumny rozsud?

pjatk, 17. januara 2020 spisane wot:
Marko Wjeńka

Sće tež tak hnući kaž ja? Smy wčera histo­riski wokomik dožiwić směli: Němska zawěra hač do lěta 2038 wšitke wuhlowe milinarnje, zo by klimowe zaměry Pariskeho klimoweho zrěčenja docpěła. Hižo w lěće 2028, potajkim historisce widźa­ne zajutřišim, ma Janšojska milinarnja dźěłać přestać. Lěto pozdźišo slědujetej staršej blokaj Hamorskeje milinarnje. Najpozdźišo w lěće 2038 nima žadyn­ kur wjace z jedneje z němskich wuhlowych milinarnjow stupać.

Snano njejsym na nowinarskej konferency knježerstwa k časowemu planej zawrěća milinarnjow prawje kedźbował. Što su naši politikarjo poprawom rjekli, zwotkel chcedźa po lěće 2038 milinu brać? Ja znajmjeńša ničo słyšał njejsym. Město toho chcedźa nam měch pjenjez na blido połožić a zwjazać to z přećelnym „starajće so“.

Wulka próca na dobro druhich

pjatk, 10. januara 2020 spisane wot:
Měrćin Weclich

Byrnjež lěto 2020 hišće jara młode było, maja ludźo na wsach ruce połnej dźěła, doma kaž při organizowanju, wuhoto­wanju a přewjedźenju najwšelakorišich swjedźenjow. Tajkich terminow je tež lětsa zaso dosć a nadosć. Mnozy njemóža so po zdaću podawkow kaž jutřišeho jolka-swjedźenja w Nuknicy, kapičkowych wječorow w Njebjelčicach a Kulowje dočakać. Wšudźe ludźo swoje dźěło zwjetša čestnohamtsce wukonjeja. Kaž mi hižo Jakub Brězan njedawno při přihotach w Nukničanskej Brězanec bróžni přišepta: „To je kaž doma, jeno za druhich, štož pak rady činimy.“

Wulku zahorjenosć a njewšědny zapal dožiwich 5. januara tež na Horje, hdźež su 6. zetkanje wlečakow wotměli. Kelko to prócy, sćerpnosće a wutrajnosće, tajki podawk spřihotować. Na wšo myslić a potom přez cyły dźeń za sta hosći kołbaski pražić a jim přećelnje napoje naliwać, so runje tak wo wěstotu a porjad starać. To su woprawdźita žadosć pěstować zhromadnosć, přichilnosć druhim a wjeselo nad tym, zo su wopytowarjo zahorjeni a spokojom. A hižo steja wjesne swjedźenje, koncerty a dalše kulturno-historiske wjerški na planje.

Nowe lěto – nowe zbožo

pjatk, 03. januara 2020 spisane wot:
Milenka Rječcyna

Ludźo po cyłym swěće so w nowym lěće dalšeje strowoty a zboža nadźijeja. Přeju sej, zo bychu je wosebje dźěći namakali. Byrnjež so zboža dótknyć njemóhli – je dźě to jeničce začuće –, móže sej je kóždy zawěsćić, ručež so angažuje.

Serbska debata

nowostki LND