Prózdninski čas dźěćom porjeńšić

póndźela, 27. januara 2020 spisane wot:

Towarstwo „IG dźěćace prózdniny“ we Wojerecach organizuje mjeztym nimale 30 lět prózdninske lěhwa za dźěći a młodostnych. Při tym podpěruje předewšěm socialnje słabe swójby. Silke Richter je so z městopředsydku towarstwa Beatu Möller rozmołwjała.

Z kotreje přičiny bu waše towarstwo wu­tworjene?

B. Möller: Wone bě wuslědk prózdninskeju lěhwow w Běłej Wodźe a Slopišćach, kotrejž běchu za NDRski čas stajnje w lěću wotměwali. Mnozy dobrowólni běchu lěhwje organizowali a pře­wjedli. Wosebje ći so angažowachu, kotřiž běchu sami jako dźěći w prózdninskim lěhwje přebywali. W tym času pak so zawodne prózdninske lěhwa towaršnostneho wuwića dla pominychu, zwjetša, dokelž běchu kwartěry a ležownosće dodźeržane. Tak smy 1991 towarstwo załožili, zo bychmy dožiwjenje tajkeho prózdninskeho lěhwa poskićeli.

Kelko dźěći je wot toho časa tajke prózdninske lěhwo dožiwiło?

„Štož mamy, dyrbi won“

štwórtk, 23. januara 2020 spisane wot:

Wšudźe w Serbach dźěłaja na digitalnym přichodźe. Posłužby Serbskeje centralneje biblioteki (SCB) a Serbskeho kulturneho archiwa (SKA) móžeš hižo doma při ličaku wužiwać. Cordula Rataj­czakowa je so z nawodu SCB a SKA Witom Bejmakom rozmołwjała.

Maće nowu internetnu stronu z digital­nymi poskitkami – čehodla?

W. Bejmak: Sym čłowjek, kiž praji: Wšo, štož mamy, dyrbi won do swěta. Wša­ko za młodu generaciju płaći, štož w interneće njedawa, to njeeksistuje. Na­ša­ biblioteka a naš archiw matej wo­se­bitu stronu za wužiwarjow w čitarni, kotraž zajimcam naš skład spřistupnja. A tu smy do interneta stajili. Zdźěla su tele digitalne posłužby tež na internetnej stronje Serbskeho instituta přistupne, ale nic wšitke naraz. Z wosebitej stronu smy je nětko wočiwidnišo hromadu zwjedli.

Dohromady dźesać poskitkow tam nadeńdźeš. Što za nimi tči?

Zetkawać so a so derje čuć

póndźela, 13. januara 2020 spisane wot:

Wojerowčanka Dagmar Steuer angažuje so za dotal jónkrótny projekt w regionje. Pod hesłom „Město sadźa“ nastawa we Wojerecach na něhdźe 1,3 hektary wulkej priwatnej ležownosći předewzaćelki přirodna drohoćinka, na kotrejž su hižo 250 sadowcow sadźeli. Ze štomami a jich płodami ma wona tójšto předwidźane. Silke Richter je z iniciatorku projekta rěčała.

Byšće-li swoje předewzaće z jeno třomi wopřijećemi wopisać měła, kak by to klinčało?

D. Steuer: Wutrobna naležnosć, lubosć k přirodźe, regionalny sad.

Inwestujeće nimo swojeho dźěła tójšto časa a pjenjez do tohole čestnohamtskeho projekta, štož njeje samozrozumliwe ...

Digitalne medije dale a wažniše

wutora, 07. januara 2020 spisane wot:

W Budyskim studiju Sakskeho wu­kubłanskeho a wupruwowanskeho kana­la (SAEK) wusměrjeja swoje mnohostronske poskitki mjez druhim na to, wužiwać digitalnu techniku. Milenka Rječcyna je so z nawodu studija Michałom Cyžom rozmołwjała.

Čehodla přiběra zajim wosebje staršeje generacije za kursy nowych medijow?

M. Cyž: Starši wopytowarjo našich kursow chcedźa z młodej generaciju w zwisku wostać. Za to pak dyrbja z handyjom wobchadźeć móc, abo – kaž my tajki moder­ny smartfone mjeztym mjenujemy – ze šmóratkom kaž tež z tabletom. Wšako su młodźi ludźo dźensa přewažnje w socialnych syćach po puću. Na tamnym boku su po wšěm swěće rozbrojeni.

Kotre wobsahi tele kursy maja?

M. Cyž: Zbližamy wobdźělnikam lěpšiny, kotrež digitalne medije maja, na přikład za nakup w interneće, štož nimo młodych tež staršich ludźi zajimuje. Jim pak zdobom wuwědomjamy, zo z kóždym klikom towaršnostne a hospodarske wuwiće wobwliwuja.

Podpěrujeće dale tež kubłanje z načasnymi medijemi pola młodych ludźi?

Njezajim za naše naležnosće rosće

póndźela, 06. januara 2020 spisane wot:

W třoch sakskich stronach skutkuje serbski cyłk. Z čim su so wone lětsa za­bě­rali? Rěčnica serbskeje Lěwicy Měrka­ Kozelowa wotmołwja tule na pra­šenja Axela Arlta.

Kotre temy su serbskej Lěwicy lětsa pod nochćemi palili?

M. Kozelowa: Strukturna změna w brunicowych kónčinach serbskeho sydlenskeho ruma steješe nade wšěm. Ale su tež dalše předmjety – kaž prašenje serbskeho šulstwa, pobrachowacy wu­čerjo abo šulerski transport na wo­krjes­nej runinje – a trajne problemy, hdźež žane­ politiske konsekwency njewidźimy. Nutřkostronsce zaběrachu nas wólby wokrjesneho sejmika a krajneju sejmow, to poslednje samo před změrcowskej komi­siju sakskeje Lěwicy.

Podpěruje strona serbske naležnosće?

M. Kozelowa: Sakska Lěwica drje serbsku Lěwicu financnje podpěruje, to pak bjezlóštnje a hakle na naše žadanje. Nimamy jenož generacisku změnu w stronje, ale bohužel tež změnu nastajenja k Serbam scyła. Hladamy-li na paragraf 7 wustawkow sakskeje Lěwicy – prawa serbskich čłonow maja wosebje škitane być –, dyrbimy zwěsćić, zo stawa so tele přilubjenje z hołym słowom.

Potencial hišće njewučerpany

póndźela, 30. decembera 2019 spisane wot:

Přiwzaće nałožkow Serbow do zwjazkoweje lisćiny imaterielneho kulturneho herbstwa Němskeje 2014 skići po měnjenju dr. Theresy Jacobsoweje a dr. Ines Kelleroweje dalše šansy. Cordula Ra­tajczakowa je so ze sobudźěłaćerkomaj Serbskeho instituta (SI) rozmołwjała.

Poprawom je cil ze zapisanjom tola docpěty – čehodla ma imaterielne kulturne herbstwo (ikh) Serbow dale zaběrać?

T. Jacobsowa, I. Kellerowa: Na formalnej runinje, haj. Kulturno- a mjeńšino­politiski zaměr, ze zapiskom k wjetšej widźom­nosći Serbow přinošować, je docpěty. Kak so tajki zapisk w praksy wuskutkuje, njepokaza so hnydom, ale hakle po wěstym času. Na kóždy pad je so wědo­mje za ikh zesylniło. To njepoćahuje so jenož na nałožki a swjedźenje, je wjele wobšěrnišo. Tele sensibilizowanje za wšitke wurazy ikh a wosebje za ludźi, kiž to wukonjeja, to wostanje stajny nadawk.

Kak zaběra so institut dale z ikh?

Domowina ma so bóle wotewrěć

póndźela, 23. decembera 2019 spisane wot:

W třoch sakskich stronach skutkuje serbski cyłk. Z čim su so wone lětsa zabě­rali? Z Benediktom Dyrlichom, jednym­ z rěčnikow krajneho dźěłoweho kruha Serbja sakskeje SPD, zhladuje Axel Arlt na nachilace so lěto.

Z kotrymi temami je so dźěłowy kruh Serbja­ lětsa zaběrał?

B. Dyrlich: W prěnjej połojcy lěta koncentrowachmy so na prašenja kubłanja a demokratije w Serbach. Zdźěłali smy sej mjez druhim z fachowcami towarstwa Stup dale, SŠT a Serbskeho sejma jasne pozicije w zwisku z knježerstwowym progra­mom SPD. Tomu słužeše zjawny wječork ze statnej ministerku dr. Evu­Mariju Stange 16. apryla w Budyskim „Wjelbiku“. W druhim połlěće smy při­hotowali a přewjedli počesćenje ze Serbow pochadźaceho ministerskeho prezidenta Wilhelma Buka składnostnje jeho 150. narodnin.

Kak posudźujeće podpěru sakskeje SPD za serbske naležnosće?

„Naše wudźěłki su přiwzate“

štwórtk, 19. decembera 2019 spisane wot:

Lěto so nachila, tuž je tež w Ludowym nakładnistwje Domowina načasu bilan­cu sćahnyć. Z jednaćelku LND Marku­ Maćijowej je so Cordula Ratajcza­kowa rozmołwjała.

Kak spokojom sće z bilancu LND 2019?

M. Maćijowa: Smy so wšitcy mócnje napinali, zo bychmy swoje zaměry docpěli. Lětsa je na 30 knihow wušło, słucho­kniha, e-booki, wjacore dalše nakłady, ka­lender a zbožopřejne karty. Naše nowiny a časopisy prawidłownje wuchadźeja, a hromadźe z Rěčnym centrumom WITAJ smy serbšćinu wuknjacych z pedagogiskej literaturu zastarali. Poradźiło so nam je dochody porno lětu 2018 zwyšić a to je dobre znamjo, zo su naše wudźěłki při­wzate. Kniha z „Lipicy do hole“, wušła kónc awgusta, ma mjeztym druhi nakład. A sym wjesoła, zo smy ze šulerjemi a wučerjemi Ralbičanskeje wyšeje šule knihu „Schadźowanka zwěrjatow“ wuwili a dźěćom tak nakładniske dźěło zbližili.

Kotry wuspěch Was wosebje zwjesela?

Nastupajo CD optimistiska

štwórtk, 19. decembera 2019 spisane wot:

Adwentny koncert bě zdobom zakónčenje jubilejneho lěta 1. serbskeje kulturneje brigady. Bosćan Nawka je so ze zamołwitej za organizatoriske naležnosće brigady, wučerku stawiznow a serbšćiny Sylwiju Rječcynej, wo wusahowacych wjerškach minjenych měsacow kaž tež wo wuhladach do přichoda rozmołwjał.

Knjeni Rječcyna, cyle powšitkownje: Kajki je Waš wosobinski facit jubilejneho lěta składnostnje 70. narodnin brigady?

Dalša papjerowa mašina rosće

wutora, 17. decembera 2019 spisane wot:

Nimale štyri měsacy hižo twari přede­wzaće Hamburger Rieger tzwr w Čornej Pumpje druhu papjerowu mašinu. Jost Schmidtchen je z nawodu cyłkowneho projekta Uwu Amannom porěčał.

Knježe Amanno, jako kajke wulkotwarnišćo tuchwilu začuwaće?

U. Amann: Smy mjeztym wulka europska twarnišćowa swójba. Jej přisłušeja 400 twarskich dźěłaćerjow, fachowy personal a monterojo z nimale wšěch krajow Europy. Mnozy z nich su z wuchodneje Europy a wobknježa přemysła, w kotrychž chce w Němskej jenož hišće mało ludźi dźěłać. Myslu na přikład na skowarjow z wosebitymi znajomosćemi, plećerjow železa a twarcow wupaženja. Wobdźělenych je něhdźe 160 firmow. Wjeselu so, zo je mjez nimi 65 regionalnych z wokoliny sto kilometrow a zo móžachmy twarski plan dotal dodźeržeć.

Kak twarske wotběhi koordinujeće?

U. Amann: Na wšědnych twarskich a montažowych rozrěčach mamy paralelne dźěła mjez twarskej a procesowej techniku derje koordinować. To žada sej tójšto prócy a je tež tohodla wažne, zo bychmy njezbožam zadźěwali.

W kotrej rěči so na twarnišću dorozu­mjeja?

Serbska debata

nowostki LND