Pólska so najebać apel komisije EU dale spjećuje ćěkancow přiwzać

Waršawa. Pólska so dale spjećuje ćěkancow, kotřiž w lěhwach w Grjekskej a Italske žiworja, do kraja pušćić. Komisija Europskeje­ unije bě minjenu wutoru Pólsku,­ Čěsku a Madźarsku direktnje namołwiła a sej doraznje žadała, „so skónčnje hibać“ a swojej winowatosći jako čłon EU wotpowědować. Komisija EU chcyła něhdźe 160 000 ćěkancow po cyłej Europje rozdźělić. Dokelž njeje Pólska dotal ani jeničkeho ćěkanca přiwzała, hrozy jej nětko drastiske chłostanje. Ministerska prezidentka Beata Szydło je bjezposrědnje po apelu EU hišće raz po­twjerdźiła, zo njeje scyła móžno migrantow přiwzać. Pólska je po jeje słowach dotal štyri miliony złotych přewostajiła, zo móhli žiwjenske wuměnjenja w lěhwach ćěkancow we wukraju polěpšić.

Póstej tysacy krónow wulišćił

pjatk, 19. meje 2017 spisane wot:

PADUSTWO, kajkež sej je čłowjek njewšědniše a zdobom chrobliše njemóže předstajić, sta so spočatk tohole tydźenja w Ježovje, wsy z něšto wjace hač 700 wobydlerjemi­ na južnej Morawje njedaloko Hodonína. Njeskutk je dźě wam hotowa „köpenikiada“, móže dźě so bjeze wšeho runać wonemu znatemu „hauptmannskemu“ dyrdomdejej sławno-njesławneho Friedricha Wilhelma Voigta lěta 1906 w stolicy Němskeho kejžorstwa. Ježovski skućićel je, wudawajo so za po­licista, w městnej wotnožce Čěskeho pósta­ sej „wobstarał“ króny po dźesaći­tysacach.

Češa wizum zrědka trjebaja

štwórtk, 18. meje 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Staćenjo Čěskeje republiki smědźa do 152 krajow swěta z dohro­mady 193, kotrež su z čłonom UNO, bjez wizuma­ pućować. Do najwjace krajow móža­ bjez wizuma jězdźić wobydlerjo Němskeje a Singapura, mjenujcy do 159. Na druhim městnje sćěhuja Šwedojo, kotrymž je bjez wizuma puć do 158 statow wotewrjeny. A třećim – Danam, Finam a Italčanam – je to do 157 krajow móžno. Wizum w pasu pak Češa w kóždym padźe trjebaja, chcedźa-li wopytać Egyptowsku, Kubu, Vietnam, Chinu, Sri Lanku abo Rusku. Na wukrajny dowol nastajeja so kóžde lěto něhdźe 4,3 miliony čěskich ludźi. Přibližnje tři štwórćiny z nich zaměrjeja so do dwanaće najbóle wopytowanych statow, do kotrychž dóstanje so čłowjek bjez wizuma. Najradšo wuleća sej na dowol abo wuprawu přeco hišće do Chorwatskeje, hdźež je loni 828 000 z nich přebywało, štož bě 14 procentow wjace hač lěta 2015. Do bratrowskeje Słowakskeje bě za to wo třećinu mjenje Čechow wabiło, kraj pod Tatrami wopyta 555 000 z nich.

Čěskej kiwa euro

srjeda, 17. meje 2017 spisane wot:

Praha (ČŽ/K). Čěski ministerski prezident Bohuslav Sobotka (ČSSD) je za to, zo da sej kraj bórze termin za přewzaće eura. K tomu po jeho hódnoćenju kaza situacija, ke kajkejž prawdźepodobnje dóńdźe po wólbach w Francoskej a Němskej w podobje Europy dwojakeho tempa. Sobotka­ rjekny to na zjězdźe Čěskeje hospodarskeje­ komory. „Prašenje dźě njerěka, hač euro chcemy. Wone rěka: Hdy budźemy kmani zhromadnu europsku měnu přewzać?“ Za Sobotku je wěste, zo po wonych wólbach europasmo wuwiće pospěši. „Tohodla dyrbimy so po našich wólbach nazymu intensiwnje z tym zaběrać, kak postupujemy, zo njebychmy wostali na periferiji EU.“ Do toho bě předsyda senata Milan Štěch (ČSSD) doraznje na to pokazał, zo „Čěska euro trjeba, dokelž je stabilizowacy faktor“. Hospodarstwo kraja je hłownje na zapad wusměrjene, wón argumentowaše.

W Čěskej je hižo dlěje rěč wo přiwzaću eura. Knježerstwo bě wospjet deklarowało, zo w tutej wólbnej dobje termin za to njepostaji. Při zastupje do EU 2004 bě so Čěska k tomu zawjazała. Tuchwilu je euro měna w 19 krajach zhromadźenstwa.

Zeman w Chinje na wopyće

póndźela, 15. meje 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Čěski prezident Miloš Zeman přebywa wot minjeneho pjatka w Chinje. Hłowna naležnosć jeho tydźeń trajaceho wopyta kraja z 1,35 miliardami wobydlerjow je kaž hižo w lětomaj 2014 a 2015, zesylnić zhromadne dźěło na polu hospodarstwa. Přewodźany je wot ministra za industriju a wikowanje Jiříja Havlíčeka a ministra za wobchad Dana Ťoka. Rěčo z chinskim prezidentom Xi Jinpingom narěča Zeman tež mjezyčłowjeske kontakty a turizm, pišu čěske medije. Najwažniši wuslědk dotal je, zo wobdźěli so Čěska republika skutkownje na přewšo ambicioznym projekće Chiny, wobnowić tradiciju Židźaneho puća. Na wjeršku nawodnych zastupnikow rjada statow wo tym woznamjeni Zeman předewzaće za „najbóle fascinowacy projekt nowšich stawiznow“. China chce za njón 124 miliardow dolarow nałožić. Z 38 podpisanych kontraktow „nastupa 22 Židźany puć“, Zeman rjekny. Wažna wikowanska čara stareho časa a srjedźowěka ma zmodernizowana polěpšić wobchadne zwiski mjez Aziju, Europu­ a Afriku.

Praha (dpa/SN). Čěski prezident Miloš Zeman je namjet prezentował, kak móhła­ so knježerstwowa kriza w kraju rozrisać. Po jeho słowach byštaj so­cialdemokratiski ministerski prezident Bohuslav Sobotka kaž tež liberalno-populistiski financny minister Andrej Babiš wotstupić dyrbjałoj. „Hdyž staj zadźěrakaj skónčnje preč a zwada skónčena, móže knježerstwo hač do kónca wólbneje doby dale dźěłać“, rjekny 72lětny Zeman powěsćerni ČTK do swojeho wopyta w Chinje.

Sobotka reagowaše hněwny na wuprajenje Zemana. Tón dyrbjał skónčnje swowje winowatosće spjelnić a Babiša kaž žadane­ pušćić, rjekny Sobotka na swojim wopyće w Luxemburgu. Hewak chcył na wustawowym­ sudnistwje skoržić. Tak by so knježerstwowa kriza na wustawu krizu rozšěriła. Socialdemokrat Babišej wumjetuje, zo je so jako předewzaćel płaćenju­ dawkow wuwinył a zo swoje medijowe předewzaća w politiskim boju zasadźa. Zawčerawšim, srjedu, je w Praze 30 000 ludźi přećiwo Babišej demonstrowało. Zdobom prezidenta Zemana namołwjachu, wustawu kraja dodźeržeć a so do politiki njetykać.

Smjerć pólskeje turistki w Egyptowskej dotal njewujasnjena

Waršawa. Mysteriozna smjerć młodeje pólskeje turistki w Egyptowskej je tele dny aktualna tema w zjawnosći a w medijach susodneho kraja.

27lětna Zgorzelečanka Magdalena Żuk bě 25. apryla do Egyptowskeje wotlećała. Jeje přećel dyrbješe jězbu krótkodobnje wotprajić, dokelž bě pućowanski pas wotběžany. Pjeć dnjow pozdźišo młoda Pólka w chorowni dowoloweho centruma Hurgada na sćěhi wšelakich ćežkich zranjenjow zemrě.

Při přepytowanju jeje smjerće so spěšnje wukopa, zo je wjace prašenjow hač wotmołwow. Hižo dwaj dnjej po tym zo bě do Egyptowskeje dolećała, so wona telefonisce pola přećela w Pólskej přizjewi. Naležnje jeho prošeše, zo by spěšnje po nju přijěł a ju wote­wzał, dokelž je we wulkim žiwjenskim straše. Nadrobnosće nochcyše abo njesmědźeše přeradźić. Analyza telefonata, kotryž bě přećel nahrawał, wunjese, zo je Magdalena wot arabskich mužow wobstupjena, kotřiž jej hroža, zo njesmě přewjele rjec.

Skoro 10 milionow hosći z wukraja

pjatk, 12. meje 2017 spisane wot:

NJEMANDŹELSKICH dźěći je so w Čěskej loni telko narodźiło kaž nihdy do toho. Njewoženjenym poram resp. samostejacym maćerjam je dobrych 54 700 nowonarodźenych z cyłkownje 112 700 – tohorunja najwjac w minjenych šěsć lětach – na swět přišło, tuž bjezmała 49 procentow dźiwajo na 57 900 porodow wudatych maćerjow. Tole wuchadźa z najno­wšeho wozjewjenja Čěskeho sta­tistiske­ho zarjada (ČSÚ), publikowaneho w medijach kraja. Statistika zdobom wupoka­- zuje, zo podźěl dźěći njewudatych maćerjow z kóždym lětom přiběra. Lěta 1990 bě so zwonka mandźelstwa 11 200 dźěći narodźiło, dwaj lětdźesatkaj pozdźišo hižo 47 200. „Za čas socializma njeje jich podźěl nihdy wosom procentow přesahował“, konstatuje ČSÚ we wozjewjenju. Předsydka knježerstwoweho wuběrka za prawa dźěći Klára Šimáčková-Laurenčiková wustupuje za to, zo měł stat w swojej swójbnej politice wšitke dźěći podpěrować, nic jenož te z mandźelstwow. „Dźěći njewoženjenych maja samsne prawa kaž dźěći woženjenych. Wšitke naprawy bychu dyrbjeli na runosć prawow dźěći dźiwać“, sej wona žada.

Myto stawizniskej wučbnicy

štwórtk, 11. meje 2017 spisane wot:

Uniwersita Viadrina počesći němsko-pólsku knižnu komisiju

Frankfurt n. W. (RD/SN). Myto Viadriny Europskeje uniwersity w Frankfurće nad Wódru spožča lětsa němsko-pólskej komisiji za šulske knihi.

Gremij mytuja po tymle puću „za dlěje hač 40 lět trajace zasadźenje, wučbnicu za Němsku a Pólsku zdźěłać, kotraž stawizny wobeju krajow zwobraznja. Lěta 1972 załožena komisija je hač do dźensnišeho centralna platforma kooperacije za stawiznarjow a zemjepisnych fachowcow wobeju krajow. Wona ze swojim dźěłom­ k tomu přinošuje, šulerjam susodny kraj z jeho stawizniskimi nazhonjenjemi zbližić.“ Tole piše prezident Viadriny­ prof. dr. Alexander Wöll we wopodstatnjenju mytowanja.

Prěnja kniha zwjazka „Europa – Naše stawizny“ bě loni wušła. Wona je za sekundarny schodźenk I myslena. Cyłkownje štyri zwjazki stawizniskich wučbnicow chcedźa šulam w Němskej a Pólskej přewostajić a je hač do lěta 2020 přepo-dać. Šulske knihi wopřijimaja pra- a zažne stawizny runje tak kaž načasne hač do spočatka 21. lětstotka.

Dźěła je nadosć

štwórtk, 11. meje 2017 spisane wot:
Praha (ČŽ/K). Ličba bjezdźěłnych w Čěskej je w aprylu znowa woteběra. Ze 4,8 procentow w měrcu pomjeńši so wona na 4,4 procenty. To je najniša aprylska hódnota wot lěta 2008. Zdobom je so poskitk swobodnych městnow powjetšił, a to na 159 072. Howił je tomule spomóžnemu wuwiću na dźěłowych wikach po hódnoćenju generalneje direktorki Dźěłoweho zarjada Čěskeje republiki Kateřiny­ Sedlikoveje přewšo dobry staw ekonomije kraja. We wjetšej połojcy wobwodow maja bjezdźěłnosć pod přerězkom kraja. Tak wučinja wona na přikład w Plzeňskim wobwodźe jenož 2,2 procentaj, w Praze a wokoło Pardubic tři procenty. Móhłrjec „bity“ w tym nastupanju je pohraničny Ústíski wobwod. Tón ma ze sydom procentami najwjetšu bjezdźěłnosć, byrnjež wona tež tam porno­ měrcej trochu spadła. Trěbne su hłownje w twar­stwje, produkciji, wobchadźe, ratarstwje a rjedźenskim wobłuku. Hosćencarjo pytaja nuznje ku­cha­rjow, pinčnikow a serwěrarki. Nic naposledk su šćiparjo jahodow prašeni. Tež wočerstwjenske polo trjeba hišće wjac předawanskeho personala.

nowostki LND