Čłonske kraje EU diskutuja wo zhromadnych doporučenjach tobaka dla

Brüssel (dpa/SN). Ministrojo za strowotnistwo Europskeje unije wuradźuja wot dźensnišeho, kak móhli mjez druhim dźěći lěpje před strachami pasiwneho kurjenja škitać. Na swojim posedźenju chcedźa doporučenja zdźěłać, z kotrymiž móhł „skutkowny škit před poćežowanjom kura tobaka dla“ zaručeny być. To potrjechi wosebje městnosće, hdźež młodostni rady přebywaja, kaž hrajkanišća, wólnočasne parki, płuwarnje, kupanišća a zwěrjency, z naćiska za zhromadne doporučenje wuchadźa.

Samo, hdyž wjetšina čłonskich krajow EU doporučenja schwali, njerěka to awtomatisce, zo zakaz kurjenja wšudźe přesadźa. Doporučenja njejsu prawnisce zawjazowace. Čłonske staty su za swoju strowotnisku politiku same zamołwite.

Stupace kóšty za hladanje swojich dźěći staršich dale a bóle financielnje poćežuja. Kubłanje zda so dźeń a bóle luksus być. We Worklecach płaća starši za prěnje dźěćo w žłobiku mjeztym 361 eurow, w Chrósćicach 259 eurow a w Radworju 317,74 eurow. Haj, staršiske přinoški za městno w žłobiku, pěstowarni abo horće w gmejnach a městach su rozdźělne, štož je poprawom chětro absurdne. Rozsudne při tym je mjenujcy, z kelko procentami komuny městno w dźěćacych dnjowych ­hladanišćach podpěruja, za čož je zakonjedawar wěste financielne ramiki postajił. W gmejnach, kotrež na přikład aktualnych inwesticijow dla telko fenkow přidać njemóža kaž druhe, maja starši lětnje 1 000 eurow wjace płaćić. Pod smužku je potajkim rozsudne, w kotrej gmejnje swójba bydli. Kubłanje njeměła wěcka gmejnow być, ale měła so na krajnej runinje zrjadować, tak zo knježa wšudźe samsne wuměnjenja. Komuny maja dosć wužadanjow zmištrować. Bianka Šeferowa

Choćebuz (UHe/SN). Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu je minjeny tydźeń w Choćebuskim Serbskim domje hodowničku wuhotowała. Na wšěch 45 ludźi je přeprošenje sćěhowało.

Sobudźěłaćerki Rěčneje šule běchu klubownju Serbskeho domu z hodownej pychu, kaž z hałzami jědlow a druhej dekoraciju wupyšili. Na blidach běchu tykanc, placki, kofej a čaj přihotowane. Uta Henšelowa, nawodnica šule, dźakowaše so přitomnym za wjele lět trajace dobre zhromadne dźěło. Spěwny kwartet Geralda Schöneho a Slepjanskich žonow přitomnych k sobuspěwanju pohnuwaše. Uta Henšelowa rozprawješe wo stawiznach hodowneho štoma. Hižo naši prjedownicy wužiwachu hałzy w domjac­nosći jako škit přećiwo wšemu złemu a jako symbol nadźije na nalěćo, daloko do nastaća ­křesćanskeho wašnja hodowneho štoma. Tole tež wašnja druhich słowjanskich ­ludow su k tomu přinošowali. Tak je nastała tež hodowna pyramida.

Berlin (dpa/SN). Tři štwórćiny wšěch dźěći w starobnje mjez dźesać a dwanaće lětami w Němskej ma hižo swójski smartphone. Tole wuchadźe z přepytowanja digitalneho zwjazka Bitkom, kotrež su w Berlinje předstajili. Reprezentatiwne naprašowanje mjez wjace hač 900 dźěćimi a młodostnymi mjez šěsć a 18 lětami je wunjesło, zo wobsedźi w přerězku starobnych skupin dwě třećinje (65 procentow) swójski smartphone.

Mjez šěsć do dźewjećlětnymi je jich hakle 17 procentow. W starobnej sku­pinje 13- do 15lětnych wobsedźi 90 ­procentow šmóratko, po 16 lětach ze 95 procentami nimale wšitcy.

Woprašowanje Bitkom pokazuje, zo mnozy starši swojim dźěćom tajki smartphone přezahe přewostajeja. Wučerjo a wěstotni fachowcy radźa, smart­phone hakle potom dowolić, hdyž dźěćo strach ze stron interneta zrozumi a so wotpowědnje škita. Tuta staroba je z dwanaće abo 13 lětami docpěta.

Někotři starši dawaja swojim dźěćom tak mjenowany nuzowy handy, na přikład za puć do šule a domoj – bjez interneta. Štyri procenty šulerjow to maja.